خال کوه؛ قلعه‌ای تاریخی و دیدنی در سیرجان+ عکس

در شهرستان سیرجان صخره‌ ای عظیم و نسبتا بلند قد برافراشته که به «شاه خیرالله» یا کوه عروس معروف است که دارای آثار تاریخی است.

کد خبر: ۵۳۴۲۲

تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۵ ارديبهشت ۱۴۰۱-1401 February 25

گردشبان (gardeshban.ir) :

در شهرستان سیرجان صخره‌ ای عظیم و نسبتا بلند قد برافراشته که به «شاه خیرالله» یا کوه عروس معروف است که دارای آثار تاریخی است. مراسم چهلم نوروز نیز در این منطقه توسط عشایر برگزار می شود که طبق اعتقادات خود طی مراسمی در اردیبهشت ماه بر رزق و برکت خود می افزایند و به این ترتیب سپاس و قدرشناسی خود را نیز به پروردگار می رسانند.

خال کوه؛ قلعه‌ای تاریخی و دیدنی در سیرجان+ عکس

در دوازده کیلومتری جاده آسفالته شهر سرچشمه به «پاریز» سیرجان، صخره‌ ای عظیم و نسبتا بلند قد برافراشته که به «شاه خیرالله»، «شاه خلیل الله» یا «کوه عروس» و به قول دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی در کتاب یعقوب لیث «خال کوه» معروف است. در سه کیلو متری غرب این کوه آثاری از چند اتاق دخمه ای و محوطه ی دارای سفال های لعابدار و منقوش مشابه سفالهای سده های اوّل اسلامی دیده می شود. در پانصد متری شمال این محوطه نیز قبرستانی وجود دارد که سنگ‌های مرمر و کتیبه های روی آنها تا حدّی قدمت آنها را مشخص می کند.

این مجموعه گویای این واقعیت است که در اویل اسلام تا دروه صفوی مردمانی در این منطقه مستقر بوده اند. خانه های آنها دخمه ای بوده است و همچنین قلعه ای برای دفاع در مقابل تجاوز گران داشته اند که فعلآ اثری از آن باقی نمانده و تنها آثار قبرستان آنها شامل قطعات شکسته سنگ مرمر کتیبه دار است. متأسفانه لوله گذاری جهت انتقال گاز از ارسنجان به رفسنجان از روی قلعه می گذشته و کند و کاوها برای استقرار لوله های گاز باعث تخریب بیش از پیش قلعه خال کوه شده است.

حدود دو کیلو متری جنوب قلعه خال کوه و در میان دره معروف به چاه سومو در نقطه ای کاملآ مشخص مقدار زیادی سرباره های کوره ذوب مس روی هم ریخته است. مجموعه قلعه خال کوه و سرباره ها نشان می دهد که مردمان مستقر در این قلعه در کار استخراج مس بوده اند. سفالهای بدست آمده از این منطقه قدمت آن را به اوائل اسلام می برد و نشان می دهد در این زمان مردمان قلعه خال کوه به استخراج مس دست یافته بودند. همچنین در این کوه غاری است که صورت قبری در آن دیده میشود و در گذشته مردم آن را زیارت میکردند.

محدوده خال کوه هم اکنون در اختیار عشایر و گله ‌داران پاریز است. یک رسم قدیمی در میان این عشایر وجود دارد که احتمالا مربوط به قبل از اسلام و اعتقادات میترائیسم بوده است. بر اساس این رسم، مردم در روز چهلم نوروز (چهل روز بعد از نوروز) یعنی نهم اردیبهشت در کنار این کوه جمع شده و آش شیر می ‌پزند. آنها معتقدند پختن آش شیر و توزیع آن در میان مردم باعث برکت و افزیش محصولات دامی خواهد شد.

قبل از این تاریخ از شیر استفاده اقتصادی نمیکنند و فقط در حد مصرف داخلی و خانوادگی گوسفندان را میدوشند و بقیه شیر را سهم بره ها و بزغاله ها میدانند، از روز نهم اردیبهشت و پس از پختن آش شیر، دوشیدن گوسفندان برای تهیه کشک، کره، روغن و فروش آغاز میشود. امروزه عشایر مسلمان خواجه خضر پیامبر را واسطه و عامل برکت کار خود میدانند.

برچسب ها:

خال کوه قلعه‌ای تاریخی در سیرجان سیرجان کوه عروس گردشبان

بازدید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی خبرنامه

مطالب مرتبط