خانه امام رضا در مَرو! +تصاویر

صفحه نخست / عمومی

خانه امام رضا در مَرو! +تصاویر

کد خبر: ۱۴۹۵۹

تاریخ انتشار : شنبه ۲۲ تير ۱۳۹۸-1398 April 22

از مرو باستان امروزه بنا‌ها و ویرانه‌هایی مربوط به دوره‌های مختلف باقی مانده که مهم‌ترین آن دیواره‌های بجا مانده از خانه امام رضا (ع) است که در میان مردم محلی به قدمگاه آن حضرت مشهور است. مردم محل با آداب و رسوم خاص خود و با ارادتی که همواره نسبت به اهل بیت دارند، از نقاط دور و نزدیک کشور ترکمنستان به زیارت و بازدید از محل زندگی حضرت رضا (ع) آمده و زیارت این منطقه را همسنگ زیارت آرامگاه حضرت رضا (ع) در مشهد می‌دانند.

خانه امام رضا (ع) در ترکمنستان در دوره امویان و سیاست‌های نژادپرستانه و اسلام ستیزی خلفای اموی، مرو به پایگاهی علیه حاکمان آن دوران تبدیل گردید که این منطقه بعنوان نقطه آغاز قیام بنی عباس شناخته می‌شود تا اینکه با روی کار آمدن مأمون مرکز خلافت عباسی به مرو منتقل شد.

با توجه حضور امام هشتم شیعیان در ۲ سال آخر عمر پربرکتشان و حوادث گوناگونی که با ورود امام رضا (ع) به مرو (از سال ۲۰۱ ق تا زمان شهادت ایشان در سال ۲۰۳ ق) پیرامون وجود مبارکشان روی داد مانند: برپایی مناظره‌های علمی و دینی، گفتگو‌های امام و مامون، نماز عید فطر و نماز باران و از همه مهمتر ماجرای ولایتعهدی در مدت اهمیت منطقه مرو را در عصر حاضر به لحاظ اعتقادی، تاریخی و فرهنگی صدچندان نموده است.

اما متأسفانه به علت کوتاهی‌هایی که مسئولین فرهنگی کشور ترکمنستان در نگهداری شایسته از آثار بجامانده از آن دوران سرنوشت ساز و تاریخی داشته است، اکنون دیواره‌هایی خرابه از آن ایام تنها به یادگار مانده و دیگر نشانی از عظمت کاخ مامون و خانه ساده و محقر حضرت رضا چیز دیگری باقی نمانده است.

برپایی مناظره‌های علمی و دینی، گفتگو‌های امام و مامون، نماز عید فطر و نماز باران و از همه مهمتر ماجرای ولایتعهدی در مدت اهمیت منطقه مرو را در عصر حاضر به لحاظ اعتقادی، تاریخی و فرهنگی صدچندان نموده است.

اهمیت مرو ترکمنستاناین درحالیست که طی چند سال اخیر و به علت پیگیری‌های مستمر رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در احیا قدمگاه مبارک حضرت رضا (ع) در مرو قدیم و ثبت این منطقه تاریخی در آثار یونسکو این منطقه رونق خاصی به لحاظ وجود حضور زائرین و مردم محلی به خود گرفته است.

این منطقه تاریخی با این وجود همواره مورد توجه بسیاری از مردم منطقه خصوصاً ساکنین نواحی همجوار بوده بطوریکه مردم محل با آداب و رسوم خاص خود و با ارادتی که همواره نسبت به اهل بیت دارند، از نقاط دور و نزدیک کشور ترکمنستان به زیارت و بازدید از محل زندگی حضرت رضا (ع) و دیگر اماکن تاریخی بجامانده از آن دوران تاریخی آمده و زیارت این منطقه را همسنگ زیارت آرامگاه حضرت رضا (ع) در مشهد می‌دانند و بر آن نام قدمگاه نهاده‌اند.

در ۲۰ کیلومتری مرو جدید و حدود ۴۵۰ کیلومتری جنوب شرقی عشق‏‌آباد پایتخت کشور ترکمنستان در شهر "بایرام‏علی" مجموعه تاریخی فرهنگی مرو قدیم واقع شده است. این منطقه با وسعتی بیش از ۲ هزار هکتار و جای دادن آثار تمدنی دوران‌های مختلف تاریخی و باستانی (از ۶۰۰ سال پیش از میلاد تا حمله مغول را در خود جای داده) که به عبارت دیگر آن را به مروارید شرق آسیا تبدیل کرده است.

در این میانه، شهر مرو کهن در زیر یک تپه باستانی بسیار وسیع و گسترده همچنان آرام گرفته است. مرو قدیم در حقیقت همین تپه باستانی و اطراف آن بوده که از بزرگترین مناطق باستانی در آسیای مرکزی، ایران و آسیای صغیر می‌باشد.

اهمیت مرو در ترکمنستاناهمیت تاریخی مرو:

این منطقه بکر و دست نخورده همچنین نشانه‌هایی از بناها، مکان‌ها و آرامگاه‌هایی را دارد که سابقه آن به «دارای اول» در قرن چهارم پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد.

همچنین کتیبه‌هایی در موزه تاریخی شهر مرو موجود است که اخباری پیرامون وقایع دولت هخامنشی در آن آمده که قدیمی‌ترین آن «مارگوش» نام‌گذاری شده است.

این در حالی است که براساس کاوش‌های باستان شناسان که طی چند سال اخیر انجام شده است، آثار جدیدی کشف شده که برخی از آن‌ها تاریخ هزار ساله تمدن ابن منطقه را تأیید می‌کند.

همچنین مرو قدیم از دوره هخامنشیان تا دوره استیلای مغول یکی از مراکز مهم صنعتی، تجاری و کشاورزی به حساب می‌آمد و در مسیر کاروان‌هایی قرار داشت که ایران را به آسیای مرکزی و چین پیوند زده است و همچنین راه تجاری چین به اروپا هم همین مسیر بود.

مرو قرون وسطی نیز بزرگترین مرکز صنعتی بوده است به طوری که پس از حفاری‌های باستان شناسان طی سال‌های اخیر، کارخانه‌های ریخته‌گری، مس، کوزه‌گری و خرمن کوبی آرد در آن پیدا شده است و وجود نشانه‌هایی از محله نجاران و آهنگران هر گردشگری را به تفکر وا می‌دارد.

همچنان که وجود سکه‌های قدیمی کشف شده، رشد تجارت و گسترش بازرگانی را در مرو قرون وسطی نشان می‌دهد.

در اواخر قرن یازدهم میلادی، مرو پایتخت سلجوقیان شد و در این زمان بود که شاعر بزرگ شرق، "عمرخیام" تحقیقات نجومی خود را در رصدخانه بزرگ آن دنبال کرد؛ همان طور که چندی پیش از وی "ابوعلی سینا" در مرو طبابت می‌کرد.

همچنان که در یکی از پارک‌های شهر، نمادی از آرامگاه خیام ایجاد شده که می‌تواند یادآور حضور خیام در مرو قدیم باشد.

در قرن دوازدهم نیز مرو به اوج رشد و پیشرفت رسید به‌طوری که در آن زمان در شهر ۱۰ کتابخانه بزرگ وجود داشت، اما حمله مغول، این شهر را کاملاً به ویرانه تبدیل کرد.

همچنین در اطراف محوطه تاریخی مرو، آثاری از شهر‏ها و آبادی‌هایی دیده می‌شود که بعنوان اولین سکونتگاه‌های بشر در این منطقه شناخته شده‌اند که از جمله این مناطق عبارتند از سکونتگاه باستانی جانعلی (قرن ۱ و ۲ میلادی)، تلختان و دندانقان، در قرن ۱۲ میلادی، کوشک (قرن ۹ تا ۱۳ میلادی) می‌باشد.

از مرو باستان امروزه بنا‌ها و ویرانه‌هایی مربوط به دوره‌های مختلف باقیمانده که نشانه تداوم و تحول تمدن در این منطقه است؛ و در نهایت اینکه، اهمیت این منطقه تنها به واسطه سابقه تاریخی درخشان و ماندگاری ابنیه بجا مانده از آن زمان نیست، بلکه سابقه اسلامی این شهر کهن نیز برای مسلمانان همواره مورد توجه خاص قرار داشته است.