گردشبان (gardeshban.ir) :
قنات قصبه عمیقترین قنات ایران از دوره هخامنشیان به جای مانده است. این قنات که در شهر گناباد در استان خراسان رضوی قرار گرفته یکی از ۱۱ قناتی است که در پرونده ثبت جهانی قناتهای ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفته است.
در منابع مختلف اعداد مختلفی برای عمق مادرچاه این قنات عنوان شده است، ناصر خسرو آن را ۷۰۰ گز، هانری گوبلو ۳۰۰ متر، سعدالله ولایتی ۲۷۴ متر، حسین پور ابراهیم ۳۰۰-۳۲۰ متر، سیدحسن مجتبوی ۳۰۰-۲۸۰ متر، مدیریت کشاورزی شهرستان گناباد ۳۴۰ متر و فرهنگ جغرافیایی ایران ۵۰۰-۴۵۰ متر دانستهاند اما آخرین نقشه برداریها عمق آخرین میله چاهی که قابل شناسایی بوده را ۲۵۵ متر مشخص کرده است.
قنات قصبه گناباد از حیرت انگیزترین پدیدههای ساخته دست بشر و نمادی از هم نوایی بشر با طبیعت است. این قنات به طول ۳۳ کیلومتر، از دو رشته اصلی به نام های قصبه و دولاب تشکیل شده است که مجموعا ۴۷۲ میله چاه دارد.
حفر کانالی بدین عظمت با ژرفنای بیش از ۳۰۰ و حجم افزون بر ۷۳ میلیون متر مکعب برداشت خاک در عمق ۳۰۰ متری با کم ترین خطا در مسیر یا شیب بندی از عصر هخامنشیان، مؤید نبوغ ایرانی و شاهکاری بینظیر در سراسر جهان است.
این قنات شگفت انگیز که تاریخ آن حداقل به ۲۲۵۰ سال پیش باز میگردد، یکی از پر آبترین قناتهای ایران است. ناصر خسرو قبادیانی در سفرنامهاش به توصیف این قنات پرداخته و حفر آن را به کیسخرو نسبت داده است.
پرونده قناتهای ایران در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو که در استانبول برگزار شد به ثبت رسید. این پرونده به جهت نشان دادن یک سنت فرهنگی و معماری ایرانی که فناوری خاص و منحصر بفردی دارد دارای اهمیت بسیاری است.