آرامگاه لقمان در شهرستان سرخس/عکس

آرامگاه لقمان بنایی عظیم و آجری در شهرستان سرخس در منتهی الیه شمال شرقی ایران است .

کد خبر: ۲۶۱۲۹

تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۳۹۹-1399 February 18

این بنای آجری در فاصله بسیارکمی از مرز ایران و ترکمنستان قرار دارد . این بنا پس از هزار سال ،هنوز ابهت و صلابت خود را حفظ کرده و در میان تل های خاکی بخش های مخروبه ملحقات بنا گردن فرازی می کند . مقبره این عارف سرخسی در یک کیلومتری شمال شهر سرخس قرار دارد .

شباهت بسیار زیادی بین این بنا و آرامگاه سلطان سنجر سلجوقی وجود دارد . این بنا آرامگاه منسوب به بابا لقمان سرخسی ، عارف مشهور سده ۴، شامل گنبدی دو پوشه آجری با ایوانی بلند است همچنین نوار کمربند مانندی قسمت مدور گنبدرا از ساقه و دیواره آن که بر روی قاعده کثیر الاضلاعی قرار گرفته است ، جدا می کند .

در بدنه هر ضلع آن ، روزنه ای برای روشنایی درون گنبد تعبیه شده است .و تزئینات گچی ، گچ بری و آجر کاری آن ممتاز است . درون طاق ها مزین به نقوش هندسی لوزی شکل ( برجسته و گود ) می باشد . طول وعرض خارجی بقعه به ابعاد ۷۰*۱۷۰و ۴۰* ۲۶ متر می باشد .ساختمان آن از دو بخش مربع شکل متصل به هم تشکیل شده است . ایوان ورودی بزرگ و مرتفعی در سمت شمال و آرامگاه که در وسط چهار ضلع داخلی آن طاق نماهایی ساخته شده است . بقعه دارای دو طبقه و طبقه دوم آن غرفه داراست .طرح چهارضلعی بنا در قسمت بالا به تعدادی تربنه به طرح هشت ضلعی تبدیل شده که حجم چشمگیری را در نمای خارجی آن بوجود آورده است .

و گنبد کم خیزی بر روی استوانه بنا گردیده است . نور داخل بقعه از چهار نورگیر مستطیل شکل در بدنه هشت ضلعی تامین می شود و طاق نماهای داخلی بنا با آجر کاری ظریف و طرحهای هندسی لوزی ساخته شده است . این بنای تاریخی تحت شماره ۱۶۵ در شمار آثار تاریخی با ارزش ایران به ثبت رسیده است .

سرخس از دیرباز به نام‌های «ساریگو»، «ساریکا»، «سرخس نو»، «سرخس ناصری» و «سرخس افراسیابی» خوانده شده است. حکیم ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه، در داستان جنگ هفت گردان، از سرخس یاد کرده است؛ کهن‌ترین متن فارسی که از سرخس سخن گفته، «حدودالعالم» (۳۷۲۲ ه. ق) است که می‌گوید:

سرخس شهری است بر راه و اندر میان بیابان نهاده… جایی با کشت و برز بسیار است و مردمانی قوی ترکیب‌اند و جنگی و خواسته ایشان شتر است.