ارگ تاریخی گوگد گلپایگان؛هتلی سه ستاره برای اقامت مسافران/عکس

ارگ گوگد گلپایگان دومین بنای خشتی و گلی در ایران است که زیبایی معماری آن گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب می‌کند.

کد خبر: ۲۹۳۲۹

تاریخ انتشار : يکشنبه ۰۵ مرداد ۱۳۹۹-1399 May 05

ارگ در لغت به معنای قلعه‌ای کوچک در میان قلعه‌ای بزرگ است که دارای برج و بارو باشد. ارگ در اصطلاح به معنی اقامتگاه و فرمانرواست لذا به مکانی اطلاق می‌شود که در آن فرمانروای شهر، ایالت یا کشور اقامت داشته باشد و از آنجا امور را رعایت کند. در شهرهای کهن ایران آثار بسیاری از ارگ‌های قدیمی که روزگاری محل فرمانروایی و اداره امور شهر بوده به جای مانده است. ارگ‌ها در موقعیت‌های مختلف دارای کارکردهای مختلف بوده‌اند و با تغییر شرایط کارکرد و عملکرد متفاوتی را ارایه می‌دادند.

ارگ گوگد در شهر گوگد گلپایگان از استان اصفهان واقع شده است. شهر گلپایگان در فاصله ۱۵۶کیلومتری شمال غرب استان اصفهان قرار گرفته و فاصله آن تا شهر اصفهان در حدود دو ساعت است. این شهر مابین شهرهای خوانسار، خمین و میمه واقع شده است. سابقه این شهر را به همای دختر بهمن از سلسله کیانیان نسبت می‌دهند. طبیعت خاص و زیبای شهر گلپایگان از بکرترین و بدیع‌ترین مناظر طبیعی استان است. ارگ گوگد در خیابان آیت‌الله گلپایگانی شهر گوگد، کوچه قلعه قرار دارد.

ارگ تاریخی گوگد دومین بنای خشتی و گلی ایران است. زمان ساخت این بنا را به ۴ قرن پیش نسبت داده‌اند. در حال حاضر هیچ سند مکتوبی از ساخت این قلعه برای اولین بار در دست نیست. تنها سندی که بر جای مانده، مربوط به ۱۳۰ سال پیش است که محتوای آن نشان‌دهنده این است که شخصی با نام علیخان بختیاری این ارگ را به عنوان مهریه به همسرش واگذار کرده و پس از آن، ارگ گوگد با نام ارگ علیخانی نیز معروف شده است.

ارگ گوگد قلعه‌ای مربع شکل، به ابعاد ۷۰ در ۷۰ متر و مساحت تقریبی ۵۰۰۰ مترمربع است. این بنا دارای چهار برج در ۴ راس قلعه است. قلعه گوگد در بعضی قسمت‌ها دارای دو طبقه است. جرز پایه‌های برج ها حدود ۲٫۵ متر و ارتفاع برج‌‌ها ۱۲ متر است. نمای خارجی برج‌ها نقوش تزیینی دارد.

قبل از بازسازی قلعه گوگد تنها برج‌ها، دیوار خارجی، بخشی از تالارهای ضلع غربی و بخشی ازخانه‌های داخل قلعه بر جای مانده بود. این ارگ که به صورت مربع شکل ساخته شده، دارای چهار برج قرینه زیبا با دیوارهایی سرخ رنگ و ارتفاع ۱۲ متر است.

ساختمان ارگ سوراخ‌هایی در دیوارهای مرتفع خود دارد که از آن به عنوان سیستم امنیتی هشداردهنده استفاده می‌شد. گفته شده در دوره‌های پیش، این سوراخ‌ها محل جمع شدن کبوتران بوده، که با حضور مهاجمان، با سر و صدای خود به ساکنین داخل ارگ خبررسانی می‌کردند. در ارگ گوگد چاهی نیز در قسمت شرقی، وجود دارد که برای روزهای سخت که ممکن بود آب آشامیدنی وجود نداشته باشد، در نظر گرفته شده بود.

روی درب ورودی دو درب وجود داشت که درب بزرگتر را مردکوب و درکوب کوچک را زن کوب می‌نامیدند. ارگ گوگد دارای چهار برج قرینه در چهار طرف ارگ است که نگهبانان در آنجا قرار می‌گرفتند و از ارگ حفاظت می‌کردند. ارگ گوگد دارای دیوارهای سرخ رنگ است که همین رنگ خاص دیوارها، زیبایی ارگ را چندین برابر کرده است.

ساختمان ارگ گوگد و معماری آن بسیار شبیه کاروانسراها ساخته شده است. این ارگ در وسط، دارای فضایی باز است و بناهای آن در اطراف قرار گرفته‌اند، ارگ همچنین دارای طبقاتی در بالا و پایین است. به نظر می‌رسد در این نوع معماری، نظام طبقاتی در نظر گرفته شده و بر اساس آن بزرگان در طبقات بالایی و کسانی که دارای مقامات پایین‌تری بوده‌‌اند، در طبقات پایینی ارگ، ساکن می‌شده‌اند.

موقعیت ارگ در گذشته، در مسیر جاده ابریشم که از اصفهان عبور می‌کرد، قرار داشت. کارکرد ارگ در زمان‌های صلح، به عنوان کاروانسرای تاجران مورد استفاده بود. این ارگ با توجه به موقعیت و وضعیت خاص خود نسبت به کاروانسراهای مجاور محل استراحت کاروان تجار سرشناس یا حاکمان و والی‌های سایر ایالات بوده است و حتی به استناد اظهارات افراد مسن شهر گوگد، آقامحمدخان قاجار نیز در لشکرکشی‌های خود چند روز را در این محل استراحت کرده بود.

ارگ گوگد در زمان‌های جنگ و حمله مهاجمان کارکرد خود را تغییر می‌داد و به عنوان یک دژ نظامی مورد استفاده مردم شهر گلپایگان بود. درب شمالی ارگ که نام شاه‌نشین دارد و حوضی نیز در آن قرار دارد، در مواقع جنگ با آتش زدن درب شمالی، ساکنین ارگ با استفاه از آب حوض، آتش را خاموش می‌کردند.

ارگ گوگد با شماره ۲۵۷۴ ثبت ملی شده است. این ارگ در سال ۱۳۷۸ توسط اداره میراث فرهنگی گلپایگان بازسازی و مرمت شد. این ساختمان هم‌اکنون کارکرد جدیدی یافته است. این ارگ تبدیل به هتلی سه ستاره و محلی برای اقامت مسافران شهر گوگد شده است. این هتل با داشتن ۲۰ اتاق و سوئیت‌هایی زیبا در دو طبقه، دارای رستوران، چایخانه سنتی و تالار پذیرایی است. امروزه از ارگ گوگد به عنوان استراحتگاه گردشگران شهر گلپایگان استفاده می‌شود. در حال حاضر این مجموعه با اتاق‌های زیبا همراه با امکانات مدرن و به روز رفاهی، بعنوان مهمانسرا آماده سرویس‌دهی به گردشگران داخلی و خارجی است.

در هتل ارگ گوگد غذاهای سنتی و ایرانی وجود دارد، اما سرو غذاهای جدید و خارجی به چشم می‌خورد. همچنین در فضای باز ارگ فروشگاه‌هایی تعبیه شده است که می‌توانند احتیاجات گردشگران را برطرف کنند. اتاق‌های هتل با گچ‌بری‌ها و معماری سنتی، اما امکانات مدرن، چشم‌انداز زیبایی را برای اقامت‌کنندگان رقم زده است.

شهرستان گلپایگان علاوه بر ارگ گوگد دارای آثار تاریخی و طبیعی بسیار زیادی است که بازدید از آن‌ها بسیار جذاب است. بازدید از ارگ گوگد دو تجربه همزمان در اختیار گردشگران قرار می‌دهد، گردشگران علاوه بر بازدید از یک اثر سنتی تاریخی، در دل آن می‌توانند جلوه‌هایی از ترکیب سنت با امکانات مدرن، بازدید از یک هتل مدرن در بنا را مشاهده کرده و از امکانات آن بهره ببرند.