گردشبان (gardeshban.ir) : شهر محلات در نزدیکی تهران است و به شهر گل های ایران معروف است. خیلی ها می گویند که این شهر پر از جاذبه های فراوان است اما، گل هایی که در این شهر پرورش پیدا می کنند عمده ی شهرت این شهر را سبب شده اند.
در واقع، گردشگران زیادی در فصل های مختلف راهی شهر محلات می شوند تا از باغات گل این شهر دیدن نموده و از نزدیک شاهد این آفریده های الهی و افسانه ای باشند.
سد شاه عباسی در طبس، نمونه ای بی نظیر از معماری ایرانی
از لحاظ جغرافیایی اگر بخواهیم محلات را مورد بررسی قرار دهیم، این شهر همانطور هم که در مقدمه ذکر کردیم، در جنوب تهران قرار گرفته است و در حدود ۲۶۲ کیلومتر با پایتخت ایران فاصله گرفته است. این شهر که در جنوب شرقی استان مرکزی قرار گرفته، از سمت شمال به قم و آشتیان، از طرف جنوب به اصفهان و گلپایگان، از غرب به خمین و اراک و از طرف شرق نیز به دلیجان محدود می شود.
شهر محلات دارای هوایی بسیار تمیز و پاک است و همین هوای پاک، نبود آلودگی و شرایط مساعد طبیعی سبب شکل گیری مزارع گل در سراسر این شهر شده است. به همین خاطر امروزه این شهر زیبا در واقع مهد پرورش گل های زینتی و پایلوت های گل کاری کشور را به خود اختصاص داده است و به هلند ایران مشهور شده است.
از نظر آب وهوایی نیز این شهر دارای شرایطی است که آن را مناسب پرورش گل های رنگارنگ می کند. آب و هوای محلات در فصل بهار ملایم و مطبوع، در فصل تابستان گرم، در فصل پاییز معتل و در نهایت در فصل زمستان سرد و خشک است. از منظر توپوگرافی و پراکندگی جمعیتی نیز این شهر مطابق با سرشماری سال ۱۳۹۵ نیز بیش از ۵۵ هزار نفر جمعیت را در خود جای داده است.
در این شهر زیبا و پر گل، آب مصرفی که در کشاورزی و صنعت و شرب شهر محلات و دیگر همسایگان این شهر مورد استفاده قرار می گیرد از سرچشمه های رود دز در شهرستان الیگودرز تامین می گردد. اما برایتان جالب نیست تا بدانید که چرا نام این شهر محلات است؟
حقیقت ماجرا از این قرار است که این شهر را از این رو که قسمت های مختلفش متشکل از محله های گوناگون با فرهنگ های مختلف تشکیل شده بوده است، به نام محلات نام گذاری نموده اند. در واقع، این منطقه را در روزگار باستانی ایران به عنوان بخش کوچکی از ایالت حکومت مادها می دانستند.
از این رو از بررسی کتیبه های بر جای مانده مشخص می شود که این منطقه در روزگار حکومت بزرگ هخامنشیان، با نام ورکان شناخته می شده است. در حال حاضر از آثار باستانی که در این شهر باقی مانده است، می توانیم به آتشکده ی آتشکوه اشاره نماییم که دوره ی ساخت آن بر اساس تخمین های باستان شناسی و بررسی کتب تاریخی، به دوره ی ساسانیان می رسد.
بر اساس گفته ی موخان تاریخی، وجود همین آتشکده در شهر محلات می تواند نشانه ای از مسکونی بودن محلات در عصر ساسانیان برای ما باشد. بیایید تا نوار تاریخ محلات را بر روی دورِ تندتری بگذاریم و وارد دوره ی بعدی این شهر شویم. در دوران اسلامی، این منطقه به عنوان قسمتی از ایالتی به نام جبال به حساب می آمده است.
البته محلات از دوره ی سلجوقیان به بعد در زمره ی قلمروی عراق عجم به حساب می آمده است و به همین خاطر در منابع مختلف، نام خاصی برای آن ذکر نشده است. شهر محلات دارای شخصیت ها و مشاهیر بسیار زیادی در تاریخ معاصر ایران است که به طور مثل می توانیم به صدرالاشراف، سیاح محلاتی، علی اصغر امین از قضات عالی رتبه، شهاب الدین خسروانی، دکتر صدر و شیخ فضل الله محلاتی اشاره نماییم که با مطالعه ی تاریخ این شهر و یا حتی بر عکس با مطالعه ی زندگی این افراد می توان به بررسی این شخصیت ها و یا تاریخ محلات پرداخت. در این زمینه اگر علاقه مند هستید می توانید به کتابی به نام تاریخ مشاهیر محلات نیز مراجعه نمایید و اطلاعات تکمیلی را به دست آورید.
در شهر محلات شما با انواع و اقسام جاذبه های متنوع و خاص و البته فعالیت هایی مختلف روبرو هستید. اگر بخواهیم از منظر جاذبه های تاریخی به این شهر نگاهی اجمالی بیندازیم؛ یکی از جاذبه های تاریخی این شهر، بازار سنتی این شهر است که امروزه مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است. سایت تاریخی خورهه از مهم ترین آثار باستانی و جاذبه های مهم محلات است که پژوهش های باستان شناسی سابقه آن را به هزاره ی دوم قبل از میلاد رسانده است.
از دیگر آثار مهم باستانی شهر محلات می توانیم تا از آتشکده ی آتشکوه نام ببریم که از دوره ی حکومت ساسانیان در ایران به جای مانده است. این آتشکده در نزدیکی روستای آتشکوه قرار گرفته است. این آتشکده با آجرهای چهارگوش و نمای ساخته شده از سنگ در واقع جزئی از آتشکده های بزرگ در سراسر ایران می باشد. دیگر اثر تاریخی و باستانی که در شهر محلات وجود دارد و ما می خواهمی آن رابه شما معرفی نماییم، قلعه ی گبری و یا به گفتاری دیگر، قلعه ی جمشیدی است که از شهرت بسیاری برخوردار است.
سد باستانی نیم ور از دیگر آثار موجود و سر پا در شهر محلات است که سابقه ی ساخت و وجود آن به دوره ی ساسانیان می رسد. پل تاریخی باقرآباد هم که ساخت بنایش به دوره ی حکومت قاجاریه باز می گرد و همیشه گردشگران بسیار زیادی را به سمت خود جذب می کند.
محلات مرکزی
و اما می رسیم به یکی از مهم ترین شاخصه های شهر محلات یعنی گل هایش. دهکده ی گل و گیاه محلات با داشتن ۱۱۰ هکتار مساحت از مهم ترین جاذبه های این شهر می باشد. غار یکه چاه از غارهای طبیعی محلات است که سابقه ی آن را اگر بررسی کنیم به سده های باستانی می رسیم. علاوه بر این شهر محلات دارای جاذبه های طبیعی دیگری نیز مثل بوستان سرچشمه، با امکانات رفاهی، چنار ۲هزار ساله و چشمه ی آب گرم، و دیگر آثار است که توضیح دادن در مورد آن ها خودش باید یک مطلب مجزا را داشته باشد.
با این حال ما در این مطلب برخی از دیگر جاذبه های شهر محلات را به شما معرفی می نماییم. این مناطق عبارتند از: منطقه ی حفاظت شده ی هفتاد قله واقع در شمال شهرستان محلات، منطقه ی حفاظت شده ی موته، پارک زیبای سرچشمه ی محلات، چنار ۱۱۵۰ ساله ی شهر محلات، یخچال طبیعی نیم ور، مجتمع آب درمانی و آب گرم طبیعی محلات، پل قدیمی باقرآباد، غار آزاد خان واقع در روستای سنجی باشی، غار سوراخ گاو واقع در خورهه محلات، غار چال شغال در روستای آتش کوه نیم ور، غار یکه چاه واقع در روستای یکه چاه ، غار بابا جابر واقع در روستای جودان و در نهایت غار شاه بلبل واقع در خورهه.
از نظر فرهنگ مردمی، شهر محلات همچون شهر اراک جزئی از شهرهای مهاجرپذیر ایران است. گویش مردم شهر محلات زبان فارسی است اما با این حال، در روستاهای اطراف محلات نیز گویش به زبان های ترکی، بختیاری و لری نیز دیده می شود.
اکثر روستاهای اطراف محلات دارای لهجه ی محلی هستند. مردم این شهر اکثرا به کشاورزی و پرورش گل و اشتغال در معادن سنگ این شهر مشغول هستند. به طور کلی اقتصاد شهر محلات وابستگی بسیاری به صنعت سنگ دارد. در این شهر چندین واحد کارخانه کوچک وجود دارد که حلوا ارده تولید می کنند که در واقع سوغاتی اصلی و مهم این شهر نیز هست.
از دیگر سوغاتی های شهر محلات می توانیم به عرقیات و داروهای گیاهی و صنایع دستی همچون گلیم نیز اشاره نماییم. در حالت کلی، مردم شهر محلات شغل های کوچکی برای خود تشکیل داده اند که در زمینه ی آن ها فعالیت می کنند. این مشاغل کوچک در زمینه های مختلفی همچون گل و گیاه یا تولید پوشاک و صنعت حمل و نقل به صورت متنوع انجام می شوند.
از جمله ی فعالیت های تفریحی دیگر به جز بازدید از آثار باستانی و طبیعی این شهر شما می توانید به رصد خانه ی این شهر در مجموعه ی دانشگاه آزاد اسلامی و پژوهش سرای دانش آموزی بروید و یا حتی به پیست سوارکاری این شهر که به عنوان یکی از بزرگترین پیست های اسب سواری استان مرکزی است و چند مرکز نگهداری اسب و آموزش اسب دوانی در محلات وجود دارد نیز سری بزنید. در آخر باید درباره ی شهر محلات این را بگوییم که همانطور که بارها در این متن تاکید کرده ایم، محلات آن قدر زیبا و پر گل است و البته محیطی مساعد برای این مهم دارد که در سراسر کشورمان آن را به عنوان هلند کوچک ایران می شناسند و به همین خاطر، سالانه و مخصوصا در فصل بهار جشنواره های مختلفی با محوریت گل ها و گیاهان در آن برگزار می گردد و به متعاقبا افراد زیادی نیز از سرایر ایران و حتی جهان و کشورهای اطراف به سمت خود برای بازدید از این گل ها، می کشاند.