گردشبان (gardeshban.ir) : فرونشست زمین (land subsidence) از مسائلی است که در اثر برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی اتفاق میافتد. چندی پیش مدیر سازمان نقشه برداری از خطر فرونشست چند فرودگاه و بنای تاریخی مهم کشور خبر داد و گفت: فرودگاه سمنان با نرخ سالانه ۱۰سانتیمتر در حال نشست است. دور تا دور دریاچه ارومیه فرونشست رخ داده است. اگر به گزارش ما ساله ۸۰ نگاه کنید اصفهان فرونشست آن چنانی نداشت، متاسفانه اکنون به دلیل برداشت زیاد آبهای زمینی اصفهان با نرخ ۱۷ سانتیمتر فرونشست میکند. این وضعیت در حال رسیدن به مناطق تاریخی مثل سی و سه پل، میدان امام و … هم است.
وی اضافه کرد: میزان فرونشست در مردشت که جنوب تختجمشید است در برخی نقاط به حدود ۴۰ سانتیمتر میرسد. البته نقاط کمی چنین وضعیتی دارند اما در رابطه با نرخ فرونشست بالای ۳۰ سانتیمتر مناطق زیادی در مردشت چنین وضعیتی دارند. خود شهر مردشت و حتی خود شهر شیراز هم درگیر این ماجرا هستند. نرخ فرونشست در شهر شیراز حدود ۱ یا ۲ سانتیمتر است اما وقتی مناطق شهری درگیر میشوند باید منتظر وقوع حوادث خطرناکی در آن باشیم. شاید حفرههایی که در دشتها ایجاد میشود خطری نداشته باشد اما در مناطق شهری این موضوع میتواند خطرناک باشد به این دلیل که مردم میتوانند در معرض خطر باشند.
فرودگاه سمنان با نرخ سالانه ۱۰سانتیمتر در حال نشست است. دور تا دور دریاچه ارومیه فرونشست رخ داده است. اگر به گزارش ما ساله ۸۰ نگاه کنید اصفهان فرونشست آن چنانی نداشت، متاسفانه اکنون به دلیل برداشت زیاد آبهای زمینی اصفهان با نرخ ۱۷ سانتیمتر فرونشست میکند. این وضعیت در حال رسیدن به مناطق تاریخی مثل سی و سه پل، میدان امام و … هم است
چندی بعد احمد جلالیان استاد دانشگاه صنعتی اصفهان نیز با بیان این که به فرونشست زمین زلزله خاموش است گفت: فرونشست اصفهان، یزد، کرمان، سیستان، جنوب خراسان، سمنان، کرمان، استان مرکزی، قزوین، کاشان و قسمتهای مرکزی کشور را دربرگرفته است.
وی افزود: طبق نقشه سازمان زمین شناسی کشور، دشت مشهد، نیشابور، زرند، کرمان، دشت تهران و ورامین، قزوین، رفسنجان و عمده ایران مرکزی که با خشکسالی، کمبود آب و برداشت بیرویه روبرو هستند که باعث نشست زمین میشود و این موضوع بسیار جدی است.
سازههای تاریخی زاینده رود و سی و سه پل در خطر تخریب
جهانگیر عابدی کوپایی استاد دانشگاه صنعتی اصفهان نیز با تاکید برخشکی زاینده رود و تاثیر آن در فرونشست زمین گفت: اگر آبی در زاینده رود نباشد، سازههای تاریخی زاینده رود و سی و سه پل به مرور فرسوده و تخریب میشوند.
محمد درویش استاد دانشگاه و فعال محیط زیست نیز در این زمینه گفت: هم اکنون در غرب تهران، سطح آب زیرزمینی ۱۲۰ متر کاهش یافته است. ما به ازای هر متر بارندگی انتظار داریم تا یک چهارم آن به سفرهها نفوذ کند. البته در منطقهای که عاری از پوشش آسفالت و سیمان باشد. بنابراین برای جبران این ۱۲۰ متر، باید ۴۸۰ متر بارندگی داشته باشیم. این در حالی است که هماکنون ذخیره آب هزار ساله ایرانیان مصرف شده و با این توصیف، ۲ هزار سال دیگر زمان میبرد تا این سفرهها احیا شود. سرریز شدن تالابها هم اگر چه اتفاق مثبتی محسوب میشود اما زمان زیادی لازم است تا دشتها پر شده و میزان برداشت و تغذیه برابر شود.
وی اضافه کرد: الان در منطقه ۲۲ بحران جدی است. اغلب برجها در آب هستند. مهمترین کار در دراز مدت، توزیع عادلانه ثروت و امکانات در ایران است. ظرفیت زیستی در تهران تکمیل شده، اما نمیتوان مردم را به اجبار از تهران خارج کرد. باید تمرکززدایی کنیم. ۲۵ میلیون تردد روزانه در تهران باید اصلاح شود.
درویش ادامه داد: از حوالی میدان خراسان به سمت جنوب، مهرآباد جنوبی، دشت شهریار و دشت ورامین بیشترین میزان نشست را تجربه میکنند. البته در شمال انقلاب و پاستور شیبی وجود دارد که میزان نشست زمین را نشان میدهد.
خطرناکترین نقاط تهران در زمینه خطر فرونشست
اسماعیل کهرم فعال محیط زیست نیز در این زمینه گفت: از ۶۵۰ دشت در کشور حدود ۳۵۰ دشت در حال فرونشستند. فرونشست در واقع زمانی اتفاق میافتد که آبی که همچون ستون در زیر خاک قرار گرفته، بیش از اندازه برداشت شود. خطر فرونشستها در شهریار و ورامین شدت بیشتری میگیرد. فروچالهها البته داستان متفاوتی از فرونشستها دارند که یکدفعه ظاهر میشوند.
او ادامه داد: میدان و برج آزادی تهران خطرناکترین نقطه تهران در زمینه خطر فرونشست است. اگر چه از چهارراه مولوی و میدان شوش هم نباید غافل شد.
کهرم درباره وضعیت فرودگاه امام گفت: فرودگاه امام به دشت قم نزدیکتر است تا به دشت تهران. چون در دو قدمی دریاچه نمک حوض سلطان قرار دارد.
نگرانی عمده کهرم در تهران به مناطق ۲۲ و ۱۹ برمیگردد. او معتقد است که اگر اتفاق خطرناکی بیفتد، قطعاً در این دو منطقه خواهد بود. کیفیت ضعیف ساخت و ساز در این دو منطقه علت اصلی این نگرانیهاست.
اسماعیل کهرم: میدان و برج آزادی تهران خطرناکترین نقطه تهران در زمینه خطر فرونشست است. اگر چه از چهارراه مولوی و میدان شوش هم نباید غافل شد
به گزارش چمدان، مسئولان سازمان محیط زیست در جدیدترین واکنشهای خود به فرونشست زمین اعلام کردهاند که ورامین با سالانه ۳۶ سانتیمتر نشست زمین، رتبه نخست جهان را در فرونشست به خود اختصاص داده است. حالا این فرونشست به نزدیکی خط آهن تهران - مشهد رسیده است. این پدیده مخرب در منطقه سلمانآباد ورامین به کمترین فاصله ممکن به راهآهن سراسری تهران- مشهد رسیده و این در حالی است که روزانه بیش از ۱۸۰ رام قطار از ریل رآهن عبور میکند و هر آن ممکن است فرونشست، زیر ریلها صورت بگیرد.
جنوب راهآهن سراسری تهران – مشهد در مجاورت ایستگاه ابردژ، جایی که انبوهی از درختان کویری تاغ در عرصهای به وسعت ۱۱ هکتار همچون سپری محافظ از پیشرفت کویر به مناطق مسکونی عمل و از ورود شن و ماسه روی راهآهن جلوگیری میکنند، حالا شکاف های عمیقی مشاهده میشود که عرض برخی از آنها به بیش از ۲۰ متر میرسد و حتی آبرسانی به جنگل های تاغ را نیز با مشکل مواجه کرده است.
موضوع در وزارت راه در حال پیگیری است
عابدین هادینژاد مدیرکل راه آهن استان تهران نیز این موضوع را تایید کرده و گفته است: از راه آهن سراسری تهران - مشهد روزانه ۱۸۰ رام قطار شامل قطار تهران – مشهد، تهران- شمال و قطار حومهای تهران- ورامین- گرمسار از دشت ورامین و منطقه ابردژ که بیشترین میزان فرونشست دشت را دارد عبور میکند و مسئولان راه آهن را بیش از پیش به این موضوع حساس کرده است.
وی با بیان اینکه موضوع فرونشست اکنون در وزارت راه و شهرسازی در حال بررسی است و مطالعات جامعی در خصوص پیشروی آن در محل عبور ریل صورت گرفته است به ایرنا گفته است: وضعیت فرونشست زمین در حاشیه راهآهن به صورت روزانه پایش می شود و در طرحی جامع قرار است تا حاشیه ریل در محدوده منطقه ابردژ ایمن سازی شود تا کمترین دغدغه مردم و مسافران عبوری از این مسیر نیز برطرف شود.
وضعیت فرونشست زمین در حاشیه راهآهن به صورت روزانه پایش می شود و در طرحی جامع قرار است تا حاشیه ریل در محدوده منطقه ابردژ ایمن سازی شود تا کمترین دغدغه مردم و مسافران عبوری از این مسیر نیز برطرف شود
فرونشست در حال نزدیکی به مناطق مسکونی پیشوا
امامعلی یگانزاده رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پیشوا نیز به ایرنا گفته است: فرونشست زمین در پیشوا در حال نزدیک شدن به مناطق مسکونی شهری و نیز خطوط راه آهن و سه خط بزرگ فشارقوی برق است. ویلاسازی، تغییر کاربری، ساختوسازهای غیرمجاز و بویژه حفر چاههای غیرمجاز و پایین رفتن سفره آبهای زیرزمینی از جمله عوامل موثر بر فرونشست زمین در این منطقه است.
مشکل فرونشست زمین به ستاد بحران کشور اطلاع رسانی شد
حسین عباسی فرماندار شهرستان پیشوا نیز در این زمینه با بیان اینکه مشکل فرونشست زمین به دلیل بعد کشوری به رئیس ستاد بحران کشور اطلاع داده است میگوید: فرونشست زمین به زیرساختهای شهرستانهای ورامین و پیشوا آسیب جدی وارد کرده و نزدیک شدن آن به دکل های برق فشار قوی و راه آهن سراسری، زنگ خطر را به صدا در آورده است.