بقعه پیراحمد زهرنوش؛ اثری تاریخی در شهرستان ابهر +تصاویر

بقعه پیراحمد زهرنوش یکی از آثار تاریخی ارزشمند شهرستان ابهر می‌باشد که در منتهی‌الیه جنوبی شهر ابهر قرار دارد.

کد خبر: ۱۷۲۷۰

تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۵ شهريور ۱۳۹۸-1398 June 25

این مقبره شامل بقعه‌ها و حجره‌های متعدد است که در وضعیت کلی فضاها با یکدیگر ارتباط دارند. بقعه اصلی با پلان چهارطاقی بنا شده که با ایجاد شکست در جرزها، به ۲۰وجهی تبدیل گردیده و تماماً از آجر می‌باشد.

بی‌پیرایه بودن ظاهر این بقعه، صوفیانه بودن بنا را بیش از پیش تأکید می‌نماید. بر فراز این چهارطاقی، گنبد زیبایی به سبک پنج او هفت و همانند با گنبدهای دوران سلجوقی استوار گشته است.

درِ ورودی با یک پله از کف محوطه از سمت شمالی تعبیه شده و قبر پیر در وسط این بقعه در سرداب با پلان صلیب (چلیپا) با اجرای ۵ پله از کف بنا، قرار دارد.

سقف قبر و بازوی صلیب با طاق‌های جناغی بسیار زیبا طرح و اجرا شده است که از این نظر با سبک قبر سلطان چلبی قابل مقایسه می‌باشد. هیچ نوع کتیبه و سنگ قبری که دلالت بر تاریخ احداث بنا و موتیفی جهت تاریخ‌گذاری باشد، در این بنا مشاهده نشده است.

با توجه به معروفیت این بقعه به پیراحمد زهرنوش و مطابقت آن با قول صاحب کتاب «مناقب» که می‌نویسد: «ابهر در قرن چهار، چهارصد صوفی و زاهد و عابد و خرقه‌پوش و خرقه‌بخش داشته که در خانقاه خودشان که فعلاً به پیراحمد مشهور است به سر می‌بردند که یکی از آن‌ها قطب‌الدین احمد بود»، بنابراین بقعه متعلق به مولانا قطب‌الدین ابهری متوفی به سال ۵۷۷ هجری قمری است. ایشان علاوه بر برخورداری از معارف صوفیان، محدث نیز بوده است.

با توجه به شخصیت صاحب بقعه و سبک معماری، تاریخ این بنا را می‌توان در حدّفاصل اواخر قرن ششم هجری تا اوایل قرن هشتم هجری قمری دانست.

بقعه‌های دیگر این مجموعه به اسناد متون تاریخی متعلق به دو عارف بزرگ به نام‌های ابوبکر محمد بن عبدالله ابهری صاحب کتاب الموالی و شرح مذهب مالک بن انس و همچنین مولانا شهاب‌‌الدین ابهری است که تا اوایل دوران صفوی در قید حیات بوده‌اند.