«طارم» سرزمینی که تاریخ را با طبیعت پیوند زده است

صفحه نخست / عمومی

«طارم» سرزمینی که تاریخ را با طبیعت پیوند زده است

شهرستان طارم، باغشهر زیتون ایران و سرزمین چهار فصل با زیبایی‌های ناشناخته‌اش پیوند ناگسستنی از تاریخ و تمدن باشکوه را با طبیعت بکر و خوش آب و هوا برای گردشگران ایجاد کرده است تا مقصد مناسبی برای مسافران نوروزی مورد توجه قرار گیرد.

کد خبر: ۱۱۵۳۳

تاریخ انتشار : يکشنبه ۰۴ فروردين ۱۳۹۸-1398 January 04

گردشبان (gardeshban.ir) :

شهرستان طارم در شمال استان زنجان، دیار همیشه سبز پوشیده از درختان زیتون با جاذبه های دیدنی بی شمار؛ نظیر آثار باستانی از قبیل آتشکده‌ها، قلعه‌های باستانی و محوطه‌های تمدنی و تاریخی، آب و هوای سرد، معتدل و گرم، سواحل زیبای ماسه ای و صخره ای قزل اوزن و در بعضی نقاط همراه با کشت محصولات کشاورزی و باغات میوه از شرق تا غرب این شهرستان، آبشارها و چشمه‌های خروشان، اماکن توریستی کوهستانی، جاده‌های چشم نواز و منتهی به طبیعت بکر در نزد ایرانیان و جهانیان همچنان ناشناخته است.

با توجه به هزینه های بالای سفر به شهرهای توریستی شناخته شده کشور، در وضعیت کنونی و مشکلات اقتصادی، شهرستان طارم بهترین مکان برای مسافرت با هزینه های پایین می باشد، راه اندازی زیرساخت های اولیه گردشگری از قبیل اقامتگاههای گردشگری در مکانهای توریستی چون، شیت، شیرین سو، آب بر و همچنین اجرای پروژه های مجتمع های خدماتی رفاهی و هتل های اقامتی در نقاط مختلف شهرستان و بهره برداری از اقامتگاه بومگردی روستای ولیدر و اجرای چند پروژه بومگردی دیگر در جای جای این منطقه، می تواند این شهرستان را به یکی از مقاصد گردشگری کشور برای علاقه مندان به تنوع آب و هوایی و طبیعت بکر تبدیل کند.

طارم در طول سال همواره با برخورداری از آب و هوایی متنوع از مکانها و روستاهای توریستی و کوهستانی تا دشت های پهناور حاشیه رودخانه قزل اوزن می ‌تواند خاطرات خوبی را برای گردشگران به یادگار بگذارد به طوری که در فصل سرد زمستان که بیشتر مناطق ایران را برف و کولاک و سرما فرا می‌گیرد بیشتر نقاط این شهرستان با داشتن هوایی بهاری و طبیعتی سبز بواسطه محصولات کشاورزی چون سیر، کرفس، باقلا، نخود فرنگی و بویژه درختان همیشه سبز زیتون آماده استقبال از گردشگران و مسافران زمستانی است تا چند روزی را با گشت گذار در طبیعت چشم نواز آن سفری به یادماندنی را برای آنان رقم زند.

غار تاریخی و طبیعی خرمنه سر روستای ده بهار، شکاف سنگها و غارهای زیبا در ارتفاعات درام، غار طبیعی تنگه‌ور هزاررود در دل قلعه پش، آتشکده های متعدد، یخچال طبیعی روستای ولیدر، آبشارهای چشم نواز و طبیعی وزنه سر، مرتفع‌ترین آبشار استان زنجان واقع در بخش چورزق روستای کله‌ سیران، درخت تنومند چنار به قطر ۸ متر و قدمت بیش از پنج قرن واقع در روستای زهترآباد و چندین درخت با قدمت تاریخی از نوع سرو و چنار در روستاهای مورستانه، جیا و دستجرده، مقبره برهان السلطنه از نوادگان فتحعلی شاه قاجار در روستای بنارود، قلعه عبدالله میرزا دارا از نوادگان قاجار در درّام، وجود سنگها و صخره های با اشکال مختلف در ارتفاعات از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی شهرستان طارم است.

وجود قلعه‌های تاریخی در شیت، سانسیز، هزاررود، تشویر و سمیران در مسیر منجیل به طارم و آتشکده‌های تشویر، الزین، گیلانکشه، پیرچم، پیر همدان آببر، تنگه‌ور هزاررود و همچنین حمام های تاریخی در روستاهای تشویر و سیاهورود نشان از قدمت تاریخی و تمدن غنی شهرستان طارم دارد.

آتشکده‌های طارم عموما از سنگ وساروج با پلان چهار طاقی ساخته شده و پوشش آنها گنبدی شکل و تمامی آن از سنگ ساخته شده است.

ترکیب کلی آنها به سبک آتشکده‌های دوران ساسانی و با آتشکده نیاسر کاشان قابل مقایسه‌اند، با این تفاوت که برای عناصر اصلی در آنها به جای آجر، از لاشه سنگ استفاده شده است.

در شهرستان طارم ۳ آتشکده از دوران ساسانیان با نام‌های آتشکده پیرچم، آتشکده الزین و آتشکده گیلانکشه که در فهرست آثار تاریخی ثبت شده و در بعضی اوقات سال هموطنان زرتشتی آیین گهنبارخوانی را در این مکان‌های به جا می‌آورند.

وجود امامزاده هاشم وعوف(ع)، جعفر(ع) در شهر آب‌بر، سید احمد(ع) در وزنه سر، محمد علی ماهوری(ع) در زاچکان، حیدر(ع) در گیلوان، عبداله(ع) در صومعه بر، محمد باقر(ع) در کله سیران، محمد هاشم(ع) در سرخه میشه، قاسم(ع) در کلوییم، علی(ع) در سرخ آباد، عبداله(ع) در بالاکوه، اسماعیل(ع) در قوهیجان، ابراهیم(ع) و خدیجه(ص) در بندرگاه، ابراهیم(ع) و طاهر(ع) و مرجان(ص) در چمله، محمود(ع) در ارشت، حسن غائب(ع) در چورزق، عبدالرحمان(ع) و نرجس خاتون(ص) در قلات، سلطان سید علی القاضی(ع) در جیش آباد بر غنای فرهنگی، مذهبی این شهرستان افزوده است.

یخچال طبیعی روستای ولیدر و مسیر حیرت انگیز روستاهای شیت – ولیدر، یخچال هایی که به شکل گودال هایی شبیه اتاقک در دامنه کوه ها ایجاد شده اند و تنها ویژگی که سبب تبدیل شدن آن‌ها به یخچال شده سنگ‌های سرد بالای آن جا است، به طوری که مردم این مناطق در گرمترین روزهای سال فرآورده های طبیعی لبنی خود را در این یخچالها نگهداری می کنند.

منطقه حفاظت شده سرخ آباد دارای وسعتی بیش از ۱۲۰ هزار هکتار در شمال و شمال‌غرب مرکز استان زنجان واقع شده و براساس مصوبه شماره ۱۴۹ مورخ ۲۷ بهمن ماه سال ۷۵ شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظتی اعلام شده است که دارای اکوسیستم‌های کوهستانی، دشتی، جنگلی و کوهپایه‌ای است.

طبیعت بکر و دست نخورده ای مانند سد طبیعی کردآباد یا «کردکندی» از جمله ثروت های خدادادی منطقه است که توجه علاقه مندان به آثار طبیعی را به خود جلب می کند.

سد طبیعی کرد کندی یا کردآباد که درپی زلزله ۳۱ خرداد سال ۱۳۶۹ شمال و شمالغرب کشور و در اثر رانش زمین در سه کیلومتری شهر آب بر مرکز شهرستان طارم به وجود آمده، یک معجزه الهی است.

این آبگیر طبیعی و زیبا به لحاظ موقعیت استثنایی و سکوت حاکم بر محدوده آن، به محلی نادر و شگفت انگیز، برای تفریح و گشت و گذار گردشگران تبدیل شده است.

جنگلهای ولوار بالاتر از روستای چرزه، چشمه سر، لهمت، بلوطستان و زرشکی در ارتفاعات روستای توریستی و چشم نواز پاسار و گیلوان، پدیده مه گرفتگی در سطح شهرستان بطوریکه از بالای قله‌های اطراف به آن نظاره کنید مانند توده ای از پنبه بر دره ای بزرگ قرار گرفته است، قله‌های شمالی پوشیده از مه شهرستان که موجب کاهش دما و خنکی هوا می‌شود، از شگفتی های آفرینش و ظرفیت های بالقوه گردشگری این شهرستان است.

وجود گونه‌های بسیار متعدد و متنوع گیاهی و جانوری که بخشی از این گونه ها در منطقه حفاظت شده روستای سرخ آباد و خرمنه سر قرار دارد، وجود ارتفاعات و قلل متعدد و متنوع با شیب ها و زیبایی‌های خاص خود که می تواند برای گردشگران، کوهنوردان و ورزشکاران پاراگلادیر بسیار جذاب باشد.

مسیر و محور گردشگری زیبای مناطق طارم نظیر درام- نوکیان- ماسوله، آب بر- وجرگاه- قلعه رودخان- شفت، مسیر تشویر به پرچینه، مسیر گیلوان به امامزاده ابراهیم (ع) شفت، مسیر زنجان- گمان- شیرمیشه- ایچ و چورزق، مسیر روستای جمال آباد به استان گیلان، آبشار و امامزاده سید احمد(ع) وزنه سر، مسیر زیبای شیت- ولیدر، مسیر جذاب روستای زاچکان، و مسیر کوهستانی و چشم نواز روستای ولیس با بافت ویژه صخره ای این روستا که مورد توجه کوهنوردان و دوستداران طبیعت بوده و به عنوان مهمترین مسیر انتخابی گروه های کوهنوردی در سطح کشور مطرح است.

سدهای طبیعی باکلور، جمال آباد و کردآباد که در زلزله ۱۳۶۹ بر اثر ریزش کوه تشکیل شده‌اند و وجود رودخانه مهم قزل‌اوزن و اقلیم مناسب در حاشیه این رودخانه به عنوان زیستگاه آبزیان، پرندگان و اکوسیستم تالابی رودخانه‌ای و شالیزارهای برنج در حاشیه رودخانه قزل اوزن چشم اندازی بی نظیر برای گردشگرادن در فصل بهار و تابستان به شمار می‌رود.

سرسبزی باغات زیتون در فصل پاییز و زمستان در کنار سفیدی قله‌های پوشیده از برف، نشاط و شادابی خاصی به گردشگران این شهرستان می بخشد.

بدلیل نبودن یخبندان در فصول سرد، مهاجرت انواع پرندگان به شهرستان، جاذبه های بی نظیر گردشگری را در منطقه ایجاد می‌کند.

حدود ‌ ۹۰هزار هکتار از اراضی 'خرمنه‌سر' و 'سرخ‌آباد' شهرستان طارم، جزو مناطق حفاظت شده و دارای پتانسیل‌های مطلوب برای نگهداری و تکثیر گونه‌های جانوری، از جمله کل، بز، پلنگ، کبک، خرس قهوه‌ای و سیاه‌گوش است.

آبشار هشترخان در دره ای سرسبز، میان کوه‌های ناحیه طارم در شرق شهر زنجان در نزدیکی روستای لار واقع شده که سرچشمه آن چشمه جوشان است.

آبشار که دارای ارتفاعی حدود ۳۰ متر است و پس از ریزش، رودخانه هشترخان را تشکیل می‌دهد.

کوه‌های بلند و سرسبز، دره ای بسیار عظیم، رودخانه ای خروشان و پرآب، جنگل درختان فندق، هوای خوب و طبیعت بکر، آبشار و ناحیه هشترخان یا هشت چشمه را به یکی از نواحی زیبا و مناسب برای گردشگری، کوهنوردی و دوچرخه سواری در کوهستان تبدیل کرده است.

آبشارهای زیبا و چشم نواز وزنه سر که در ارتفاعات تقریبا جنگلی این روستا واقع شده است به دلیل داشتن مسیر بکر و زیبای کوهپیمایی و همچنین مجاورت با امام زاده سید احمد(ع) منتظر حضور گردشگران داخلی و خارجی است.

آبشارهای متعدد با ارتفاع متنوع و زیبایی های متفاوت در مسیر درام- ماسوله در محدوده شیرین سو چشم هر بیننده ای را به خود جذب می کند.

آبشار کله سیران به عنوان مرتفع‌ترین آبشار استان زنجان واقع در بخش چورزق روستای کله‌سیران یکی دیگر از آبشارهای چشم نواز شهرستان طارم است که همه سال خیل عظیمی از مسافران نوروزی و گردشگران به سوی خود می کشاند.

غار خرمنه سر در شهرستان طارم و در کوه بلند خرمنه‌سر در سمت شمالی روستای ده بهار قرار گرفته است.

در نزدیکی قله کوه خرمنه‌سر، دهانه مشبک و پنجره مانند و به نسبت وسیع غار خرمنه‌سر واقع شده است. در مدخل غار، حفره بزرگی وجود دارد که همانند اتاقی در میان حفره‌های کوچک احاطه شده است. در داخل این اتاقها، آثار زیستی شامل سفالهای شکسته و پیه‌سوزهای شکسته قدیمی دیده می‌شود.

مطالعات باستان‌شناسی در مورد این غار حکایت از ۲ دوره استقرار انسان دارد. دوره نخست را ابزار و ادوات سنگی و تیغه‌های سنگ چخماق متعلق به زندگی غارنشینی انسان پیش از تاریخ تشکیل داده که قدمت آن به دوره پیش از هزاره پنجم قبل از میلاد می‌رسد.

از گونه‌های شاخص حیات وحش شهرستان می‌توان به آهوی نژاد اصیل ایرانی، کل و بز، خرس قهوه‌ای، سیاه‌گوش، پلنگ، کبک ‌دری، کبک‌ معمولی، کبک‌ چیل، تیهو، گراز، گرگ، انواع مارها، لاک پشت بومی، ماهی زردپر، تشی و انواع پرندگان و بازهای شکاری اشاره کرد.

عبور رودخانه قزل اوزن به عنوان شاهرگ حیاتی دراین شهرستان، خاک حاصلخیز و نیز شرایط آب و هوایی مساعد، توانمندیهای کشاورزی را دو چندان نموده و باعث رشد، توسعه و رونق اقتصادی منطقه شده به گونه‌ای که به عنوان قطب کشاورزی به ویژه در زمینه تولید محصول زیتون، برنج، سیر، سیب زمینی، گوجه فرنگی، باقالی، انجیر و انار شده است و این منطقه را به عنوان منطقه استراتژیک کشاورزی استان معرفی کرده است.

عبور رودخانه قزل اوزن از شهرستان طارم به کشاورزان این شهرستان فرصت داده است تا با کیفیت ترین برنج خاورمیانه را در شهرستان طارم تولید کنند و مسافران نوروزی می توانند این برنج ناب و با کیفیت را به صورت مستقیم و بدون واسطه از دست کشاورزان زحمتکش این خطه از کشور تهیه کنند.

نخود فرنگی، انواع صیفی (خیار، کرفس، کاهو، انواع فلفل)، فندق، گردو، سیب، گیلاس، آلبالو، پیاز، کلزا، زردآلو و آلو، انواع هلو، بادمجان، طالبی و خربزه، بادام زمینی، هندوانه و اخیراً نیز محصول با ارزش پسته از دیگر محصولات کشاورزی شهرستان می باشند که طرفداران زیادی در بازار محصولات کشاورزی کشور دارد.

شهرستان طارم به ‌لحاظ سطح زیرکشت، تولید نهال و برداشت محصول زیتون مقام نخست را در کشور به خود اختصاص داده و بیشترین زیتون ایران در این منطقه تولید می‌شود.

این شهرستان در تولید و فروش و تجارت بین‌المللی زیتون در کنار کشورهای مطرح دنیا مانند اسپانیا، ایتالیا، مراکش و ترکیه قرار گرفته و با حمایت مضاعف مسئولان کشوری و استانی می‌تواند افتخاری بزرگ برای کشور باشد.

درباره صنایع دستی و ماشینی و معادن شهرستان طارم در زمانهای نه چندان دور، رونق دام‌داری در منطقه طارم باعث وفور مواد اولیه مورد نیاز در صنایع دستی شده و به این صنعت رونق خاصی داده بود. قالی بافی، حصیر بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی و نمدبافی از جمله مهم ترین صنایع این منطقه هستند که ارزش صادراتی بالایی دارند. بافت انواع البسه و انواع جوراب ها و شال های پشمی از دیگر صنایع دستی منطقه هستند که بیش تر توسط زنان و دختران بافته می شوند.

در حال حاضر با حمایت‌های دولت و با ارائه تسهیلات صنعت بومگردی در حال راه اندازی در شهرستان طارم است که می تواند زندگی سنتی گذشتگان این منطقه را به دید گردشگران داخلی و خارجی بگذارد.

در روستاهای ارشت و زهترآباد این شهرستان معادن نمک نیز وجود دارد که به روش سنتی مورد بهره برداری قرار می گیرند.