گردشبان (gardeshban.ir) : قرار بر این بود که این قناتها با طی مسیر کمتری نسبت به سایر قناتهای ناحیه به سرچشمه برسند و احداث همین قناتها به نوعی موجب ماندگاری نام مهرنگار شد؛ زیرا پس از آبادانی ناحیه، فرمانبرداران شاهزاده خانم نام مهرگرد را برای آبادی جدید انتخاب کردند و این نام با گذر زمان تبدیل به مهریجرد شد. امروزه آبادی مهریجرد با نام مهریز شناخته میشود و یکی از شهرستانهای استان یزد به حساب میآید. این شهرستان با توجه به تقسیمات کشوری از یک بخش مرکزی، ۵ دهستان، ۵ روستا و یک شهر تشکیل شده است.
شهرستان مهریز با توجه به قدمت تاریخیاش همچون سایر مناطق کشورمان جذابیتهای طبیعی، تاریخی و گردشگری زیادی دارد. ما در این گزارش سعی میکنیم سوار بر قطار کلمات و تصاویر مروری بر آنها داشته باشیم. ایستگاه اول گزارش ما با نام قلعه هرفته شناخته میشود. این قلعه که در ۵ کیلومتری شرق شهر مهریز واقع شده، در دوره صفوی روی بنایی با پیشینه قبل از اسلام احداث شده است.
ایستگاه دوم ما در سفر به شهرستان مهریز، پارک سرو کهنسال مهریز است. گردشگران میتوانند با حضور در این پارک علاوه بر استفاده از خدماتی که در هر پارک و بوستانی در اختیار مردم قرار میگیرد، از دومین موجود زنده یزد یعنی سرو کهنسال منگاباد مهریز بازدید کنند. این درخت در اسفندماه ۱۳۸۴ثبت ملی شد.
مسجد جامع بنافت سومین ایستگاه ما در سفر به شهرستان مهریز است. این مسجد جامع در ۲۴ کیلومتری مهریز قرار گرفته است. گردشگران در این مسجد علاوه بر بازدید از بنای تاریخی مسجد از یک کتیبه تاریخی نیز بازدید میکنند و وقفنامه تاریخی مسجد را نیز میبینند و به واسطه آن بیش از پیش با بخشی از تاریخ کشورشان و شهرستان مهریز آشنا میشوند.
در ایستگاه چهارم سفر به مسجد جامع مهرپادین میرسیم. مسجد جامع مهرپادین که بیش از ۹۰۰ سال بخشی از مجموعه مهرپادین مهریز است. مجموعه مهرپادین در سده هشتم هجری قمری ساخته شده است. ما در این مجموعه علاوه بر مسجد جامع، قلعه، حسینیه، امامزاده، آب انبار، حمام، بازارچه و خانههای قدیمی خشتی را میبینیم.
یک از بناهای مذهبی متعلق به دوران اشکانی ایستگاه بعدی سفر ما به شهرستان مهریز است. این بنای تاریخی با نام منطقه تاریخی غربالبیز شناخته میشود. منطقه تاریخی غربالبیز با وسعتی بالغ بر ۲۲۰۰متر مربع در میان خندقی گرفته که با هدف ممانعت از نزدیک شدن جریانهای سیلابی به اطراف بنا کنده شده است.
منطقه تاریخی غربالبیز به ثبت ملی رسیده است.
در ایستگاه ششم سفر به شهرستان مهریز به امامزاده شاه صفیالدین محمد میرسیم. فردی که در این آرامگاه خفته سیدصفی الدین محمد بن هاشم بوده و نسبش را به امام موسی کاظم (علیه السلام) میرسانند.
علی آقا، داروغه یزد در زمان گورکانیان اقدام به احداث بازاری کرد که امروزه در شهر مهریز قرار گرفته است. این بازار که با نام بازار دروازه شناخته میشود با سی و هشت متر طول و سه و نیم متر عرض از جنوب به بازار «خان» و از شمال به کوچه دارالشفاء یا «دروازه تاریخی» منتهی میشود. بازار دروازه هشتمین ایستگاه سفر ما به شهرستان مهریز است.
اما اگر از افرادی باشید که دوران تاریخی هجوم مغول به ایران را در کتابها مرور کردید و خواهان آشنایی بیشتر با جزئیات این دوره تاریخی کشورمان هستید، میتوانید در بخشی از سفر خود به شهرستان مهریز از امامزاده کشتهخان بازدید کنید. در خصوص دلایل نامگذاری این مکان مردم اعتقاد دارند که به هنگام هجوم مغول جمعی که به اینجا پناه آورده بودند، قتل عام شده اند.
امامزاده کشته خان در کنار مسجد جامع مهریز قرار گرفته است