ارگ یا قلعه مکانی در شهر بودند که به نسبت بقیه نقاط امنیت بالا تری داشتند و با دیوار های بلند و دیدبان های اطراف مانند یک پادگان محافظت می شدند.
ارگ کریم خانی در ابتدای خیابان کریم خان زند( شیراز ) نبش میدان شهرداری قرار گرفته است. ارگ کریم خان زند ،همانگونه که از اسمش پیداست وابسته به دوره زندیه است بدینگونه که با همت کریم خان زند و تهیه ی مصالح مورد نیاز از داخل و خارج کشور، برج و بارویی منحصر به فرد و عظیم درست شد که در نوع خود بی نظیر و یا کم نظیر بود. ارگ کریم خان در مرکز شهر شیراز و محدوده ی میدان شهدای فعلی واقع و به مساحتی برابر 4000 متر مربع و در محوطه ای بیش از سه برابر این متراژ ساخته شده است .دیوار های آن بسیار محکم و ضخیم و به حدود 3 تا 8 متر می رسد تا از هر گونه آسیب از طرف دشمن،ایمن باشد. اگر چه این مکان محل زندگی و حکومت کریم خان بود لیکن در زمان های گوناگون تحولات زیادی را به خود دید و به عنوان مقر فرمانرویان و زندان و هم اکنون در حال تبدیل شدن به موزه بزرگ شهر شیراز و استان فارس است .از نکات قابل توجه در ارگ کریم خان زند می توان به ارتفاع 15 متری برج ها که یکی از آنها کج و مشابه برج پیزا بوده،اتاق ها و ایوان های نقاشی و مینیاتوری شده،ضخامت دیوارها،حمام خصوصی و باغچه و آب نما ها ،می باشد. همچنین خندقی برای حفاظت از این مقر دور تا دور آن حفر شده بوده که الان اثری از آن نیست.
هتل 3 ستاره سنتی ارگ گوگند یکی از بناهای قدیمی و دیدنی شهرستان گلپایگان در استان اصفهان می باشد. این ارگ در 5 کیلومتری جاده گلپایگان به تهران و در شهری به نام گوگند واقع شده است. ارگ گوگند در مسیر جاده معروف ابریشم قرارداشته و دومین بنای خشت و گلی ایران می باشد که تاریخ و زمان ساخت آن به حدود چهار قرن پیش نسبت داده شده است. این ارگ که در زمان های صلح به عنوان کاروانسرا و در زمان جنگ یا حمله اشرار به عنوان دژ نظامی استفاده می گردیده است در خیابان آیت الله گلپایگانی، کوچه قلعه واقع شده و در حال حاضر از این بنا به عنوان مهمانسرای سنتی استفاده می گردد.
قلعه رود خان فومن
یکی از مهمترین مقاصد گردشگری سال های اخیر گیلان در دل کوه و انبوهی از درختان جنگل های فومن قرار دارد. جایی که بنایی با قدمت 600 ساله را در خود جای داده است به نام قلعه رودخان.
قلعه رودخان میراث مهمی است از دژهای نظامی حکومتی در گیلان. این قلعه مهم تاریخی که مدت ها مرکز فرمانروایان گیلان بوده است، از بزرگترین و باعظمت ترین دژهای نظامی گیلان و حتی ایران محسوب می شود. قلعه رودخان در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب غربی فومن واقع شده است. مساحت قلعه بالغ بر ۵۰ هزار مترمربع و در ارتفاعی بیش از ۶۰۰ متر در بلندترین نقطه کوه واقع شده است.
از آنجا که این قلعه تاریخی، در کنار رودخانه بنا شده به قلعه رودخان معروف است. کلمه رودخان مخفف رودخانه و قلعه رودخان، یعنی قلعه ای که در نزدیکی رودخانه است. این قلعه در ادوار تاریخی به نام های قلعه "هزار پله"، "حسامی"و "سکسار" نیز نامیده شده است.
در فرهنگ تاریخ و جغرافیای شهرستان های ایران، تألیف عبدالرفیع حقیقت رفیع آمده است: «روستای قلعه رودخان، قلعه ای قدیمی دارد که به نام سکسار معروف است، در جنوب آبادی و روی قله کوه بنا شده است».
قلعه فلک الافلاک خرم آباد
فَلَکالافلاک یا دژٍ شاپورخواست قلعهای تاریخی در مرکز شهر خرمآباد در استان لرستان است. فلکالافلاک با نام قلعه دوازده برجی هم شناخته میشود. قلعه فلکالافلاک بر فراز تپهای مشرف به شهر خرمآباد و در نزدیکی رودخانه خرمآباد قرار گرفته و چشمگیرترین اثر تاریخی و گردشگری درون شهر خرمآباد است. این بنا مربوط به دورهٔ ساسانیان است و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
قلعه تاریخی فلک الافلاک بر بلندای تپه ای باستانی و در مرکز شهر خرم آباد واقع شده است . حریم این بنای باشکوه از سمت شرق و جنوب غربی به رودخانه خرم آباد ، از غرب به خیابان دوازده برجی و از شمال به خیابان دوازده برجی و از شمال به خیابان فلک الافلاک محدود می گردد .
از تاریخ ساخت بنا یا بانی آن ، آگاهی دقیقی در دست نیست . همین اندازه می دانیم که این بنا ، از یادگارهای شهر کهن << شاپور خواست >> بوده و بنای اولیه آن را به زمان شاپور اول ساسانی در قرن سوم میلادی نسبت می دهند .
احداث بنا بر فراز صخره های سنگی و اشراف کامل آن به دره تارخی خرم آباد و نیز جاری شدن چشمه پر آب گلستان از دامنه شمالی تپه از ویژگی های اصلی بنا به شمار می آیند . از سوی دیگر نزدیکی بنا با غارهای پیش از تاریخ دره خرم آباد و دیگر آثار دوران تاریخی نظیر سنگ نوشته ، مناره آجری، آسیاب گبری ، پل شکسته و گرداب سنگی ، بیانگر پیوستگی تاریخی قلعه با آثار یاد شده می باشد .
قلعه پرتغالیها در ضلع شمالی جزیره قشم و در ساحل دریای خلیج فارس قرار داره.
این قلعه شامل انبارهای اسلحه، آب انبار بزرگ، اتاقهای سرباز خانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی و تالاره. کلیسای بعضی از این قلعهها، دارای دو ردیف ستونهای سنگی دایرهای شکل با قوسهای زیبایی از سنگهای مرجانی تراش خورده. قلعههای پرتغالیها یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگانه.
در سال ۹۰۹ دریانورد پرتغالی آلفونسو د آلبوکرک که به مستعمرات پرتغال در آسیا سفر کرده بود بر حسب اتفاق گذرش به خلیج فارس افتاد و با آن نواحی آشنایی پیدا نمود و بلافاصله با حضور در دربار مانوئل پادشاه پرتغال طرح خود برای اشغال جزایر خلیج فارس را ارائه نمود و به تصویب رساند. او در سال ۹۱۲ به خلیج فارس بازگشت و پس از کشتار و وحشیگری فراوان موفق به فتح هرموز در سال ۹۱۳ گردید و قلعهای در جزیره هرمز ساخت. جزیره در سال ۱۰۳۱ توسط یکی از امرای شاه عباس به نام امام قلی خان از اشغال خارج و آزاد گردید . هم اکنون آثار و خرابههای ابنیه و قلعه پرتغالیها و توپ های آن در شمال جزیره در نزدیکی آبادیهای فعلی دیده میشود.
قلعه الموت یکی از قلعه های منحصربهفرد تاریخی در ایران است. دژ الموت در شمال شرقی روستای گازرخان(قصر خان) و بر فراز صخرهای به ارتفاع ۲۱۶۳ متر از سطح دریا که بلندی صخره از زمینهای پیرامون خود ۲۰۰ متر و گسترده دژ ۲۰۰۰۰ متر مربع میباشد قرار دارد. این کوه از نرمه گردن (میانه نرمهلات و گرمارود) شروع شده و به طرف مغرب ادامه پیدا کرده است. صخرههای پیرامون قلعه که رنگ سرخ و خاکستری دارند، در جهت شمال شرقی به جنوب غربی کشیده شدهاند. پیرامون دژ از هر چهار سو پرتگاه است و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی است کهکوه هودکان با فاصلهای نسبتاً زیاد بر آن مشرف است.. این قلعه یکی از جاذبههای گردشگری الموت محسوب میشود.