بوستان سنگی کمر مقبولا؛ سنگ نوشته‌های باستانی ارزشمند ایران/ عکس

اغلب مردم، مشهد و تور مشهد را با زیارت حرم مطهر امام رضا (ع) می‌شناسند؛ اما در کنار زیارت می‌توان جاذبه‌های بیشتری را در گوشه و اطراف مشهد کشف کرد. پارک سنگی کمر مقبولا یکی از همین موارد کمتر‌شناخته‌شده‌ است.

کد خبر: ۴۴۳۳۹

تاریخ انتشار : دوشنبه ۰۸ شهريور ۱۴۰۰-1400 June 08

گردشبان (gardeshban.ir) :

هنرهای صخره‌ای و نگاره‌ها از هویت تاریخی هر منطقه می‌گویند و از آن‌ها به‌عنوان قدیمی‌ترین آثار هنری بازمانده از گذشته‌های دور یاد می‌شود. تعداد بسیاری از این سنگ‌نگاره‌ها در شهرستان طرقبه شاندیز در استان خراسان رضوی و در فاصله کمی از مشهد واقع شده‌اند.

بخشی از این سنگ‌نگاره‌های با نام بوستان سنگی کمر مقبولا شناخته می‌شوند. همراه ما باشید تا بیشتر با سنگ‌نگاره‌های منطقه و بوستان سنگی کمر مقبولا آشنا شوید.

هرآنچه باید در بازدید از بوستان سنگی کمر مقبولا بدانید:

معرفی بوستان سنگی کمر مقبولا

نقوش سنگ‌نگاره‌های بوستان سنگی کمر مقبولا

بوستان سنگی کمر مقبولا کجاست؟

پراکندگی سنگ‌نگاره‌ها در منطقه

معرفی بوستان سنگی کمر مقبولا

دشت حاصل‌خیز توس، واقع در میان دو رشته‌کوه هزار مسجد و بینالود به‌لحاظ داشتن شرایط زیست‌محیطی در طول هزاران سال اقوام مختلف را به سوی خود جذب کرده و از کهن‌ترین ایام، بستر مناسبی را برای زیستن و تداوم حیات انسان فراهم آورده است.

کشف دست‌افزارهای سنگی در میانه دشت و کناره‌های کشف‌رود متعلق به دوران پارینه سنگی زیرین، وجود غارهای باستانی و تراکم و تعدد زیستگاه‌های پیش از تاریخ، تاریخی و دوران اسلامی و عصر حاضر، شواهدی ارزشمند در این زمینه هستند.

در حوالی این زیستگاه‌ها نگاره‌های صخره‌ای متعددی بر جای مانده‌اند که می‌توان آن‌ها را گوشه‌ای از آثار هنری و یادمان‌های مردمان ساکن در این زیستگاه‌ها قلمداد کرد. این سنگ‌نگاره‌های در بخش‌های مختلف شهرستان جای گرفته‌اند؛ اما بیشترین تراکم در دره‌های داغستان و کلاته درخت بید و همچنین کمرسیاه دیده می‌شود که مجموعه سنگ‌نگاره‌های دره داغستان تحت نام بوستان سنگی کمر مقبولا در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و از مکان های دیدنی مشهد در طرقبه به شمار می‌رود.

بوستان سنگی کمر مقبولا با وسعت حدود پنج کیلومتر مملو از تخته سنگ‌های آتش‌فشانی بکر، آثار سنگی، سنگ نوشته‌ها و نگاره‌های باستانی ارزشمند است که هویت دیرین این بخش از ایران را بر دل سنگ‌ها حفظ کرده است. این میراث قابلیت دارد به‌صورت جدی به‌عنوان بزرگ‌ترین مجموعه سنگ‌نگاره‌های ایران در فهرست جهانی یونسکو به ثبت برسد؛ چراکه دارای بازتاب فرهنگی و ظرفیت مطالعاتی بسیار است.

این سنگ‌نگاره‌ها مضامین یکسانی را با طرح‌ها و اندازه‌های مختلف به نمایش گذاشته‌اند و با پراکندگی در حاشیه‌های دشت توس، موضوعات مختلف از قبیل صحنه‌های شکار، ابزار اولیه، نقوش مسبک انسان برهنه، گاومیش کوهان‌دار، نقوش و علائم نمادین، نقش انسان در حال نزاع و شکار و انجام مراسم، بزهای کوهی به‌همراه علامت‌های نمادین از قبیل گردونه خورشید در آن‌ها عرضه شده‌اند. بیشترین سنگ‌نگاره‌هایی که در شهر طرقبه کشف شده‌اند، حاوی نقش بز کوهی هستند و بعد از آن نقش انسان‌هایی که در حالات مختلف حک شده‌اند.

بوستان سنگی کمر مقبولا کجاست؟

بوستان سنگی کمر مقبولا در سه کیلومتری شمال شهر طرقبه و یک کیلومتری دره داغستان واقع شده است و در شمال غرب مشهد قرار دارد. برای دسترسی به کمر مقبولا دو مسیر وجود دارد. در مسیر اول، پس از پمپ‌بنزین طرقبه، وارد جاده فرعی شوید. این مسیر با شیبی به‌ سمت پایین به دره داغستان می‌رسد. در این مسیر تابلویی برای راهنمایی نصب نشده است و با پیاده‌روی و کمک از راهنما می‌توانید به بوستان سنگی کمر مقبولا برسید. مسیر اصلی کمر مقبولا نیز از طریق دوراهی طرقدر است که قابلیت تردد با ماشین را دارد.

پراکندگی سنگ‌نگاره‌ها در منطقه

طرقبه با داشتن بیش از ۱۵۰۰۰ سنگ‌نگاره یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های طبیعی کشور را در این زمینه دارد. سنگ‌نگاره ها در مناطق مختلف شهرستان پراکنده هستند. در دره‌های داغستان، کلاته زیری، چشمه عسل، کمرسیاه، بیلدر، کلاته عبدل، کلاته درخت بید و باغو وجود دارند. در دره‌های داغستان و کلاته درخت بید و همچنین کمرسیاه بیشترین سنگ‌نگاره‌ها قرار دارند.

در روستاهای گلستان و حصار در مناطقی مانند دره خرگوش، چنار سوخته، سنگ سفید، چشمه درخت توت، بازه نسر، کلاته باغ عنبر، کلا ته حرلو، دره حرزان، کلمبو، کال سیر، محدبا نیز سنگ‌نگاره‌های تاریخی با نقوشی متعدد و زیبا خودنمایی می‌کند.

در روستاهای مایان و ازغد نیز در مناطق دره کلدر، پنج بازه، چدر، زفو، حاجت بیگی و... نقوش مختلف زینت‌بخش دره‌ها و کوه‌ها شده است.

روستاهای کلاته آهن و دهبار در ارتفاعات جنگل‌های تنک ارس و در دره‌ها درختچه‌های ارغوان، سماق و زرشک چشم‌اندازی بدیع به این منطقه هدیه کرده است. در دره‌های تشتربالا، برف‌افشان، انجیر دره، روباه پشته، زو دره، چشمه سماق‌زار و بازه روبوسه سنگ‌نگاره‌هایی روی صخره‌هایی قابل‌مشاهده است.

در روستاهای اردمه، مغان و خانرود در دره‌های سرز آب، پی رودخانه، سونقور، چنار ستون، کوشدره، کوه مزار و ابادره سنگ ‌گاره‌های بزکوهی، انسان‌ها و نمادهای دیگر مشاهده می‌شود.

پرسش‌های متداول

بوستان سنگی کمر مقبولا کجاست؟

بوستان سنگی کمر مقبولا در سه کیلومتری شمال شهر طرقبه و یک کیلومتری دره داغستان واقع شده است و در شمال غرب مشهد قرار دارد.

چه نقوشی روی سنگ‌نگاره‌های بوستان سنگی کمر مقبولا حک شده‌اند؟

نقش‌هایی نظیر صحنه‌های شکار، ابزار اولیه، نقوش مسبک انسان برهنه، گاومیش کوهان‌دار، نقوش و علائم نمادین، نقش انسان در حال نزاع و شکار و انجام مراسم، بزهای کوهی به‌همراه علامت‌های نمادین از قبیل گردونه خورشید روی سنگ‌نگاره‌های بوستان سنگی کمر مقبولا حک شده‌اند.

آیا بوستان سنگی کمر مقبولا در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است؟

بله. بوستان سنگی کمر مقبولا در فروردین ۱۳۹۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

دسترسی به بوستان سنگی کمر مقبولا چگونه است؟

برای دسترسی به کمر مقبولا دو مسیر وجود دارد. در مسیر اول، پس از پمپ‌بنزین طرقبه، وارد جاده فرعی شوید. این مسیر با شیبی به‌ سمت پایین به دره داغستان می‌رسد. در این مسیر تابلویی برای راهنمایی نصب نشده است و با پیاده‌روی و کمک از راهنما می‌توانید به بوستان سنگی کمر مقبولا برسید. مسیر اصلی کمر مقبولا نیز از طریق دوراهی طرقدر است که قابلیت تردد با ماشین را دارد.