gardeshban.ir

مروری بر خطبه منا ، که یک سال پیش از مرگ معاویه و در اوج خفقان سیاسی از زبان امام حسین ع بیان شد می تواند درنگی باشد برای بازسازی منظومه فکری همه اندیشه ورزان و عاملان عرصه حکمرانی؛ درنگی که باید با تحلیلِ زمان ، مکان،  لحن ، مخاطب ، نظام واژه آرایی و محورهای موجود در این سند متقن تاریخی همراه باشد.

 روز عرفه سال ۵۸ ،

 منا ، 

خیمه امام حسین ع

و دعوت از همه حاجیان با حضور بیش از دویست نفر از صحابه و هفتصد نفر از تابعین 

و لحن کاملا تبیینی و انتقادی امام  آن هم خطاب به نخبگان و اهالی علم و رسانه در آن زمان ... 

فرازهایی از این خطبه:

«ای بزرگان، عبرت بگيريد از موعظه اي که خداوند به دوستان خود در قرآن ميفرمايد اگر شما خود را دوستان خدا ميدانيد، و اگر دينداريد و مخاطب قرآن هستيد پس بي تفاوت نمانيد و احساس  کليف کنيد! آيا نديده ايد که خداوند چند بار در قرآن، روحانيون مسيحي و يهودي را توبيخ کرده است که چرا مردان خدا در جامعه و حکومت، بي عدالتي و فساد ديدند و سکوت کردند؟ چرا اعتراض و  انتقاد نکردند؟ و فرياد نکشيند؟ و نيز فرمود: «نفرين بر کساني از بني اسرائيل که کافر شدند. آنها که امر به معروف و نهي از منکر نکردند، و چه بد عمل ،کردند.

«به نام دين از شما حساب مي برند و احترام ميگذارند و شما را بر خودشان ترجيح مي دهند. در حالي که هيچ فضيلتي بر آنها نداريد. و هيچ خدمتي به اين مردم نکرده ايد. مردم مجاني براي شما احترام قائل اند و شفاعت شما را مي پذيرند. شما به نام دين است که اعتبار و نفوذ کلمه داريد. در خيابان ها مثل شاهان راه می روید و با هيبت و کبکبه رفتار مي کنيد. به راستي چگونه به اين احترام و اعتبار اجتماعي رسيده ايد. فقط به اين علت که مردم از شما توقع دارند که به حق خدا قيام کنيد. اما شما در اغلب موارد از انجام وظيفه و احقاق حق الهي کوتاهی کرده‌ايد و حق رهبران الهي را کوچک شمرده ايد و حقوق ضعیفان را تباه ساخته اید و به پندار خود حقّ خود را گرفته اید. شما در این راه نه مالی خرج کردید و نه جانی را برای خدا که آن را آفریده به مخاطره انداختید و نه برای رضای خدا با عشیره ای(با اقوام و عشیره خود) درافتادید...»

«ای آرزومندان به درگاه خدا! من می ترسم کیفری از کیفرهای او بر شما فرود آید. شما می بینید که پیمان های خدا شکسته شده و نگران نمی شوید با اینکه برای یک نقض پیمان پدران خود به هراس می افتید! می بینید که پیمان رسول خدا(ص) خوار و ناچیز شده و کورها و لال ها و از کار افتاده ها (نیازمندان و زمین گیرها) در شهرها رها شده اند و رحم نمی کنید و در خور مسئولیت خود کار نمی کنید و به کسانی که در آن راه تلاش می کنند وقعی نمی نهید(به امام و  رهبر کمک نمی کنید) و خود به چاپلوسی و سازش با ظالمان آسوده اید».

«زمام امور و گذرگاه احکام (یعنی پست های کلیدی) به دست عالمان خداست که بر حلال و حرام خدا امین اند و از شما این منزلت را ربودند و آن از شما ربوده نشد مگر به واسطه دوری شما از حق و اختلاف تان در سنت پیامبر(ص)! اگر بر آزارها شکیبا بودید و در راه خدا هزینه ها را تحمل می کردید، زمام امور خدا بر شما در می آمد و از جانب شما به جریان می افتاد و به شما بر می گشت، ولی شما ظالمان را در جای خود نشاندید و امور خدا(و مردم) را به آنان سپردید تا به شبهه کار کنند و در شهوت و دلخواه خود راه روند. بدین سان ضعیفان را به دست آنان سپردید که برخی را بَرده و مقهور خود ساخته و برخی را ناتوان و مغلوب زندگی روزمره کردند، در امور مملکت به رأی خود تصرف می کنند و با هوسرانی خویش ننگ و خواری پدید می آورند به سبب پیروی از اشرار و گستاخی بر خدای جبار.»

«در هر شهری خطیبی سخنور بر منبر دارند که به سود آنان سخن می گوید، سرتاسر کشور اسلامی بی پناه مانده و دستشان در همه جای آن باز است و مردم بردگان آنهایند که هیچ دست برخورد کننده ای را از خود نرانند. آنها که برخی زورگو معاندند و برخی بر ناتوان سلطه گر و تندخویند، فرمانروایانی که نه خدا شناسند و نه معاد.

روز عرفه - ۹ مرداد ۹۹ 

مجید احمدی 

دکتری سیاست گذاری و جانشین سازمان بسیج جامعه پزشکی کشور