گردشبان (gardeshban.ir) :
پرداخت پورسانت به راهنمایان گردشگری پیش از این در حوزه صنایع دستی جنجال ساز شده بود. موضوع به قدری گسترش پیدا کرد که صدای گردشگران خارجی را در آورد و بسیاری در سفرنامهها و نظرهای خود درباره سفر ایران به این موضوع پرداختند. برخی کشورها نیز در راهنماهای سفر به ایران موضوع پورسانت راهنمایان گردشگری را مطرح کردند و به گردشگران نسبت به آن هشدار دادند.
پورسانت مغازهداران صنایع دستی به راهنمایان گردشگری که در چند شهر معروف ایران سر و صدا کرده بود، بیشتر مبنی بر گرانفروشی مغازه برای پرداخت پورسانت یا تبدیل ارز خارجی با قیمت پایینتر از بازار بود حالا اما خدمات و مراکز دیگر حوزه گردشگری نیز به شکلی متفاوت وارد این حوزه شدهاند.
یکی از موزههای خصوصی شهر اصفهان که جزء موزههای استاندارد و با کیفیت این شهر است برای راهنمایان گردشگری حساب مشخصی دارد و بخشی از هزینه بلیت خود را به راهنماهای گردشگری پرداخت میکند. این موزه بلیت ۵۰ هزار تومانی برای گردشگران خارجی در نظر گرفته و هر بار بدون بالا بردن این قیمت، بخشی از سود خود را به راهنمایان گردشگری ارائه میدهد.
صاحب یک تور خاص نیز در یکی از شهرهای مقصد گردشگری کشور چنین سیستمی برای جذب گردشگران خارجی در نظر گرفته است. این تور که تور یک روزه ویژه برای گردشگران خارجی است، نفری ۵۰ یورو قیمت دارد و برگزار کننده این تور به راهنماهای همراه مسافر ۵ یورو پورسانت میدهد. خدمات و تورهای خاص دیگر نیز برای جذب گردشگر اقدام به همکاری به هتلها یا راهنمایان گردشگری میکنند و بخشی از سود خود را به جهت بازاریابی به آنها پرداخت میکنند.
موضوع پرداخت پورسانت به راهنمایان گردشگری حتی بین اعضای این صنف یک موضوع چالشی است. نبود دستور العمل یا ضوابط مشخص درباره این موضوع باعث ایجاد نظرات مختلفی در این باره شده است. برخی دریافت هرگونه پورسانت را مغایر فعالیت راهنمای گردشگری میدانند، برخی نیز تا زمانی که این پورسانت از سود صاحب خدمات باشد، دریافت آن را بلامانع میدانند. با این وجود همه بر روی یک اصل نظر یکسانی دارند که بالا بردن قیمتها به جهت پرداخت پورسانت به راهنمای گردشگری تخلف است و به گردشگری کشور آسیب میرساند با این وجود زمینههای قانونی و نظارتی برای برخورد و بررسی این موضوع وجود ندارد.
راهنماها را مقصر جلوه ندهیم
محسن حاجی سعید عضو هیات مدیره کانون راهنمایان گردشگری ایران درباره پرداخت پورسانت به راهنمایان گردشگری به چمدان میگوید: پورسانت بخشی از سود بنگاههای اقتصادی است. هر چند جامعه به آن نگاه منفی دارد اما این هزینه کار بازاریابی است. در واقع اینجا راهنمایان گردشگری در نقش بازاریاب آن خدمات حضور پیدا و وقت آزاد خود را صرف این موضوع میکنند.
او با بررسی تبعات این اتفاق ادامه میدهد: رقابت بیشتری با این اتفاق شکل خواهد گرفت و گزینههای قابل قبول از نظر راهنما سعی خواهند کرد خدمات بهتری مطابق خواست تور ارائه دهند تا جذب بیشتری داشته باشند.
حاجی سعید معتقد است که در این زمینه نباید راهنماها را مقصر جلوه داد و توضیح میدهد: در صورتی که پورسانت بخشی از سود آن بنگاه باشد مسئلهای وجود ندارد. اگر تخلفی در بالا بردن قیمتها وجود داشته باشد، نهادهای ناظر بر خدمات گردشگری باید نظارت کنند و نباید راهنمایان گردشگری را مقصر جلوه داد.
این اتفاق از روح گردشگری به دور است
حمید درودیان مسئول حقوقی انجمن راهنمایان گردشگری تهران درباره شکایتهای احتمالی از دریافت پورسانت توسط راهنمایان به چمدان میگوید: در یکسال گذشته شکایتی در این مورد نشده اما این به معنای نبود این اتفاق نیست. همه جای دنیا این اتفاق وجود دارد اما آن را در بحثهای مارکتینگ و بازاریابی مطرح میکنند.
او درباره ضوابط گرفتن پورسانت توسط راهنمایان گردشگری میگوید: ضوابطی در این زمینه وجود ندارد. نگاه به گردشگری پیش از این دقیق نبوده و ضرورت دارد که موضوعات این چنینی را در قانون ببینیم و برای آن ضابطه داشته باشیم.
درودیان با اشاره متفاوت بودن برخورد راهنماها با این موضوع میگوید: در بین راهنماها کسانی هستند که به محض مطرح شدن موضوع پورسانت، گردشگران خود را از آن فروشگاه یا مرکز خارج میکنند و شخصا مخالف چنین موضوعی هستند. از سوی دیگر آژانسهایی هستند که به راهنماها دستمزدی زیر حداقل مصوب میدهند و به آنها میگویند با آپشن فروشی یا گرفتن پورسانت درآمد داشته باشند.
این راهنمای گردشگری با اشاره به وجه منفی این اقدامات میگوید: بدترین اتفاق آنجایی است که فروشنده خدمات با در نظر گرفتن پورسانت راهنما، قیمت خدمات یا محصول خود را برای گردشگر بالاتر میبرد. این اتفاق از روح گردشگری به دور است. در حال حاضر با توجه افزایش ارزش ارزهای خارجی، پیشنهادات برای پرداخت پورسانت به ویژه در حوزههایی مانند فرش وجود دارد.