ایران کشوری است که به چهار فصل بودن مشهور است. طول و عرض جغرافیایی فلات مرتفع ایران به نحوی است که مناطق کویری نیمه کویری کوهستانی و جلگه های حاصلخیز را در کنار هم دارد که تنوع اقلیمی بالایی را در پی خواهد داشت. از شمال تا جنوب کشور تنوع آب و هوایی، از معتدل و مرطوب تا گرم و خشک گسترده است.
با چنین تنوع گستردهای در تمام طول سال میتوان نقطهای برای گردشگری و لذت بردن از آب و هوای خاص هر منطقه یافت.
انواع اقلیمهای ایران:
۱. شهرهای معتدل و مرطوب:
این اقلیم که مشخصه اصلی آن بارش باران فراوان در تمام فصول سال است، در شمال کشور و سواحل دریای خزر گسترده است. دمای هوا در این مناطق در تابستان بین بیست و پنج تا سی درجه سانتی گراد است و رطوبت هوا در این مناطق بالاست. شهرهای مازنداران، گیلان و گرگان در این منطقه واقع شدهاند. اگر اهل تفریحات آبی باشید، بهترین زمان برای سفر به این شهرها، تابستانخواهد بود. گرچه هوای ساحلی گرم است اما شنا در دریا و تفریحات آبی دیگر مانند جت اسکی، پاراسل،شاتل، غواصی و ...هیجان خاصی به سفر شما خواهد بخشید. در کنار آن می توانید با گذراندن یک روز به یادماندنی در جنگل های شمال، از گرمای هوا نیز در امان باشید.
رشت، رامسر، گرگان و دیگر مناطق شمالی، به جز تفریحات دریایی، مکان های تاریخی و گردشگری ایران دیگری نیز دارند که برای علاقمندان به تاریخ و آثار باستانی قطعا جذاب خواهد بود. شهر بازی رامسر، کاخ شاه در رامسر،تله کابین نمک آبرود، کلبههای روستایی ماسال، جنگل نهارخوران گرگان، آبشار آب پری، حمام اشرف السطان و... از دیگر جذابیتهای این منطقه از کشور به شمار می روند.
۲- استان های گرم و خشک:
بخش وسیعی از کشور را کویر تشکیل داده است که اقلیمی گرم و خشک دارد. میزان بارندگی در این مناطق بسیار کم است و بادهای خشک شدید از دیگر ویژگی های این اقلیم است. زمستانهای این مناطق سرد و تابستانها بسیار گرم است. مشهد، اصفهان، شیراز از جمله مناطق نیمه بیابانی و سمنان، یزد و کرمان مناطق بیابانی هستند. بهترین زمان سفر و دیدن کویر یزد پاییز و بهار است که هوا معتدلتر است.
سمنان: طبیعت بکر استان سمنان و شهرستان های اطراف آن مانند شهمیرزاد که بهشتی در دل کویر است، مسجد امام، موزه گرمابه با قدمتی ۶۰۰ ساله، پارک علم و فن آوری، کاروانسراهای تاریخی و ..از جاذبههای این استان به شمار می روند.
مشهد: مشهد از شهرهایی است که در هیچ فصل سال خالی از مسافر نخواهد بود. آستان مقدس امام هشتم، هر ساله گردشگران زیادی را از سراسر جهان به مشهد میکشاند. علاوه بر حرم مقدس امام رضا علیه السلام، جاذبههای دیدنی دیگری در مشهد وجود دارد از جمله بناهای به یادگار مانده از عصر تیموریان، آرامگاه نادرشاه، مقبره فردوسی، پارک وکیل آباد، تفریحگاه کوه سنگی و ... از دیگر جاذبههای این شهر مذهبی به شمار میروند.
یزد: دومین شهر تاریخی جهان است که قدمتی چند هزار ساله دارد. آتشکده بهرام، باغ دولت آباد، سرو ابرکوه که قدیمی ترین جاندار زنده جهان است، میدان امیچخماق، قنات زارچ که طولانیترین قنات ایران است و ... از جاذبههای این شهر تاریخی هستند. کرمان که پایتخت حکومت زندیه بوده، آثار تاریخی بیشماری از آن دوران به یادگار دارد که برای علاقمندان به تاریخ جذاب خواهد بود. آتشکده آناهیتا، بازار کرمان با شهرتی جهانی، کاروانسرای وکیل، موزه مردم شناسی زرتشتیان، گنبد جبلیه حمام گنجعلی خان و ... از آثار باستانی این شهر کویری است. دشت لوت استان کرمان یکی از جاذبههای ستارهشناسی است که در پاییز پذیرای علاقهمندان به این رشته علمی است.
شیراز: شیراز شهر فرهنگی ایران که شهرتش را مدیون آرامگاه سعدی و حافظ است نیز در این اقلیم قرار دارد. باغهای شیراز و به خصوص باغ ارم از زیباترین باغ های ایران به شمار می روند، مجسمه هزار رنگ نصیر الملک، ارگ کریمخانی، دریاچه مهارلو، پاسارگاد و تخت جمشید که یادآور شکوه ۲۵۰۰ ساله فرهنگ ایرانی است و امامزاده شاه چراغ نمونه ای از جاذبههای این شهر زیباست.
اصفهان: اصفهان شهری تاریخی و فرهنگی است که پس از مشهد دومین شهر توریستی ایران به شمار میرود. اصفهان که لقب آن نصف جهان است جاذبههای باستانی فراوانی دارد که هر ساله از سراسر جهان پذیرای گردشگران هستند. سی و سه پل، عمارت عالی قاپو، آتشکده کوه سنگی، میدان نقش جهان، منار جنبان، مسجد شیخ لطف الله، پل خواجو، کاخ چهل ستون، باغ پرندگان و .... اصلیترین جاذبههای توریستی این شهر تاریخی است.
کویر مرنجاب در نزدیکی اصفهان با کاروانسرای عباسی و جزیره سرگردان، کویر مصردر نزدیکی شهرستان خور با جاذبه هایی از جمله تخت عباسی، چال سلکنون و نیزارهای معروف روستای مصر، دیگر مناطق کویری هستند که در اوایل بهار و پاییز پذیرای علاقمندان هستند.
راهنما: در کنار انتخاب شهر مناسب برای سفرنکاتی چون فاصله شهر ها و هزینه سفر به شهرهای مختلف ایران را نیز در این مقاله بخوانید. فاصله شهرهای مختلف ایران از تهران
۳- شهرهای سرد و کوهستانی:
کوهستانهای غربی فلات ایران و کوه های زاگرس و سلسله جبال البرز از مناطق سردسیر کشور هستند که میزان بارش برف در آنها بسیار بالا، اختلاف دمای شب و روز زیاد و خشکی هوا نیز بالاست. تبریز، ارومیه، سنندج و همدان از شهرهای معروف این اقلیم آب و هوایی به شمار می روند. بهترین زمان سفر به این شهر ها تابستان است . البته پیست اسکی در زمستان پذیرای علاقهمندان به این رشته ورزشی خواهد بود. چشمههای آب گرم این منطقه و خواص درمانی آنها از شهرت جهانی برخوردار است.
تبریز: شهر تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی است که عمارت ایل گلی، ارگ علیشاه، مسجد کبود، بازار سنتی تبریز، موزه خانه مشروطه، مقبره الشعرا و امامزاده سید حمزه از جاذبههای گردشگری آن به شمار می روند.
ارومیه: در آذربایجان غربی واقع شده و موزه آن با آثاری از زمان اورارتویی تا قاجار، دومین موزه غنی کشور به شمار می رود. دومین کلیسای تاریخی جهان، بازار تاریخی ارومیه، خانه انصاری،بنای سه گنبد، مسجد مناره، امامزاده بیبی معصومه،آبشار سولک و پارک اللرباغی از جاذبه های دیدنی این شهرستان به شمار می روند.
سنندج : سنندج مرکز استان کردستان است و دومین شهر بزرگ کردنشین ایران به شمار می رود. سنندج در زمان صفویه به عنوان مرکز ایالت اردلان مورد توجه بوده و به همین جهت گسترش یافته است. چهار باغ سنندج، عمارت خسرو آباد،موزه سنندج، عمارت امجد الاشراف، خانه معمار باشی، عمارت آصف وزیری، پل قشلاق و امامزاده پیرعمر از جاذبه های این شهر به شمار می روند.
همدان: این شهر نیز شهرهای سردسیر ایران است. همدان پایتخت تاریخ و تمدن ایران نامیده می شود. این شهر پایتخت نخستین پادشاهی ایران، مادها بوده و قدیمی ترین آثار باستانی یافت شده در آن به دوران هخامنشیان می رسد. تپه هگمتانه یکی از مناطق باستانی همدان است که آثار ارزشمند تاریخی مکشوف از آن شهرت جهانی دارند. شیر سنگی، بقعه خضر، گنبد علویان، آرامگاه استر و مردخای، پل آبشینه، موزه تاریخ طبیعی و تله کابین گنجنامه برخی از آثار دیدنی این شهرستان است.
۴- شهرهای گرم و مرطوب ایران:
در اقلیم گرم و مرطوب که ناحیه ساحلی خلیج فارس و استان سیستان و بلوچستان را در بر می گیرد، بارندگی بسیار کم، هوای شدیدا گرم، رطوبت بالا و اختلاف دما بین شب و روز کم است. بهترین زمان برای سفر به این مناطق پاییز و زمستان است. جزیره زیبای کیش، چابهار، بندرعباس، اهواز، آبادان از شهرهای مشهور این منطقه هستند.
کیش: کمتر کسی یافت میشود که از ساحل زیبای کیش و تفریحات آبی و دریایی و مراکز دیدنی آن چیزی نشنیده باشد. جاذبههای تاریخی این جزیره زیبا شامل شهر حریره، عمارت اعیانی و مسجد جامع حریره است. باغ پرندگان، دلفیناریوم، ساحل مرجانی و باغ وحش کیش از دیگر مناطق دیدنی این جزیره هستند.
سیستان و بلوچستان: پهناورترین استان ایران است، چابهار، سراوان، زاهدان و میرجاوه از شهرهای مشهور آن به شمار میروند. یازده منطقه حفاظت شده در این استان قرار دارد که از پلنگ ایرانی، تمساح پوزه کوتاه، عقابل طلایی، خرسی سایه و گربه جنگلی در آنها محافظت میشود. آثار باستانی و امکان دیدنی این استان بسیار گسترده است. شهر سوخته، دریاچه هامون، چهل دختران، آتشکده ورمال، قلعه خاش مسجد کهنه قلعه، موزه چابهار، موزه تاس و کپل دزک، غار لادیز، ارگ میرجمال، آتشکده مهرگان و ... نمونهای از جاذبههای گردشگری این شهرستان است.