پارک جنگلی سیفیه ملایر؛ از قاجار تا ایتالیا در همدان/تصاویر

همدان به‌پشتوانه تاریخ غنی‌ خود ، یکی از شهر‌های پرطرف‌دار بین مسافران و گردشگران است.

کد خبر: ۱۷۹۶۵

تاریخ انتشار : يکشنبه ۱۴ مهر ۱۳۹۸-1398 July 14

تعداد زیاد جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی همدان بهانه‌های بسیاری را برای انتخاب و سفر به این شهر به ‌دستتان می‌دهد. شاید شما هم به استان همدان سفر کرده‌اید، اما از شهرستان‌های آن غافل مانده باشید. شهرستان ملایر یکی از بزرگ‌ترین شهرستان‌های همدان است. وسعت آن در دوره قاجاریه به‌اندازه‌ای بوده که شهرستان‌های کنونی نهاوند و تویسرکان را نیز جزو توابع خود داشت. اگر تابه‌حال این شهر مقصد سفر شما نبوده است، با ما همراه باشید تا شما را با یکی از جاذبه‌های قدیمی و دیدنی شهر ملایر یعنی پارک جنگلی سیفیه آشنا کنم.

سیف الدوله، بانی ساخت سیفیه

با قدم گذاشتن در این پارک شاید اولین سوالی که به ذهن شما برسد وجه تسمیه این پارک باشد؛ این باغ وسیع به‌احترام سیف الدوله به این نام شهرت یافت. سیف الدوله نوه ۴۸ام فتحعلی‌شاه، فرزند سلطان احمد‌میرزا عضدالدوله بود. وی در سفری از کرمانشاه به تهران، در استراحتگاهی بین‌راهی در ملایر اقامت کرد و پس از سفر تصمیم گرفت شهر ملایر را از دولت خریداری کند. پس از این که ناصرالدین‌شاه آغاز به فروش اموال خود در شهرهای مختلف می‌کند، سیف الدوله بخشی از این املاک را خریداری و برای آبادکردن آن‌ها تلاش می‌کند.

قدردانی از ناصرالدین‌شاه و پارک ناصریه

سیف‌الدوله به‌دلیل نبود امکانات رفاهی در ملایر، باغ شخصی خود را که قسمت اصلی پارک کنونی است، به پارک عمومی تبدیل کرد. ناصرالدین‌شاه برای طراحی این پارک یک طراح ایتالیایی به ملایر فرستاد. سیف الدوله به‌عنوان قدردانی و تشکر از یاری ناصرالدین‌شاه، این پارک را در ابتدا «ناصریه» نام‌گذاری کرد. سیف الدوله که فردی خیرخواه و مردم‌دوست بود، حتی علوفه کاروان‌هایی را که از این شهر عبور می‌کردند، تامین می‌کرد. بعد از مرگ او، به‌احترام مرحوم سیف الدوله، نام پارک از «ناصریه» به «سیفیه» تغییر کرد. اداره پارک تا سال ۱۳۴۱ به‌دست مرحوم امیرموید از نوادگان سیف‌الدوله بود و پس از مرگ وی نگهداری آن به شهرداری سپرده شد.

آشنایی با پارک سیفیه

بعد از آشنایی با سازنده این پارک و زندگی‌نامه او، اجازه بدهید برای آشنایی بیشتر شما با این پارک جنگلی، چند قدمی در محوطه آن میزبان شما باشم. در اسناد به‌جامانده، ساخت باغ را به اواخر دوره قاجاریه در سال ۱۳۰۴ نسبت می‌دهند. این بوستان در شمال شرقی ملایر و در دامنه کوه گرمه ساخته شده‌ است.

درختان سربه‌فلک‌کشیده تودرتو، آبشار‌ها و زمین‌های بازی پارک و… مکان‌هایی‌ هستند که همه ساکنان شهر ملایر از کودک و بزرگ‌سال، روزگار خود را در آن گذرانده و صدای خنده‌هایشان را در گوش درختانش به جا گذاشته‌اند.

بزرگی پارک در حدود ۱۰ هکتار ‌است. پارک جنگلی سیفیه ملایر (باغ تاریخی سیفیه) یکی از قدیمی‌ترین پارک‌های غرب کشور است. این باغ تاریخی با داشتن درختان درهم‌تنیده و فضای سبز چشم‌نواز، دستگاه تنفسی اصلی ملایر به حساب می‌آید. با گردشی در این پارک، با درختان چناری با قدمت بیش از یک قرن روبه‌رو خواهید شد.

معماری پارک سیفیه

پارک را مهندسان ایتالیایی طراحی کرده و به‌شکل صلیبی و بیضی ساخته‌اند. چارچوب کلی باغ تحت عوامل داخلی است و تاثیراتی از معماری پیش از صفویه و قاجاریه در آن به چشم می‌خورد. احتمالا این باغ به‌تقلید از شیوه باغ‌سازی اصفهان در دوره صفوی ساخته شده است؛ به‌عبارت‌دیگر، در طراحی آن چهارباغ اصفهان را الگو قرار داده‌اند.

ازآنجا که سیف الدوله مدتی در اصفهان زندگی می‌کرد، این گمان وجود دارد که معماری باغ سیف الدوله از سنت باغ‌سازی رایج در اواسط دوره قاجاریه و عناصر پایدار معماری ایرانی تاثیر پذیرفته باشد. دو عنصر مهم و پایدار معماری ایرانی، یکی پرهیز از بیهودگی و دیگری درون‌گرایی، در طراحی باغ سیف الدوله رعایت شده است. این تلفیق، همان نقطه بازگشت طراحان ایتالیایی پارک به معماری اصیل ایرانی است.

تامین نیاز آبیاری و منبع آبی پارک

قطعا پارکی به این بزرگی باید منبع آب بزرگی هم داشته باشد تا بتواند طراوت و سرسبزی را در آن حفظ کند. برای تامین این آب از مقنیان یزدی درخواست شد تا قناتی در کوه‌های اطراف (هشت‌کیلومتری زرک) حفر کنند و آب آن را به پارک انتقال دهند. در هر قسمت از این بوستان، باتوجه‌به نیاز آن از مصالح متفاوتی استفاده شده است.

مجموعه گردشگری بام ملایر؛ تفرجگاهی بر فراز شهرمجموعه گردشگری بام ملایر؛ تفرجگاهی بر فراز شهر

چند مورد از آن‌ها عبارت‌اند‌ از: سنگ، گل، چوب، آجر، خشت، ساروج، کاشی و ملات گچ. درختان چنار کهن‌سال پارک، که حاصل دسترنجی چند۱۰۰ساله و یادگاری از دوران حکمرانی سیف الدوله در ملایرند، با استواری تمام پس از فراز و نشیب‌های بسیار باقی مانده‌اند.

جاذبه‌های دیدنی پارک سیفیه

در این پارک روح‌نواز، درختان چنار کهن‌سال و تنومند زینت‌بخش فضای طبیعی پارک هستند. اگر چند قدمی در پارک بچرخید، چشمتان به حوضچه‌ها و آب‌نماهای زیبا و مجسمه‌های زینتی که در پارک کار گذاشته‌اند، می‌خورد. آبشار، جنگل مصنوعی روی تپه‌ها، دریاچه مصنوعی، شهربازی، سینمای چهاربعدی و مسجد دیگر جاذبه‌هایی‌اند که در این پارک خواهید دید.

در محوطه درونی پارک سیفیه، کوشکی قرار دارد که جلوی آن حوضچه‌ای است. درحال‌حاضر طرح آن را سنگ‌تراشی اصفهانی تغییر داده است. ساختمان مسجد این پارک که سیف الدوله آن‌ را بنا داشته، همان ساختمانی است که بانی پارک در آن زندگی می‌کرد. موقعیت قرارگیری امروزی پارک به گونه‌ای است که یک خیابان قسمت قدیمی و اصلی پارک را از قسمت جدیدتر مجزا می‌کند. این قسمت جدیدتر همان جنگل مصنوعی روی تپه‌هاست. در قسمت ورودی جنگل مصنوعی از سمت خیابان، با تابلوی سنگ‌چینی تاریخ ساخت پارک مصنوعی را سال ۱۳۷۴ نگاشته‌اند.

دریاچه پارک سیفیه

در سال‌های اخیر دریاچه مصنوعی بزرگی با امکانات مناسب تفریحی، کمی بالاتر از پارک ساخته شده است. بخش قدیمی پارک سیفیه، جنگل مصنوعی، دریاچه پارک و مقبره سیف الدوله، مجموعه تفریحی-‌تفرجی پارک سیفیه‌ را کنار یکدیگر تکمیل می‌کنند. این مجموعه یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های توریستی ملایر است. پارک سیفیه هرروزه با استقبال اهالی و گردشگرانی روبه‌رو می‌شود که از این پارک و مقبره و دریاچه درون آن بازدید می‌کنند و با قایق‌های پدالی در دریاچه‌ مصنوعی‌ آن گشت می‌زنند.

پارک جنگلی خرگوش دره تهران؛ پاتوق خانواده‌ها برای آخر هفتهپارک جنگلی خرگوش دره تهران؛ پاتوق خانواده‌ها برای آخر هفته

مجموعه پارک و مقبره سیف الدوله تحت عنوان باغ ایرانی در فهرست آثار تاریخی و ملی ایران به‌شماره ۱۳۳۵۸ در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ به ثبت رسیده است.

سخن آخر

پارک سیفیه قسمت اعظمی از خاطرات ساکنان شهر ملایر و مسافران این شهر را به خودش اختصاص داده است. این پارک محلی است برای تفریح، استراحت، تفرج و گرفتن عکس‌های یادگاری و ثبت خاطرات در قسمت‌هایی مثل دالان بهشت، درخت‌های چنار چندین‌ساله، آبشار مصنوعی و… . این پارک برای من به‌عنوان راوی این محل، یادآور گوشه‌ای از خاطرات و قاب‌های کودکی است. درختان سربه‌فلک‌کشیده تودرتو، آبشار‌ها و زمین‌های بازی پارک و… مکان‌هایی‌ هستند که همه ساکنان شهر ملایر از کودک و بزرگ‌سال، روزگار خود را در آن گذرانده و صدای خنده‌هایشان را در گوش درختانش به جا گذاشته‌اند. اگر مسافر این شهر بودید، دیدن این پارک زیبا را از دست ندهید و خاطرات خوش خودتان را با نابرو به اشتراک بگذارید.

برچسب ها:

پارک جنگلی سیفیه ملایر مقبره سیف الدوله همدان گردشبان

بازدید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی خبرنامه

مطالب مرتبط