در بندر قشم، کنگ، عمان، رأس الخیمه، جزیره هرمز و مناطقی دیگری در حاشیهی خلیج همیشه فارس دیوارهایی قطور دیده میشود. این دیوارها در واقع مهمترین اثر باقی مانده از روزگار تسلط پرتغالیها بر سواحل و جزایر خلیج فارس است.
استعمارگران پرتغالی پس از به اشغال درآوردن بخشهایی از جزایر خلیج فارس قلعههایی ساختند که امروز بخشی از آنها پا برجا است. در میان این مجموعه قلعه در جنوب ایران، قلعه های پرتغالی در هرمز، قشم و چابهار از بقیه معروفتر هستند.
یادگارهای پرتغالی ها که امروزه تنها عنوان پرتغالیها را با خود یدک میکشد به جذابیتهای توریستی تاریخی شهرهایی چون چابهار و جزایری مانند هرمز، قشم و کیش تبدیل شده که هر ساله هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به سوی خود جذب میکند.
در این مطلب از سری مطالب کجاست به توضیح قلعهی پرتغالیها واقع در جزیرهی قشم میپردازیم.
معرفی
قلعه پرتغالیهای قشم در سال ۱۵۰۷ میلادی به فرمان «آلفونسو آلبرکرک» دریانورد پرتغالی در جزیره قشم احداث شد. این قلعه در سال ۸۷ توسط احسان یغمایی از زیر خاک بیرون آورده شد. در پی وقوع زلزلهی ۵/۹ ریشتری بهار ۱۳۷۹، کاوش در بخش درونی دیوار شرقی قلعه به دلیل تخریب فراوان، ناکام ماند. در کاوشهای قلعهی پرتغالیها تعدادی ظروف چینی متعلق به چین، شیشههای ساخت ونیز و توپهای جنگی یافت شده بود.
در واقع کاربرد اصلی قلعه مکانی چون یک انبار بزرگ یا جای نگهداری مهمات و سلاح بوده که در مواقع اضطراری پشتیبان دژهایی چون دژهای هرمز، قشم و لارک را به عهده داشته است. آب مصرفی قلعه را آب باران و آب چاه تأمین میکردند که توسط کانالی زیرزمینی در برکهها و حوضهای قلعه نگهداری میشد.
قلعهی مذکور شامل انبارهای اسلحه، آب انبار بزرگ، اتاقهای سرباز خانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی و تالار است.
در زمان حکومت صفویان - توسط «امامقلی خان» از سرداران شاه عباس - قلعهی پرتغالیها و و دیگر پایگاهها در دهانه خلیج فارس به تصرف ایران در آمد.
قلعه قشم با مساحتی بیش از ۲ هزار متر مربع از سنگهای آهکی و گچی با ملاط ساروج محلی ساخته شده است.
متاسفانه امروزه شاهد تخریب بیش از اندازهی این اثر تاریخی هستیم. رییس واحد میراث فرهنگی اداره کل گردشگری قشم در این زمینه گفت:
قرار بود قلعه پرتغالیهای قشم مرمت شود و سازمان میراث فرهنگی کشور به دنبال اجرای این طرح بود. زمانی که موضوع مرمت توسط پرتغالیها مطرح شد آنها طرحی را در این زمینه ارائه کردند که بیشتر طرح بازسازی بود تا مرمت و مرمتکاران ایرانی انتقاداتی به آن داشتند ولی در نهایت موضوع به جایی ختم شد که ایران اجازه مرمت را به پرتغالیها نداد.
آدرس
ضلع شمالی جزیره قشم و در ساحل دریای خلیج فارس
دسترسی
سفر هوایی به قشم، همه روزه از طریق فرودگاه بینالمللی قشم توسط ایرلاینهای بسیاری انجام میشود. با استفاده از موتور جستجوی پرواز کجارو میتوانید ارزانترین بلیط هواپیما به مقصد بوشهر را یافته و از فروشندگاه معتبر خریداری کنید.. متاسفانه بلیت قطار از مقصد تهران به سمت جزیره به طور مستقیم وجود ندارد.
سفر با خودروی شخصی
بهتر است با خودرو خود را به بندر لنگه (حدود ۱۵ ساعت از تهران) و سپس به بندر خمیر برسانید. بندر پهل (پل) را بیایید. در این بندر بهصورت شبانهروزی لندینگ کرفت (یک شناور دریایی که وظیفه آن جا به جایی انسانها و خودروها در سواحل است) برای انتقال خودروی شما به اسکله لافت در جزیره قشم وجود دارد. فاصله دریایی اسکله پل تا اسکله لافت حدود ۱۸۰۰ متر است.
اگر خودروی شخصی نداشتید، برای سفر به قشم، میتوانید با اتوبوس یا قطار به بندرعباس بروید و از آنجا با یک لنچ خود را به قشم برسانید که حدود ۲۰ دقیقه زمان میبرد.