گردشبان (gardeshban.ir) :
هتل فردوسی رشت با معماری موسوم به «ساباط» از معدود بناهای تاریخی دوره پهلوی اول واقع در خیابان شریعتی رشت است.
این بنای تاریخی در دوره پهلوی اول با معماری موسوم به ساباط ساخته شد. وجود معماری ساباط که یک الگوی معماری ایرانی است این بنا را از دیگر بناهای میراثی رشت ممتاز کرده است.
ساباط علاوه بر کارکرد برای عابران، کمک میکرد تا دو مالک مجاور حداکثر استفاده را از زمین برای ساخت و ساز داشته باشند. مالکان با ایجاد یک طاقی در طبقه اول، ملک خود را طوری میساختند که دو ملک در طبقه دوم با یک راهروی مشترک به هم متصل میشدند. این مدل معماری با توجه به محدودیت زمین در گیلان رایج بود ولی متاسفانه در سالهای اخیر با شدت گرفتن نوسازیها تخریب شدند.
هتل فردوسی اواخر دوره پهلوی اول و مقارن با جنگ جهانی ساخته شده است ولی از نظر الگوی معماری شبیه بناهای اواخر دوره قاجار است. نمای خارجی عمارت، نمایی موسوم به «سنگ عمارت» دارد که آغاز دوره تحول معماری گیلان از بومی بسمت اروپایی را نشان میدهد. تزیینات خارجی عمارت هم جالب توجه است و شاخصه مهم آن نشان «فِرَوَهَر» بر سردرب عمارت است. عمارت همچنین دارای الگوهای معماری بومی هم هست و طبقه دوم ایوانی کتابی دارد که به گردش هوا کمک میکرد.
در طبقه همکف بنا هم طاقی وجود دارد که میتوان با عبور از آن به کوچه دسترسی پیدا کرد. در امتداد طاقی هتل هم در گذشته سرای میخچی که آن هم ثبت ملی بود و الان چیزی از آن باقی نمانده قرار داشته است.
مالک اول هتل فردوسی شخصی بود به نام «پرویز خراسانی» که بعدها فردی به نام علیپور آن را خریداری کرد اما با فوت او مالکان هتل چند ورثه هستند.
بنای این هتل تاریخی در ۱۸ شهریور سال ۹۱ به شماره ۳۰۷۲۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید تا از گزند تغییر و تعرض در امان باشد اما میراث فرهنگی هیچگاه از این بنا حمایت نکرد و اکنون نیز با رای دیوان عدالت اداری، زمینه تخریب یک بنای تاریخی با ارزش دیگر فراهم شده است.
ولی جهانی معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی گیلان با بیان اینکه با شکایت مالکان هتل فردوسی، رای خروج این بنا در دیوان عدالت اداری صادر شد تصریح کرد: این رای در وزارت میراث فرهنگی در دست پیگیری است.
وی با بیان اینکه قوانین موجود پاسخگوی حمایت از بناهای تاریخی نیست، گفت: وراث این عمارت ثبت شده با طرح شکایت در دیوان عدالت اداری توانستند رای این دیوان را برای خروج بنا از فهرست آثار ملی بگیرند.
هتل فردوسی به لحاظ قرار گرفتن در محدوده تاریخی و محور گردشگری میدان شهرداری و بازار رشت موقعیت ممتازی دارد. ساختمان اداری نخستین شورای شهر رشت در هتل فردوسی دایر بود.
سازمان میراث فرهنگی همواره کمبود اعتبار را عامل بازدارنده در حفظ بناهای میراثی عنوان می کند.
چمدان