gardeshban.ir

گردشگری نجوم یا «استرونومیک توریسم»  شاخه‌ای تخصصی ازگردشگری است و متاثر از مفاهیم مطرح در علوم فضا، اخترشناسی و کیهان‌شناسی است. می‌توان این نوع از گردشگری را این‌گونه نیز تعریف کرد: شناخت و مطالعه ستارگان حین سفر یا سفر با هدف شناخت و مشاهده ستارگان.

طی سال‌های اخیر مطالعات آماتوری ستاره‌شناسی افزایش چشمگیری داشته است. در ایران، دوستداران تاریخ، باستان‌شناسان و دانشجویان دیگر رشته‌های مرتبط، به همراه کوهنوردان و بیابان‌گردان با اشتیاق و کنجکاوی به دوستداران و متخصصان ستاره‌شناسی در کویرها و مناطق تاریخی می‌پیوندند و اغلب بر فراز بام آتشکده‌ها، خانه‌های روستایی و بناهای تاریخی دوردست و در عمق تاریکی شب به رصد ستارگان مشغول می‌شوند. گاه نیز اندک گردشگران خارجی از سوی تورهای داخلی به این مناطق می‌آیند.

گردشگری نجوم در ایران یکی از شاخه‌های گردشگری است که در سال‌های اخیر در ایران نیز علاقه‌مندانی پیدا کرده است که آن را دنبال می‌کنند. در ایران مقاصد گردشگری بسیاری وجود دارد که شامل استان‌های کویری و سایت‌های مختلف کویری و تاریخی و مناطق حفاظت شده می‌شوند که در مقاله گردشگری نجوم به آن‌ها اشاره شده است.

عکاس: مسعود قدیری

امروزه در ایران برخی آژانس‌های گردشگری و مراکز بوم‌گردی که در کویر قرار دارند، به کمک انجمن‌ها و گردشگری نجوم می‌توانند سهم زیادی در جذب توریست‌های داخلی و خارجی و کمک بسیاری به اقتصاد محلی پایگاه‌های رصد و مقاصد تورهای نجومی داشته باشند. چنین چیزی در پاسارگاد به وضوح دیده شده است. پاسارگاد به عنوان مهم‌ترین این مقاصد شناخته شده است که توسط انجمن آماتور نجوم این شهر چند سالی است در این زمینه فعالیت می‌کند.

پاسارگاد مهد گردشگری نجومی ایران

در پاسارگاد یک انجمن آماتور به صورت فعال کار خود را در سال ۱۳۷۰ شمسی آغاز کرد. این انجمن با تلاش بسیار و کار تخصصی توانست این شهر را به عنوان شهر منجمان آماتور در دنیا معرفی کند. پاسارگاد بهترین سایت، برای گردشگری نجومی و رصد آسمان شب در ایران شناخته شد، زیرا آلودگی نوری و غبار محلی در این مکان بسیار پایین بود و از ۳۶۵ روز یک سال، ۲۶۰ روز آن آسمان پاسارگاد صاف و عاری از هر گونه ابر و غبار پیش‌بینی شد.

آقامیر را طراح و بنیانگذار آستروتوریسم در ایران می‌دانند. انجمن نجوم پاسارگاد و سعادت شهر در سال ۲۰۰۶ دارای شهرت جهانی شد و جایزه لاس کامبرس انجمن نجوم آمریکا را از آن خود کرد. همین شهرت جهانی مجموعه کلبه آقامیر را بر آن داشت تا تورهای گردشگری در این شهر بنا کند. به این شکل وی در سال ۱۳۹۳ تور گردشگری نجوم را در پاسارگاد به وسیله انجمن نجوم این شهر بنا کرد و زمینه اشتغال بیش از ده نفر را در ابتدای کر در پاسارگاد ایجاد کرد. ایده پاسارگاد پایتخت آستروتوریسم ایران و نخستین شهر بوم‌گردی نجومی ایران و جهان توسط متخصصان مطرح شد و با کمک راهنمایان تخصصی نجوم با گردآوری امکانات رصدی و گرفتن مجوز از اداره کل میراث فرهنگی استان فارس، شروع به کار کرد.

عکاس: مسعود قدیری

گردشگری نجومی در پاسارگاد در دو شاخه رصد و عکاسی از آسمان شب انجام می‌شد و با گشت‌های نجومی در طبیعت، جنگل، کوه و کویر متفاوت بود. در گردشگری نجومی پاسارگاد بیشتر تکیه بر رصد آسمان شب در اماکن تاریخی است و تا به حال رصدهای نجومی زیادی مثل گذر زهره و برنامه‌های دیگر در روزهای خاص را داشته است. تور گردشگری پاسارگاد به تمامی امکانات رصد ستارگان و هر آنچه مربوط به بحث نجوم و آسمان شب می‌شود، برخوردار است. مهم‌ترین ویژگی تورهای پاسارگاد برخورداری از راهنمایان متخصص نجوم در این زمینه برای یاری و هدایت علاقه‌مندان به نجوم و آسمان شب است.

کسانی که در تورهای نجومی پاسارگاد شرکت کرده‌اند، براین عقیده‌اند که در تور نجومی پاسارگاد تمام امکانات رصدی وجود دارد و هیچ کمبودی به چشم نمی‌خورد. این تور دارای راهنمایان تخصصی در این زمینه است. علاوه بر رصد، پیاده‌روی شبانه در کوچه باغ‌های پاسارگاد و باغ کوروش و تماشای آسمان شب از دیگر برنامه‌های این تور است. به این صورت این تور توانسته با برنامه‌ریزی درست و استفاده از متخصصان در راهنمایی و برگزاری تور عنوان برترین و بهترین تور و بهشت گردشگری نجومی ایران را به خود اختصاص داده است.

کسانی که علاقه به شرکت در برنامه‌ها و تورهای نجومی پاسارگاد را دارند، می‌توانند از طریق اینترنت با انجمن آماتور پاسارگاد تماس بگیرند و در تورهای رصدی آن شرکت کنند. توریست‌های خارجی نیز که در تخت جمشید به قصد گردشگری فرهنگی، حضور می‌یابند و در برنامه‌های شبانه نجومی شرکت می‌کنند و با دادن هزینه‌ای اضافه بر هزینه تور فرهنگی، از برنامه‌های تور پاسارگاد استفاده می‌کنند. در برخی از کشورها مثل آلمانو انگلیس که دارای شرایط اقلیمی مناسب و آسمانی صاف نیستند، از تورهای نجومی پاسارگاد، استقبال بسیاری کرده‌اند. در حال حاضر، گردشگران خارجی، با هدف اصلی گردشگری نجوم به کشور سفر نمی‌کنند، اما در شرایطی که پدیده‌های نجومی مانند گرفت کامل، بارش شهابی و … در کانون ایران رخ دهند، برای دیدن این پدیده‌ها در تورهای نجومی پاسارگاد شرکت می‌کنند.

بنابراین به دلیل اهمیت گردشگری نجومی و جایگاه فرهنگی رصد پدیده‌های نجومی در تاریخ ایران و علاقه‌مندی بسیاری از ایرانیان به آسمان شب، ضرورت برنامه‌ریزی برای تربیت متخصصان و راهنمایان تور نجوم که دارای تخصص در امر نجوم باشند و علاوه بر رصد، توانایی و تخصص برای شناساندن تاریخ رصدخانه‌ها و معرفی منابع و زیج‌های مربوط به نجوم برای علاقه‌مندان به این شاخه از گردشگری را داشته باشند. علاوه بر این، ضرورت دارد که سازمانی خاص برای برنامه‌ریزی در این زمینه و به عهده گرفتن امور مربوط به تورهای نجومی مشخص شود که توانایی ایجاد زمینه برای پیشرفت در این نوع از گردشگری را فراهم کند. الگوبرداری از سایت پاسارگاد برای پیشرفت در این زمینه برای دیگر تورهای گردشگری می‌تواند مفید و موثر واقع شود.