گردشبان (gardeshban.ir) : استان فارس با 11 اثر ثبت جهانی شده رتبه نخست را از این نظر در بین سایر استان های کشور دارا است،همچنین این استان حدود سه هزار اثر تاریخی و فرهنگی ثبت ملی شده نیز دارد و به همین دلیل از قطب های گردشگری و فرهنگی ایران به شمار می رود.
به گفته مسئولان، افزون بر 30 هزار قلم شیء تاریخی و فرهنگی در موزه و انبارهای این مراکز در استان فارس نگهداری می شود که این به جز اشیای تاریخی و باستانی است که از جای جای این خطه کشف شده و در موزه های کشور نظیر موزه ملی ایران و مراکز بین المللی و مطرحی مانند موزه لوور نگهداری می شود.
با توجه به وجود ظرفیتهای غنی باستانی،فرهنگی و ادبی در فارس این ضرورت احساس می شود که موزه ای مادر در مرکز این استان ایجاد شود که همه دوره های تاریخی از تمدن باستانی پارس تا دوره پس از اسلام را شامل شود و در کنار آن آیین و رسوم اقوام مختلف این خطه نیز به نمایش گذاشته شود و بخش هایی برای پژوهش های دورههای مختلف زندگی بشر در آن وجود داشته باشد.
موزه به عنوان محل عرضه داشته های تاریخی ،ادبی فرهنگی هر منطقه نقش به سزایی در ترسیم چهره و هویت مردم آن محل در پیشگاه مردم جهان دارد و می توان از این ظرفیت برای توسعه گردشگری هر شهر و دیاری نیز بهره برد و به زعم متخصصین این حوزه موزه ها که در رسته گردشگری فرهنگی جای دارند می توانند پرونده ای جدید از توسعه پایدار را برای جامعه میزبان به ارمغان آورد.
در حال حاضر موزه هایی نظیر تخت جمشید ،پارس، عفیف آباد و یا موزه خط و کتابت در نی ریز از شهرستان های استان فارس وجود دارد اما این موزه ها اکنون بصورت تخصصی و محدود در بعضی حوزه ها فعالیت می کنند و هیچکدام جامعیت ندارند و یا باغ موزه دفاع مقدس که می تواند ظرفیت گردشگری برای این دیار بشمار رود سالیان سال است که با مشکلاتی از جمله عدم تکمیل عملیات اجرایی و محیط نامناسب پیرامونی مواجه است.
** نبود موزه ای شاخص
رئیس کمیسیون گردشگری و زیارت شورای شهر شیراز گفت: با توجه به ظرفیت های عظیم استان فارس در حوزه هایی نظیر تاریخی، فرهنگی و ادبی جای خالی موزه ای مادر و غنی در مرکز این استان احساس می شود.
سولماز دهقانی تمدن فارس را به لحاظ بهره مندی از میراث غنی جهانی و ملی بی نظیر توصیف کرد و افزود: بارها این موضوع مطرح شده که با توجه به پتانسیل استان فارس کمبود یک موزه برند و شاخص در شهر شیراز احساس می شود.
وی ادامه داد: موزه هایی در استان فارس و کلانشهر شیراز وجود دارد که بصورت پراکنده زیرنظر نهادها و دستگاه های مختلف فعالیت می کننند اما وجود یک موزه بزرگ در این شهر که بتواند برندی برای شیراز محسوب شود و در کشور نیز خاص باشد لازم است.
** گام به گام تا ایجاد موزه هنرهای شیراز
عضو هیات رئیسه شورای شهر شیراز به سفر پرویز تناولی ،مجسمه ساز، نقاش و مجموعه دار ایرانی در آبان ماه 97 به شیراز اشاره کرد و گفت: طی این سفر تفاهم نامه ای بین شهرداری شیراز و او به امضا رسید که براساس آن مقرر شد که شهرداری این شهر موزه هنرهای شیراز را احداث کند که پیش بینی می شود این کار بعد از ماه مبارک رمضان امسال در بلوار چمران جنوبی آغاز شود.
وی اظهار داشت: براساس تفاهم نامه فوق بعد از احداث این موزه برخی از آثار پرویز تناولی در کنار آثار هنری معاصر در این محل به نمایش در خواهد آمد.
رئیس کمیسیون گردشگری و زیارت شورای شهر شیراز اظهار داشت: ایجاد موزه هنرهای شیراز در کنار افزایش ظرفیت موزه ای استان فارس مزیت دیگری نیز دارد که آن احیای باغ قدیمی در این محل است که در سالیان اخیر رو به نابودی بوده و با ایجاد موزه هنرهای شیراز با مساحتی حدود 16 هکتار رقم خواهد خورد.
وی وعده بازگشایی دو موزه توسط بخش خصوصی در آینده نزدیک در شیراز داد و افزود: طرح ایجاد موزه طراحی نیز در کمیسیون گردشگری و زیارت شورای شهر شیراز در حال بررسی است که اگر عملیاتی شود در کشور بی نظیر خواهد بود.
** مالکیت سد راه ایجاد سایت موزه تپه پوستچی
دهقانی در پاسخ به سوالی درباره ایجاد سایت موزه باستان شناسی در محل تپه پوستچی شیراز گفت: مذاکرات زیادی در این باره با مجموعه هایی نظیر دانشکده هنر و ... انجام شده و قرار بود که کلنگ احداث این مجموعه فرهنگی توسط شهرداری شیراز در سال 98 به زمین زده شود اما مشکلی که در این باره وجود دارد این است که نخست باید موضوع مالکیت این محل که سایتی باستانی است مشخص شود.
وی افزود: تپه پوستچی مکانی تاریخی است که مدیریت آن زیرنظر میراث فرهنگی است و اگر قرار باشد که شهرداری شیراز برای ساخت مجموعه ای فرهنگی و موزه در این محل اقدام کند باید یکسری توافقات اولیه انجام گیرد که بعد از تملک این محل توسط شهرداری مشکلاتی ایجاد نشود.
**34 موزه در درجات مختلف
سرپرست امور موزه های میراث فرهنگی استان فارس نیز گفت: در حال حاضر 34 موزه در استان فارس وجود دارد که در درجات مختلفی فعالیت می کنند.
محمد مهدی نجفی افزود: تعدادی از این موزه ها زیر نظر مجموعه های دولتی فعالیت می کنند مانند موزه پارس و موزه عفیف آباد که از حیث دارا بودن آثار نیز در رده درجه یک جای دارند.
وی با بیان اینکه بعضی از این موزه های فارس نیز بصورت مشارکتی و با همکاری بخش دولتی با خصوصی و یا در پی مشارکت دو دستگاه دولتی در حال فعالیت هستند،اظهار داشت: در سالیان اخیر و خصوصا در سال 97 مشارکت بخش خصوصی درباره ایجاد موزه بسیار پررنگ تر از گذشته شده بگونه ای که در سال 97 دو پروانه فعالیت موزه خصوصی در این استان صادر شده است.
نجفی ادامه داد: دو موزه خصوصی شهر اوز لارستان و موزه خصوصی رودانی در شیراز در سال 97 پروانه ایجاد را اخذ و موزه را تجهیز کردند و به بهره برداری رساندند.
وی اضافه کرد: موزه های خصوصی دیگری در شیراز نظیر موزه باغ جهان نما و موزه باغ دلگشا وجود دارد که بصورت مشارکتی توسط بخش خصوصی و شهرداری در حال فعالیت هستند.
**وجود 12 مجموعه دار آثار تاریخی در فارس
سرپرست امور موزه های میراث فرهنگی استان فارس ادامه داد: بخشی از فعالیت موزه ای در استان فارس به مجموعه داران آثار تاریخی تعلق دارد که تاکنون 12 مجموعه دار خصوصی در این استان به ثبت رسیده که آثار آنها عکاسی،مستندسازی و ثبت شده و پروانه مجموعه داری آنها نیز صادر شده و در اختیارشان قرار گرفته است که این پروانه به نوعی مجوز فعالیت آنها در زمینه آثار فرهنگی تاریخی مجاز است و هیچگونه خدشه ای در مالکیت این افراد بوجود نمی آورد.
نجفی اظهار داشت: ثبت آثار مجموعه داران با هدف جمع آوری اطلاعات آماری و شناسایی مجموعه داران خصوصی انجام می شود و مالکیت آنها کاملا در اختیار خودشان است و مشکلی برای آنها فراهم نخواهد شد.
وی مقدمه ایجاد موزه های خصوصی را داشتن آثار عنوان کرد و گفت: مجموعه دارانی که آثارشان به ثبت رسیده با کسب مجوز فعالیت می توانند موزه خصوصی ایجاد کنند.
**30 هزار قلم شیء تاریخی در فارس
نجفی گفت: افزون بر 30 هزار قلم شیء تاریخی و فرهنگی در موزه های فارس نگهداری می شود که درجات آنها با هم تفاوت دارد بگونه ای که بعضی آثار قابل ثبت هستند و از نظر طبقه بندی ارزش موزه ای دارند که در دفاتر اموال دولتی به ثبت رسیده و تا جایی که فضای نمایشگاهی موزه ها اجازه دهد به نمایش عمومی گذاشته می شوند.
وی ادامه داد: بعضی از اشیای تاریخی و فرهنگی که در موزه های استان فارس نگهداری می شود ارزش مطالعاتی دارند و صرفا آثاری هستند که قابلیت پژوهش دارند که قطعات سفالی که از کاوش های مختلف کشف می شود در این گروه جای دارند و معمولا در مخازن نگهداری می شوند که در آینده کار پژوهشی روی آنها صورت گیرد.
سرپرست امور موزه های میراث فرهنگی استان فارس افزود: حدود 30 هزار اثر موزه ای،مطالعاتی و نمایشگاهی در استان فارس وجود دارد که 9 هزار قلم آن اثر موزه ای است و در نرم افزار جام نیز به ثبت رسیده است.
** در فکر موزه هستیم
وی در پاسخ به این سوال که آیا اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان فارس در فکر ایجاد موزه ای در خور تمدن کهن این استان است؟ گفت: چند سال است که این اداره کل در فکر ایجاد موزه ای بزرگ که بتواند به تنهایی مقصد گردشگران داخلی و خارجی و پژوهشگران جهانی باشد است که بعنوان مثال می توان به باغ موزه مشاهیر اشاره کرد که پشت مجموعه حافظیه واقع شده و حدود 24 هزار متر مربع مساحت دارد و حدود 11 سال است که ساخت و ساز در این محل آغاز شده است.
وی اظهار داشت: بخش خصوصی برای ساخت باغ موزه مشاهیر از طریق قوانین حاکم بر روش بی-او-تی به این مساله وارد شده و سرمایه گذاری کرده که پیشرفت کار در سالهای اخیر سرعت خوبی به خود گرفته و امیدواریم در سال های آینده این محل به بهره برداری برسد.
نجفی اضافه کرد: موزه خط و کتابت میرزاحمد نیریزی در شهر نی ریز که در سال 95 به بهره برداری رسیده یکی از موزه های تخصصی این استان بشمار می رود که در حوزه خط و کتابت غنی است.
وی اظهار داشت: موزه نورآباد ممسنی نیز اکنون حدود 90 درصد پیشرفت فیزیکی دارد در کنار موزه پاسارگاد و مرکز فرهنگی سعدی شناسی نیز از جمله موزه های فارس است که در آینده و بعد از بهره برداری از موزه های شاخص این استان خواهند بود.
**اولین موزه سیار کشور در شیراز
این مقام مسئول عنوان کرد: اولین موزه خصوصی سیار کشور در استان فارس و شهر شیراز توسط بخش خصوصی و در یک دستگاه اتوبوس قدیمی متعلق به شهربانی ایجاد شده است که آثار تاریخ معاصر در این اتوبوس در شهرستان های مختلف این استان و شیراز در معرض دید همگان قرار می گیرد.
وی آینده خوبی را برای موزه های استان فارس پیش بینی کرد و گفت: در عصر کنونی موزه ها با رویکردهای جدیدی وارد عرصه می شوند و صرف اینکه در موزه ها صرفا یکسری آثار تاریخی به نمایش گذاشته شود امروزه در دنیا منسوخ شده و تمام خلاقیت های انسانی و تراوش های ذهنی بشر در قالب ملموس و غیرملموس در آثار موزه ای قرار می گیرد.
نجفی عنوان کرد: چند سالی است که شورای بین المللی موزه ها که ایکام نام دارد و تحت نظر یونسکو فعالیت می کند شعاری را برای سال های مختلف و روز جهانی موزه ها پیش بینی کرده که این شعار سال برابر اتفاقات مدنظر ابراز می شود و موزه ها در این زمینه اقدام کرده و نمایشگاه های مرتبط گذاشته و پژوهشگران تخصصی این حوزه نیز مقالاتی در این باره ارائه می کنند.
وی افزود: شعاری امسال از سوی ایکام با عنوان «موزه ها،آینده و سنت» نام گذاری شده که با توجه به چالش هایی که در قرن 21 برای انسان بوجود آمده و بسیاری از باورها،اعتقادات،سنت ها و آیین ها به فراموشی سپرده شده ،موزه ها بعنوان موثرترین و تاثیرگذار ترین مجموعه فرهنگی بشری می توانند به احیای این سنت ها و باورها کمک و به نسل های آینده منتقل کنند.
در قطعنامه شماره پنج، دوازدهمین مجمع عمومی کمیته بین المللی موزه ها ایکوم (ICOM) که در 28 مه 1977 میلادی درمسکو برپا شد ، روز 18 مه برابر با 28 اردیبهشت به عنوان روز جهانی موزه ها اعلام شد و از آن سال در روز جهانی موزه درهمه کشورهای عضو ، مراسمی برگزار می شود.