gardeshban.ir

منطقه بیابانی به مکان‌هایی گفته می‌شود که بارش در آن‌ها کم و از نظر پوشش گیاهی فقیر هستند، همچنین اختلاف دمای روز و شب در این مکان‌ها زیاد است. بیابان‌ها از جالب‌ترین و در عین حال ترسناک‌ترین و رازآلودترین مکان‌های سیاره ما هستند. 

صحرای گبی یکی از مشهورترین بیابان‌های آسیاست و قسمت‌های زیادی از شمال و شمال شرق چین و قسمت جنوبی مغولستان را در بر می‌گیرد. بیابان گبی از نوع بیابان‌های سایه بارانی است، به این معنا که ابر‌های اقیانوس هند توسط فلات تبت مسدود می‌شوند و اجازه نمی‌دهند که بارش در این منطقه شکل گیرد. این حالت باعث ایجاد شرایط بسیار خشک و تشکیل بیابان در این منطقه گردیده است.

طول این کویر حدود ۱۵۰۰ کیلومتر و عرض آن حدود ۸۰۰ کیلومتر است و مجموع مساحت آن چیزی بالغ بر ۱۲۹۵۰۰۰ کیلومتر مربع می‌باشد. این صحرا همچنین یک کویر سرد محسوب می‌شود که گه گاهی یخ و برف تپه‌های شنی آن را می‌پوشاند، که دلیل اصلی این پدیده قرارگیری صحرای گبی نواحی شمالی و ارتفاع بین ۹۱۰ تا ۱۵۲۰ متری آن از سطح دریا است.

صحرای نامیب ۲۰۰۰ کیلومتر در امتداد سواحل غربی آفریقای جنوبی کشیده شده است. این صحرای ساحلی در کشور‌های نامیبیا، آنگولا و آفریقای جنوبی قرار دارد و کاملاً خالی از سکنه است.

این بیابان به پهنای حدود ۲۰۰ کیلومتر مساحتی در حدود ۸۱۰۰۰ کیلومتر مربع را پوشش می‌دهد. شرایط آب و هوایی در این کویر بسیار طاقت فرسا و متغیر است، به طوری که درجه حرارت در روز‌های تابستان به ۴۵ درجه سانتی گراد می‌رسد و در عین حال شب‌ها به زیر صفر هم ممکن است برسد. ویژگی جالب دیگر این صحرا این است که بیشتر گونه‌های جانوری بومی که در صحرا‌های دیگر جهان زندگی می‌کنند در این صحرا نیز وجود دارند.

صحرای سونورا در آمریکای شمالی واقع شده و بخش‌های زیادی از قسمت جنوبی ایالات متحده آمریکا و بخش‌های شمالی مکزیک را در بر می‌گیرد. این بیایان گرم‌ترین بیابان مکزیک است و به خاطر داشتن گیاهان بومی منحصر به فرد به ویژه کاکتوس ساگارو شهرت جهانی دارد.

مساحت این صحرا چیزی در حدود ۲۶۰۰۰۰ کیلومتر مربع است و مناطق وسیعی از ایالات آریزونا و کالیفرنیا در ایالت متحده و سونورا، باخا کالیفرنیا و باخا کالیفرنیا سور در مکزیک را شامل می‌شود. جالب است که چندین شهر بزرگ در این منطقه بیابانی واقع شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به شهر فینیکس در آریزونا با نزدیک به ۵ میلیون نفر جمعیت اشاره کرد.

۴- بیابان بلک راک

بیابان بلک راک در منطقه حفاظت شده ملی «مسیر پرندگان مهاجر» (بین کویر صخره سیاه و تنگه صخره بلند) واقع شده است و در حقیقت کویری ماسه‌ای در ۱۶۰ کیلومتری شمال رینو، ایالت نوادای آمریکا می‌باشد. این کویر بخشی از حوضه آبریز بزرگ در نوادا است و بقایای یک دریاچه باستانی خشک شده بنام دریاچه لاهونتان می‌باشد. مساحت این صحرا حدود ۱۲۰ هزار هکتار است و توسط دو سلسله از رشته کوه‌های صخره سیاه محصور شده است. این منطقه به دلیل وجود پدیده‌ها و عوارض آتشفشانی و زمین گرمایی بیشماری که در خود جای داده است (همچون آبفشان‌ها)، شهرت فراوانی دارد.

بیابان صحرا در آفریقا واقع شده است و تقریبا کل قسمت شمالی این قاره را در برمی‌گیرد. بیابان صحرا از کوه‌های اطلس در شمال غربی آفریقا تا دریای سرخ در شرق امتداد دارد. این کویر بزرگترین کویر گرم در جهان است و بعد از قطب جنوب و قطب شمال، سومین کویر از نظر وسعت به شمار می‌آید.

طول این بیابان تقریبا ۴۸۰۰ کیلومتر، عرض آن ۱۸۰۰ کیلومتر و و مساحتش بیش از ۲/۹ میلیون کیلومتر مربع است. آنچه این بیابان را جذاب‌تر می‌کند، تغییراتش در طول زمان است. این منطقه همواره کویری نیست و در دوره‌های ۲۰ هزار ساله از کویر به چمنزار‌های ساوانا تغییر می‌کند.

کویر موهاوی در جنوب غربی ایالات متحده واقع شده است و مناطقی از کالیفرنیا، نوادا، یوتا و آریزونا را پوشش می‌دهد. مساحت آن ۱۲۴ هزار کیلومتر مربع است که آن را به کوچکترین کویر در آمریکای شمالی تبدیل کرده است. این کویر یکی از خشکترین مکان‌های جهان است، زیرا در بیشتر مناطق کویر موهاوی سالانه کمتر از ۵۱ میلی متر باران می‌بارد.

این کویر نقاط دیدنی متعددی از جمله دره مرگ را در خود جای داده که گرمترین مکان در ایالات متحده است و رکورد گرمترین دمای ثبت شده در جهان را با ۵۷ درجه سانتی‌گراد به خود اختصاص داده است. لاس وگاس که یکی از مشهورترین مراکز تفریحی در جهان است نیز در دل این کویر قرار گرفته. همچنین چندین شهر متروکه که از آن‌ها با عنوان شهر‌های ارواح یاد می‌شود را نیز می‌توان به لیست جاذبه‌های گردشگری این کویر افزود. علاوه بر این موارد، کویر موهاوی زیستگاه یک گیاه بومی به نام درخت جوشوا نیز می‌باشد. نام این درخت به معنای درختی با امکان رشد انحصاری در صحرای موهاوی است و مرز‌های مکانی حضور این درخت را به وضوح مشخص می‌کند.

بیابان آتاکاما یکی از خشک‌ترین مکان‌ها بر روی زمین است. این منطقه در غرب آمریکای جنوبی واقع شده است و زمینی به طول حدود ۱۶۰۰ کیلومتر و مساحت ۱۰۴۷۴۱ کیلومتر مربع را پوشش می‌دهد. در واقع این فلات کویری هم در شیلی و هم در پرو واقع شده است و از شرق با رشته کوه‌های آند و رشته کوه ساحلی شیلی و همچنین از غرب با اقیانوس آرام همسایه است.

از آنجا که این کویر با دو رشته کوه بزرگ همسایه است، دچار اثر سایه باران دوگانه‌ای است که این مکان را به خشک‌ترین مکان بر کره زمین تبدیل کرده است. همچنین باید اشاره نمود که کویر آتاکاما تنها کویر در جهان است که بارندگی کمتری نسبت به کویر‌های قطبی دارد. عمده بخش‌های این کویر متروک است و شامل دریاچه‌های نمک و مناطق گدازه‌ای می‌باشد. همچنین بخش زیادی از این کویر شبیه به سطح مریخ و سنگلاخی است. به همین دلیل در موارد بسیاری از این کویر برای شبیه سازی سفر‌های اکتشافی به مریخ استفاده می‌شود.

بیابان ویکتوریا بزرگترین بیابان در استرالیا است. این کویر که در ایالت‌های استرالیای غربی و جنوبی واقع شده، دارای عرض ۷۰۰ کیلومتری و مساحت ۷۵۰ کیلومتر مربعی می‌باشد. این کویر شهرت بسیاری دارد و اولین بار توسط کاوشگر انگلیسی ارنست گیلز کشف شد و بنام ملکه ویکتوریا (پادشاه وقت انگلیس) نامگذاری گردید.

کویر بزرگ ویکتوریا یکی از خشک‌ترین مناطق استرالیا می‌باشد و طوفان‌های تندری شدیدی نیز در این منطقه رخ می‌دهد؛ به گونه‌ای که در هر سال حدود ۱۵ تا ۲۰ بار این منطقه دچار طوفان می‌شود. البته که بارندگی پدیده‌ای نادر در این کویر به شمار می‌آید و به همین علت این منطقه برای حیات بسیاری از گیاهان و جانوران نامناسب است. آن دسته از جاندارانی که در این منطقه زنده مانده‌اند نیز با این شرایط سخت سازگار شده‌اند. برخی از حیوانات این منطقه برای فرار از آفتاب طاقت فرسای کویر بزرگ ویکتوریا در ماه‌های تابستان که میانگین دمای روز می‌تواند تا ۴۰ درجه سانتی گراد برسد، خود را در زیر شن‌ها دفن می‌کنند!

کویر کالاهاری بزرگترین کویر در جنوب آفریقاست و در مرز ۳ کشور بوتسوانا، نامیبیا و آفریقای جنوبی واقع شده است. این کویر با مساحت ۹۰۰ هزار کیلومتر مربعی ششمین کویر بزرگ جهان به حساب می‌آید. صرف نظر از وسعت آن، کالاهاری دارای اقلیمی نیمه بیابانی محسوب می‌شود، زیرا میزان بارش آن بیشتر از مناطق بیابانی واقعی است.

این شاهکار باشکوه طبیعت شامل گودال‌های عظیم نمک همچون گودال مک‌گادیک‌گادی در بوتسوانا و گودال اتوشا در نامیبیا است. این گودال‌ها بقایای دریاچه‌هایی باستانی در این منطقه هستند که در ۱۰ هزار سال گذشته خشک شده‌اند. این کویر همچنین دارای طیف گسترده‌ای از گیاهان و درختان است و بیشتر قسمت هایش پوشیده از گیاه می‌باشد. اقلیم آن به این دلیل که در ارتفاع ۶۰۰ تا ۱۶۰۰ متری قرار دارد، نیمه گرمسیری است.

کویر تار در مرز پاکستان و هند در گوشه شمال غربی شبه قاره هند واقع شده است. این منطقه بسیار خشک می‌باشد و هر ساله باران بسیار کمی را شاهد است، اما با این وجود هنوز هم جمعیت بسیار کمی از حیوانات و مردم در آن ساکن هستند. شهر جوداپور با بیش از ۳/۲ میلیون نفر به طور کامل در مرز‌های این کویر واقع شده است. چندین پارک و منطقه حفاظت شده حیات وحش نیز در کویر تار میزبان طیف وسیعی از حیوانات وحشی هستند.

به دلیل شرایط خشک موجود، کویر تار از بیابان‌زایی رنج می‌برد؛ مشکلی که با کاشت گونه‌های مختلف درختچه‌ها و درختان حل شده است. این روش از حرکت تپه‌های شنی در کویر جلوگیری می‌کند و جلوی حرکت خاک خشک به سمت زمین‌های حاصلخیز اطراف کویر را می‌گیرد. آب توسط کانال ایندیرا گاندی (بزرگترین کانال آبی هند) که بزرگترین سیستم آبیاری در جهان را تامین می‌کند، به کویر تار می‌رسد.

تابرناس منطقه‌ای نیمه خشک در گوشه جنوب شرقی اسپانیا می‌باشد. این کویر در استان آلمریا در منطقه اندلس در جنوب اسپانیا واقع شده است. این کویر نسبتا کوچک مساحتی در حدود ۲۸۰ کیلومتر مربع را در برگرفته است. کویر تابرناس در ۳۰ کیلومتری شمال مرکز استان، شهر آلمریا قرار دارد.

همچنین به دلیل ارتفاع نسبتا زیاد (بین ۴۰۰ تا ۹۰۰ متر)، بارش در این کویر کمی بیشتر از مناطق ساحلی آلمریا می‌باشد. این کویر چشم انداز بسیار جذابی دارد، چرا که باد و باران باعث فرسایش شده و مسیر‌های حکاکی شده‌ای را در دل سنگ‌ها به وجود آورده است. این کویر به دلیل آنکه محل فیلمبرداری فیلم‌های وسترن در دهه ۱۹۶۰ بوده (از جمله مشهور‌ترین فیلم‌های کلینت ایستوود مانند خوب، بد، زشت)، شهرتی دوچندان دارد.