وقتی
صحبت از گردشگری در ایران می‌شود همه ذهن‌ها به سوی میراث فرهنگی-تاریخی
اصفهان و شیراز و یزد می‌رود، غافل از آنکه این سرزمین سرشار از جاذبه‌های
پنهان گردشگری است که اگر به درستی شناسایی شده و برای آن برنامه‌ریزی شود،
بسیاری از شهرها و روستاهای ایران می‌توانند در تمام ماه‌های سال میزبان
گردشگران داخلی و خارجی باشند. از سوی دیگر چند سالی است که روز 30
اردیبهشت به نام ایرانگردی و ایران‌شناسی نام‌گذاری شده است؛ مناسبتی که از
ظرفیت‌های لازم برای توجه بیشتر به گردشگری برخوردار است.ایران سرشار از جاذبه‌های گردشگری طبیعی و زیست‌محیطی است که می‌تواند در هر ماهی از سال میزبان گردشگرانی داخل و خارج کشور باشد اما به‌دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب گردشگری از دید توریست‌ها پنهان مانده است. یکی از جاذبه‌های گردشگری ایران که سال‌ها از چشم سیاست‌گذاران گردشگری مغفول مانده است، کویرهای وسیع و ناشناخته ایران است. آن‌طور که ایران‌شناسان در کتاب‌های خود نوشته‌اند کویر معروف‌ترین و در عین حال ناشناخته‌ترین پدیده جغرافیایی ایران است که با تاریخ و فرهنگ دیرینه‌ای قرین شده است. اگر چه این کویرهای وسیع برای برخی گردشگران ماجراجو شناخته شده است اما تورهای گردشگری خارجی و داخلی تا همین چند سال پیش هیچ برنامه‌ای برای بهره‌مندی از این جاذبه‌های بکر گردشگری نداشتند.
کویر، مقصد جدید گردشگران ایران‌زمین
در
سال‌های اخیر کویرگردی کم‌کم راه خود را در دل تورهای داخلی باز کرده و
نام مناطقی همچون کویر مصر و کویر مرنجاب بر سر زبان‌ها افتاده است اما
هنوز این مناطق از حضور گردشگران بین‌المللی خالی است. در کنار این دو
منطقه که حالا گردشگران پر و پا قرصی دارند، مناطق بی‌نظیر کویری دیگری هم
برای گردشگری وجود دارد، از کویر حاج‌علی‌قلی دامغان گرفته تا کویر حلوان
در طبس. کویر ریگ جن هم به‌خاطر نامش برای خیلی‌ها آشناست. در کنار این
مناطق کویر ورزنه، کویر ریگ‌زرین و کویر خور و بیابانک این روزها
بازدیدکنندگانی را به سوی خود جلب کرده است؛ با این حال بسیاری از مناطق
بکر و زیبایی در کویر مرکزی ایران و همچنین در قسمت جنوب‌شرقی کشور وجود
دارند که هیچ‌یک از ما حتی نامی از آن‌ها نشنیده‌ایم. مناطقی که مشهورتر
شده‌اند کم‌کم جاذبه‌های گردشگری جدیدی را به منطقه اضافه کرده‌اند که
رمل‌گردی، سافاری، موتورسواری و رصد ستارگان فقط بخشی از آنهاست.
آسمان پرستاره، رویای گردشگران بیگانه
همین
کویر زیبای ایران یکی از بهترین جاذبه‌های گردشگری برای منجمان و
علاقه‌مندان به ستاره‌شناسی است ولی این حوزه از کمبودهایی نیز رنج می‌برد.
نبود زیرساخت‌های رفاهی و فیزیکی گردشگری، نداشتن زیرساخت‌های توسعه و
گاهی نبودن زمینه‌های امنیتی و حفاظتی مانعی بر توسعه گردشگری نجوم ایران
است. همچنین کمبود زیرساخت‌های حرفه‌ای رصد، زمینه‌های متغیر اقلیمی و
جغرافیایی از دیگر مواردی است که باعث شده تورهای گروهی رصد ستارگان با
استقبال چندانی روبه‌رو نشود و فقط میزبان گردشگران ماجراجویی باشد که به
صورت انفرادی به این مناطق سفر می‌کنند.
سفری پرهیجان روی آب‌های خروشان
تفریحات
آبی از جمله رفتینگ از دیگر جاذبه‌های مهجور گردشگری ایران است. مناطقی
مانند رود سزار در لرستان و سفیدرود در شمال بخش کوچکی از این جاذبه‌های
بی‌نظیر طبیعی در ایران هستند.
آقای ولی تیموری، معاون گردشگری کشور در
پاسخ به این سؤال که برای رونق این مناطق اقدام موثری انجام نشده به
خبرنگار «صبح‌نو» می‌گوید: از سال گذشته به طور جدی مساله توزیع گردشگری،
بوم‌گردی و شناسایی مناطق بکر گردشگری در دستور کار ما قرار گرفته است.
امسال بیش از ۲۲۰۰ پروژه گردشگری در محورهای مختلفی مانند هتل‌های بزرگ،
مجتمع‌های تفریحی، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و زیرساخت‌های گردشگری با کمک بخش
خصوصی در حال اجراست و معاونت سرمایه‌گذاری این سازمان بر روند سریع
اجرایی شدن آن‌ها نظارت می‌کند. تیموری با اشاره به اینکه سیاست کلان
سازمان گردشگری اکنون بر جذب گردشگری داخلی و ایجاد توازن گردشگری در مناطق
مختلف کشور متمرکز شده، ادامه می‌دهد: در بررسی‌های دقیقی که صورت گرفت،
متوجه نقطه ضعف بزرگی در عرصه گردشگری کشور شدیم و آن نبود توازن بود.
به
گفته این مقام مسوول، پراکندگی جاذبه‌های توریستی از نظر جغرافیایی در
کشور بالاست و نقطه‌ای در این سرزمین دیده نمی‌شود که جذابیت گردشگری
نداشته باشد اما در طول سالیان دراز فقط نقاط خاصی مورد توجه گردشگران قرار
گرفته است. این نقاط مشهور آنقدر طالب دارد که اکنون مشکلاتی را مانند
ترافیک سنگین برای شهروندان آن به‌وجود آورده است. معاون گردشگری کشور با
اعلام اینکه با وجود تمام تحریم‌ها و تبلیغات منفی علیه ایران در سال
گذشته، ایران در جذب گردشگر خارجی حدود 53 درصد رشد داشته است، تصریح
می‌کند: در سال 97 ایران میزبان هفت میلیون و 804 هزار و 113 گردشگر خارجی
بود که نسبت به سال 96، 62/52 رشد داشته است. همچنین میزان گردشگران
بین‌المللی در فروردین امسال با ورود 598 هزار و 789 نفر گردشگر، نسبت به
فروردین سال 97 رشد 48/33 درصدی داشت.
تیموری معتقد است با وجود رشد
فزاینده گردشگران خارجی در ایران باید تمرکز بیشتر خود را بر گسترش گردشگری
داخلی معطوف کنیم. او می‌گوید: با گسترش گردشگری داخلی زیرساخت‌های
بوم‌گردی گسترش پیدا می‌کند و آمادگی برای میزبانی بیشتر گردشگران داخلی و
خارجی بالا می‌رود. همچنین از آنجایی که مردم بومی اثرات اقتصادی و فرهنگی
حضور گردشگران را در زیستگاه خود می‌بینند، آمادگی این مناطق برای پذیرش
گردشگری بالا می‌رود و فرهنگ گردشگرپذیری در نقاط مختلف کشور نهادینه
می‌شود. از سوی دیگر فرصتی فراهم می‌شود تا نقاط ضعف گردشگری در مناطق بکر
کشور شناسایی شده و زیرساخت‌های فرهنگی و عمرانی آن مهیا شود.
تیموری به
پروژه بزرگ «توسعه گردشگری استان‌های شمال‌غرب کشور» اشاره می‌کند که با
نام جایکا در حال اجراست. به گفته او، این پروژه بخش‌هایی از استان‌های
اردبیل، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، کردستان، زنجان و قزوین را در
برمی‌گیرد که از غنای تاریخی- فرهنگی خوبی برخوردار هستند و از منظر
گردشگری سلامت، طبیعت‌گردی و تنوع فرهنگی قابلیت تبدیل به مسیر و مقصد
گردشگری جدید را دارند. معاون گردشگری کشور همچنین از الزام استان‌ها به
شناسایی مناطق ویژه گردشگری و ارائه پکیج آن به سازمان خبر می‌دهد و
می‌گوید: برنامه‌های تشویقی در نظر گرفته‌ایم تا مسوولان استانی را به
مشارکت بیشتر در امر گردشگری تشویق کنیم و بتوانیم با عزم ملی، جاذبه‌های
گردشگری مناطق بکر کشور را به مردم معرفی کنیم.
