گردشبان (gardeshban.ir) : این ساختمان کوچک سست که در آستانه فروپاشی است بزرگترین ساختمان چوبی اروپا و دومین ساختمان بزرگ چوبی جهان است.
این ساختمان در راس تپه کوچکی در بویوکآدا که جزیره کوچکی در آبهای ساحلی استانبول در کشور ترکیه است، قرار دارد.
یتیمخانه ارتودوکس یونانی پرینکیپو که همچنین با نام یتیمخانه روم هم شناخته میشود در ابتدا قرار بود به کازینو و هتل مجللی تبدیل شود اما نتوانست مجوزهای لازم را بهدست آورد و بنابراین به یتیمخانه تبدیل شد و به مدت ۶۰ سال یعنی تا سال ۱۹۶۴ به این کار ادامه داد. اما درست از زمانی که تعطیل شد ساختمان روبه زوال رفت و بعد از گذشت نیمقرن این ساختمان عظیم تاریخی که در زمینی بهمساحت ۲۰ هزار مترمربع بنا شده در وضعیت دلخراشی قرار دارد.
معمار فرانسوی-عثمانی الکساندر والاروی این ساختمان ۶ طبقه را در سال ۱۸۹۸ برای شرکت راهآهن مسافری اروپایی «کمپانی بینالمللی واگنهای خواب» که واگنهای کوپه خواب و خدمات غذایی اورینتاکسپرس را ارائه میکرد طراحی کرد و ساخت.
قرار بود این ساختمان به اقامتگاه پنجستارهای برای مسافران اروپایی که به استانبول سفر میکردند و روزبهروز بر تعدادشان افزوده میشد تبدیل شود. اما سلطان عبدالحمید دوم، امپراتور عثمانی، مجوز این هتل را که میتوانست به محلی برای قمار و فعالیتهای غیراخلاقی مغایر با اسلام تبدیل شود صادر نکرد.
بهاینترتیب، این ساختمان بزرگ به النی ظریفی، همسر یک بانکدار یونانی فروخته شد و او این بنا را به کلیسای اسقفی قسطنتینه اهدا کرد و کلیسا هم این سازه چوبی عظیم را به یتیمخانه تبدیل کرد.
یتیمخانه ارتودوکس یونانی پرینکیپو بین سالهای ۱۹۰۳ تا ۱۹۶۴ خانه حدود ۵ هزار و ۸۰۰ کودک یونانی بود و تنها زمانی دولت بر تعطیلی آن فشار آورد که تنشهای سیاسی میان ترکیه و یونان بر سر جزیره مدیترانهای قبرس بالا گرفته بود.
در سال ۱۹۹۷ مالکیت این ساختمان به دولت ترکیه واگذار شد اما در سال ۲۰۱۰ در پی حکم دادگاه، دوباره به کلیسای اسقفی قسطنتینه بازگردانده شد.
در سال ۲۰۱۸ سازمان «اروپای ما» و «بانک سرمایه اروپا» این یتیمخانه را به عنوان یکی از ۷ میراث فرهنگی درمعرض خطر اروپا معرفی کرد.
در حال حاضر، کلیسای اسقفی قسطنتینه قصد دارد از این ساختمان تاریخی محافظت و آن را مرمت کند اما به دلیل فقدان بودجه لازم و تداوم تنشهای سیاسی میان یونان و ترکیه برسر مسائل گوناگون از جمله حفاظت از میراث یونانی و بیزانسی در استانبول، همچنان امکان مرمت این ساختمان وجود ندارد.