gardeshban.ir

سیراف، شهری باستانی واقع در بخش مرکزی شهرستان کنگان و از آثار تاریخی و نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است. سیراف از قدیمی ترین بندرهای ایران با معماری متفاوت و ویژه‌ای است که بیننده را به یاد روستای ماسوله در شمال ایران می‌اندازد، هر چند منازل آن بافت تاریخی ماسوله را ندارد ولی از این جهت که ساختمان ها به شکل پلکانی به طرف کوهستان سوق پیدا نموده‌اند مناطقی مانند ماسوله و کندوان را برای بازدیدکنندگان تداعی می کند با این تفاوت که سیراف بسیار تاریخی تر و دارای قدمتی به درازای عمر خلیج فارس است و به اعتقاد مورخین و جغرافیدانان هیچ بندری در سرتاسر خلیج فارس، موقعیت طبیعی سیراف را نداشته است.

سیراف مانند روح در جان بوشهر است

مدیر موسسه مردم نهاد سیراف پارس در گفت وگو با ایسنا درباره این شهر تاریخی می‌گوید: سیراف با سابقه بیش از 4000 سال در حاشیه شمالی خلیج فارس آنقدر مهجور مانده بود که خارجی ها بیشتر از ایرانی ها آن را می شناختند، کسانی مثل سر اورل اشتاین، گریشمن و دکتر دیوید هاوس -که 7 سال در سیراف کاوش داشت-، سیرافی که دریانوردانش مسیر دریایی و اقیانوسی را تا چین با علم ستاره شناسی طی کردند.

محمد کنگانی افزود: سیراف را در واقع می توان اقیانوس سکوت تنهایی نامید، سیراف مانند روح در جان بوشهر است و در تاریخ جنوب و خلیج فارس، در کنار تمام داشته های بوشهر می درخشد و پس از یک هزاره، پارس جنوبی با آتش فلرهایش، بازآفرینی شعله های آتشی است که کشتی ها و کاروانها برای تبادل کالا به هم علامت می داده اند، و آن زیبایی هزار ساله را به رخ آبهای نیلگون خلیج فارس می کشد.

این فعال حوزه گردشگری با بیان اینکه سیراف کهن ترین بندر بین المللی ایران است، گفت: آنچه که باعث شد من به سیراف ورود پیدا کنم و خود را وقف تاریخ و بزرگی آن کنم ابهت و شکوه و هیمنه ای است که سیراف داشت. شاید 14 سال پیش که NGO خود را تاسیس کردیم، سالانه پنجاه نفر هم به سیراف نمی آمدند ولی الان در طول سال بیش از 500 هزار نفر به سیراف می آیند، و بندر سیراف همواره در تورهای مختلف گردشگری، از نقاط دیدنی و مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی است.

برگزاری کنگره بین المللی سیراف، نقطه عطفی در تاریخ این منطقه بوده است

کنگانی زیبایی و نقطه اوج فعالیت های 15 سال اخیر را، برگزاری کنگره بین المللی سیراف همراه با حضور پژوهشگرانی از کشورهای اروپایی، آمریکا، آسیا و آفریقا و بیش از صد پژوهشگر داخلی می داند که نقطه عطفی در تاریخ سیراف بوده است.

برگزاری جشنها و مراسم‌هایی چون جشن سبزه اندازی در ایام نوروز توانسته موجب جذب گردشگران بیشتری به سوی سیراف شود. راه اندازی تفریحاتی چون گشت دریایی با لنج و موسیقی محلی، توسعه غذاهای دریایی، و مرمت آثار و توسعه موزه نیز موجب رونق بخشیدن به منطقه سیراف گردیده و احداث یک بومگردی و دهکده گردشگری، ساخت چند هتل در پیرامون آن، و همچنین قرار گرفتن در میان دو سایت صنعتی عسلویه و کنگان، سیراف را به شکل ویژه ای در جنوب استان مطرح نموده است.

سیراف، دارای جاذبه های طبیعی چون منطقه سرسبز بنو با چشمه و آبهای فراوان و ساحل زیبای ماسه ای، شنی و صخره ای -که از زیباترین سواحل خلیج فارس است-، دره ی لیر، آتشکده، مزار قطب الدین سیرافی، مسجد امام حسن بصری، موزه سیراف با زیبایی خاص خود، خانه های اعیانی، کاروانسرا، گمرک یا بنگسار، و حمام یا بازار می باشد.

7 سال فعالیت‌ باستان‌شناسی مشترک ایران و انگلیس در سیراف

عبدالکریم مشایخی، مدیر بنیاد ایران‌شناسی بوشهر در مورد سیراف گفته است: سیراف از بنادر تاریخی استان بوشهر مربوط به دوره ساسانیان است. این بندر کهن در صدر اسلام و قرن های 4 و 5 هجری قمری به اوج شکوفایی خود در حاشیه خلیج فارس رسید. مردمان بندر تاریخی سیراف از راه دریای خلیج فارس با کشورهای مختلف در ارتباط بودند، مردم این بندر با بنادر کانتون چین، بمبئی هند، تانزانیا آفریقا، ‌بنادر بصره، بحرین، سوهار، و دمام مراودات تجاری و فرهنگی داشتند و 50 سال پیش برای نخستین بار و در تاریخ 1966 میلادی هیئت مشترک ایران و انگلیس به مدت 7 سال در سیراف فعالیت‌های باستان‌شناسی انجام دادند که آثار مهمی از آن به دست آمد.

سیراف، شهر تعامل اندیشه‌ها و فرهنگ

سیراف در قرن سیزدهم میلادی به عنوان شهر تعامل اندیشه‌ها و فرهنگ به شمار می‌رفته، به طوری که متفکران سیرافی دانشمندان خارجی زیادی را به این شهر دعوت می‌کردند و تاریخ نگارانی مانند استخری، ابن خلدون، ابن حوقل و مقدسی از زیبایی شهر، ثروت فراوان، دریانوردان شهیر و توجه به ساختمان سازی سیرافیان یاد ‌کرده اند. بندر تاریخی سیراف سرآغاز راه دریایی ابریشم بوده که این خود بیانگر تاریخ و تمدن کهن این شهر می باشد. در کتاب "سکه‌های سیراف" اثر مرتضی قاسم بگلو ناگفته‌های بسیاری از تاریخ این شهر بیان شده و نکات مهمی از ارتباطات تجاری بین‌المللی آن آشکار گردیده‌ است.

بندری که در آن زمان بیش از سیصد هزار نفر جمعیت داشته و به دلیل آزادمنشی دینی در این بندر بین‌المللی پیروان مذاهب گوناگونی همچون زرتشتیان، مسیحیان، مانویان، یهودیان، بوداییان و اقوامی همچون رومیان، یونانیان و چینی‌ها زندگی می‌کرده‌اند. گورستان‌های بازمانده از پیروان دین‌های گوناگون در این شهر باستانی نشانگر آزادی دینی این بندر ایرانی است و با توجه به حضور تمدن ها، ادیان و مذاهب مختلف و زندگی مسالمت آمیز در کنار یکدیگر، سیراف را شهر گفتگوی تمدن ها نیز می نامند.

این بندر دارای آثار تاریخی متعدد از دوره‌های اشکانی، ساسانی و اسلامی تا دوره قاجاریه است و سیر تحولات تاریخی از روزگار باستان تا امروز در این مجموعه قابل مشاهده است. سفال‌های بازمانده با نقش‌های گوناگون، پارچه‌ها و زیورآلات، معماری‌های گچی و اتاق‌های تزیین شده با آثار هنری و ساختمان‌های چند طبقه بخشی از میراث بر جای مانده از آن تمدن است.

سراسرنمای منطقهٔ باستانی سیراف شامل دخمه‌های باستانی که در ارتفاعات مشرف بر دامنه کوه‌های شمالی سیراف قرار دارند، و محققان از آن به عنوان حوضچه های نگهداری و استعمال آب باران یا قبور سنگی یاد می‌کنند، حوضچه‌های استحصال آب باران به تعداد بیش از هفت هزار حوضچه که بر روی کوه‌های مشرف به دریا قرار داشته و با تراشیدن کوه برای استفاده از آب باران و نیز تزریق به درون زمین و پیوستن به سطح سفره‌های آب زیرزمینی ایجاد شده اند، مسجد جامع که مهمترین بنای عمومی سیراف بوده و از کهن‌ترین مساجد دارای مناره در سرزمین‌های اسلامی و بر ویرانه‌های یک دژ ساسانی بنا گردیده است و دارای ۵۲ ستون و حیاط مرکزی می باشد. سازه های دستکند آبی سیراف که در دره لیر قرار دارد و محققان از آن به عنوان یک مجموعه آبخوانداری بزرگ یاد می‌کنند، و همچنین عمارت شیخ جبار نصوری با قدمتی ۲۱۶ ساله که در اوایل دوره قاجاریه و بر روی تپه‌ای بلند و مشرف به دریا بنا شده‌ و متعلق به خاندان نصوری است و دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی، برج شاه نشین، تالار شاهنامه و بادگیر می باشد.

گورستان تمدن‌ها در قبرستان صخره‌ای سیراف

قبرستان صخره‌ای سیراف که با نام گورستان تمدن‌ها نیز شناخته می‌شود، یکی از شگفت‌انگیزترین مکان‌های دیدنی سیراف به ‌شمار می‌رود. این قبرستان شامل گورهای سنگی قدیمی است که به عمق ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر در سنگ کنده شده‌اند و از ملات ساروج برای هندسی‌سازی یا پوشش سطح خارجی قبرها استفاده شده و گذر زمان و دو زلزله مهیب در سال‌های دور نیز موجب از بین رفتن آن نشده و در مقاطع تاریخی مختلف مردمی با ادیان مختلف از آن‌ها استفاده کرده‌اند. ردیف‌های منظم قبرها در شیب تند دامنه کوه از عجایب این قبرستان می باشد.

گفتنی است که هم اکنون ۲۲ اثر تاریخی سیراف شامل سازه های آبی و چاهها، گور سیبویه، مسجد جامع، قلعه نصوری، مسجد امام حسن بصری، خانه های اعیانی، آتشکده و... به ثبت ملی رسیده و با توجه تصویب هیأت دولت، نام بندر طاهری به بندر سیراف تبدیل گردیده است و همچنین این بندر با دارا بودن شرایط ثبت در فهرست آثار جهانی به یونسکو معرفی شده است.