شهر سوخته زابل در استان سیستان و بلوچستان/تصاویر

سیستان و بلوچستان، با اینکه امروزه بنا به دلایل مختلفی، نادیده گرفته می شود، اما یکی از شهرهای پر جاذبه ایران است که بناهای تاریخی زیادی دارد.

کد خبر: ۲۱۱۲۵

تاریخ انتشار : جمعه ۱۳ دی ۱۳۹۸-1398 October 13

گردشبان (gardeshban.ir) :

قلعه سه کوهه، کوه قدیمی خواجه، دهانه غلامان و چندین جاذبه تاریخی دیگر باعث شده سیستان و بلوچستان در میان باستان شناسان از توجه ویژه ای برخوردار باشد. شهر سوخته منطقه ای در زابل است که شاید معروف ترین جاذبه تاریخی این استان به حساب می آید.

برای خیلی ها ممکن است عجیب باشد که 3200 سال پیش از میلاد، در دوران عصر برنز و تمدن جیرفت، مردم ایران یکی از بزرگترین و پیشرفته ترین شهرهای دنیا را ساختند. شهری که 280 هکتار مساحت داشت و باستان شناسان اشیائی را کشف کردند که بشر صدها سال بعد توانست آن ها را بسازد.

شهر سوخته در 56 کیلومتری زابل و مابین رود هیرمند و دریاچه هاموند قرار دارد. این شهر 5000 ساله فقط یک منطقه مسکونی نبود بلکه شامل قسمت صنعتی، قبرستان و بخش هم برای قرار دادن بناهای یادگاری میشد. جالب است بدانید تنها 80 هکتار از شهر، مسکونی بود.

اما چرا شهر سوخته مدرن ترین شهر آن زمان بود؟

سال های پیش، هنگامیکه باستان شناسان در حال بررسی شهر سوخته بودند، نکات جالبی را راجع به شهر یافتند:

شهر سوخته در آن زمان، یکی از بهترین صنعت های نساجی را داشت چرا که باستان شناسان توانستند 12 نوع بافت پارچه را پیدا کنند. این پارچه ها در واقع هنگامیکه باستان شناسان در حال بررسی قبرها بودند، بر تن اجساد یافتند. همچنین صنعت های موفق دیگری هم در شهر سوخته زابل بود که به جواهرسازی و سنگ تراشی می توان اشاره نمود که این ها هم با توجه به جواهرات و اشیائی که در قبرها کشف شدند مشخص گردید. جالب است بدانید جهت آبرسانی و سیستم فاضلاب شهری، از سامانه های سفالی استفاده میشد که کاملا هم مدیریت شده بوده و در آن زمان، منظم ترین و پیشرفته ترین سامانه آبرسانی و فاضلاب شهری به حساب می آمدند.

اما پیشرفته بودن شهر اینجا جالب می شود که باستان شناسان توانستند تخته نرد به همراه تاس های سنگی و از همه مهم تر، چشم مصنوعی کشف کنند. ولی چرا چشم مصنوعی همه را شگفت زده کرد؟

هنگامی که باستان شناسان قبرها را بررسی می کردند، در قبرشماره 6705، جسد زنی را دیدند که چشم سمت چپش مصنوعی بود. اما این چشم مصنوعی با چیزی که ما فکر می کنیم متفاوت است. چشم مصنوعی آن زن در واقع نوعی چربی جانوری است که با موادی ترکیب شده و از همه جالب تر، مویرگ های چشم هم که ضخامتی کمتر از نیم میلیمتر دارد توسط مفتول های طلایی بر روی آن ترسیم شده است.

چرا به شهر سوخته زابل، شهر سوخته می گویند؟

با توجه به آثار سوخته و خاکسترهایی که در شهر کشف شده، باستان شناسان گفتند این شهر چند هزار سال قبل از میلاد در آتش سوخته است لذا نام شهر سوخته را بر رویش گذاشتند. اما باستان شناسان ایتالیایی که در سال 1357، به مدت 11 سال در حال بررسی شهر بودند، آب و باد را علت اصلی خالی از سکنه و ویران شدن شهر سوخته نامیدند چرا که به دلیل حمله های صورت گرفته از جانب قوم های مختلف، مسیر رود هیرمند تغییر یافت و چون صنعت، مهم ترین منبع درآمد مردم شهر بود و در اطراف شهر، کوره های زیادی وجود داشته است، خاکسترها مربوط به آن کوره ها بودند.

در آخر لازم به ذکر است، سال 2014، با برگزاری 38امین نشست سازمان میراث جهانی یونسکو، شهر سوخته زابل در لیست میراث تاریخی این سازمان قرار گرفت.