gardeshban.ir

این بنا که همچنان در نوع خود منحصر به فرد است از چند سال قبل‌ به دلیل فرسودگی، استحکام خود را از دست داده و در آستانه نابودی قرار گرفته و این موجب شده برخی افراد پیشنهادهایی را برای تخریب آن و ساخت مجموعه تجاری در این محل را بدهند.

مدتی می‌گذرد که این مدرسه با بی‌توجهی برخی مسئولان مواجه شده و به جای آن که فکری برای مرمت و حفظ آن اندیشیده شود، از سوی برخی پیشنهاد تخریب بنایی که به نوعی هویت این منطقه محسوب می‌گردد، داده می‌شود.

این مدرسه که از بناهای عهد قاجار است دارای صحن مرکزی بوده و از چهار طرف توسط حجره‌های دو طبقه و دو ایوان شمالی و جنوبی محصور شده است.

در همین خصوص علیرضا یاوری، ناظر فنی و ستادی معاونت میراث فرهنگی شهرستان‌های کاشمر، خلیل آباد و بردسکن  گفت: فضای معماری مدرسه حاج سلطان در مجموع با ایجاد ۴۰ اتاق مخصوص اقامت طلاب، مطبخ، ایوان شمالی و جنوبی، بادگیرو... به عنوان یکی از مدارس علمیه معروف و مطرح در استان خراسان‌رضوی و شهرستان کاشمر شناخته می‌شود.

افزود: متاسفانه تاکنون اهمیت میراث فرهنگی منطقه کاشمر را معرفی نکرده‌ایم و این موجب شده به دلیل موقعیتی که مدرسه سلطان‌العلما دارد، بسیاری درخواست تخریب و احداث پاساژ را داشته باشند.

وی بیان کرد: این گونه درخواست‌ها برای تخریب مسجد جامع و احداث چند طبقه تجاری هم مطرح شده در صورتی که اگر متولیان اهمیت این گونه بناها را به خوبی معرفی می‌کردند نباید شاهد این گونه توقعات می‌بودیم.

ناظر فنی و ستادی معاونت میراث فرهنگی شهرستان‌های کاشمر، خلیل آباد و بردسکن اظهار کرد: تنها مسجد جامع گناباد و مسجد جامع ملک زوزن خواف دو ایوانه هستند و برخی مساجد دیگر هم یک ایوان‌شان تخریب شده و فقط بنای تاریخی دو ایوانه و بادگیر به یادگار مانده در منطقه مربوط به مدرسه حاج سلطان‌العلماست.

وی گفت: اگر این مدرسه تخریب شود همه باید حسرت این بنای ارزشمند را بخوریم، متاسفانه دخل و تصرفاتی که در این مدرسه صورت گرفته، موجب بروز مشکلاتی شده است.

یاوری بیان کرد: زمانی در مرکز مدرسه آب انباری بوده که تخریب شده است، اگر میراث فرهنگی در این مدت نتوانسته به خوبی کار کند به دلیل شرایط اقتصادی و نبود اعتبارات بوده است.

وی با اعلام اینکه مطالعات مدرسه علمیه حاج سلطان‌العلما از چند سال قبل آغاز شده است، اظهار کرد: مرمت باید اصولی باشد نه اینکه خود عاملی برای تخریب شود. بناهای بسیار بدتر از وضعیت این مدرسه را داشته‌ایم که مرمت شده‌اند.

یاوری ادامه داد: با توجه به اینکه رقم‌های 50 و 100 میلیونی برای مرمت مدرسه دردی را دوا نمی‌کند به همین دلیل باید برای بنای تاریخی ردیف ملی در نظر گرفته شود. تلاش اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی بر احیا و مرمت این بنای بسیار ارزشمند است.

باید ادارات میراث فرهنگی، اوقاف و حوزه علمیه به نظر مشترک برسند

در همین خصوص مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشمر از مدرسه حاج سلطان‌العلما به عنوان بنایی منحصر به فرد نام برد و گفت: با توجه به اینکه این بنا جزء مدارس دو ایوانه در استان محسوب می‎شود، اولویت میراث فرهنگی در سال جاری با مرمت مدرسه علمیه حاج سلطان‌العلماست.

رضا یوسفی اظهار کرد: نوع ساخت و ساز در این بنا موجب شده به نسبت دیگر آثار و ابنیه سطح شهرستان منحصر به فرد باشد. نوع آجرکاری هر دو ایوان شمالی و جنوبی و بادگیر بنا در هیچ کدام از دیگر آثار شهرستان وجود ندارد و این موجب شده از دیگر بناهای هم دوره خود خاص‎تر باشد.

این مقام مسئول ادامه داد: بدون شک اگر این بنا مدرسه علمیه نمی‎بود چه بسا به سرنوشت دیگر آثار مبتلا می‎شد و تغییر کاربری پیدا می‎کرد و یا ثبت نمی‎شد؛ هرچند مدرسه قدیمی بوده که ماهیت آن تغییر یافته است.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه اخیرا متوجه شده‎ایم حوزه علمیه خراسان رضوی خواستار تخریب این بنا شده در همین خصوص تلاش شده جلساتی برگزار و این مسئله تبیین گردد که نه تنها می‎توان با ترمیم بنا از پایه مشکل را رفع کرد بلکه برخی سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی را به گونه‌ای به کار برد که بهتر از یک مدرسه جدید جوابگو باشد.

یوسفی افزود: قطعا بدون اینکه این بنا تخریب شود می‌توان با اعتبار بسیار کمتر از تخریب و احداث مجدد نسبت به مرمت بنا اقدام نمود. با توجه به اینکه مدرسه حاج سلطان‌العلما وقف است و از سویی به ثبت ملی رسیده و اکنون طلاب از آن استفاده می‎کنند باید ادارات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، اوقاف و امور خیریه و مسئول حوزه علمیه به نظر مشترکی برسند.

وی عنوان می‎کند: می‎توان با مرمت، این بنا را مجدد به چرخه زندگی برگرداند، در حال حاضر تمامی مسئولان شهرستان و استان در تلاش برای نجات این اثر هستند، از سویی می‎شود با حساس کردن مردم برخی کمک‌های خیرین را نیز به این سمت سوق داد.

این مقام مسئول گفت: تاکنون مطالعات استحکام‌بخشی بنا انجام شده اما با نوسانات قیمت‎ها نمی‎توان مبلغی قطعی اعلام کرد ولی براساس آخرین برآورد صورت گرفته توسط مشاور در سال 91 بالغ بر 800 میلیون تومان برای مرحله اول اعلام شده است.

وی ادامه داد: می‌توان در این بنا موزه‎ای از اسناد و تصاویر علما و شخصیت‎های بزرگی که در این مدرسه درس خوانده‎اند، دایر کرد. مدرسه حاج سلطان‌العلما با 110 سال قدمت نه تنها می‎تواند مبلغ جایگاه رفیع حوزه علمیه در این شهر باشد بلکه مهر تائیدی بر ترویج علوم دینی در این منطقه است. در این بنا می‌توان کتابخانه تخصصی علوم دینی راه‌اندازی نمود تا محققان، دانش‎آموزان و دانشجویان در ساعاتی از این بنا استفاده کنند.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌رضوی نیز در این رابطه گفت: مدرسه علمیه حاج سلطان‌العلما یکی از بناهای تاریخی فرهگی و فاخر شهر کاشمر محسوب می‌شود که باید مورد حفاظت قرار گیرد.

ابوالفضل مکرمی‌فر با تاکید بر اینکه در گام اول باید برای استحکام بخشی و رفع خطر در طبقه دوم و سپس مرمت و احیا مطالعات به طور کامل انجام شود، افزود: میراث فرهنگی در نظر دارد ابتدا برای مطالعات بنا طی سال جاری اقدامات لازم را انجام دهد و سپس اگر مالکان موافق باشند از محل اعتبارات مشارکتی سال جاری اعتباراتی را برای مرمت بنا پس از انجام مطالعات اختصاص دهد.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌رضوی عنوان کرد: برای استفاده از این بنای فاخر پس از احیا با کاربری فرهنگی و یا علوم دینی باید اقدامات لازم صورت گیرد.

وی گفت: از این نوع بناها در استان کم نیستند که با مشارکت میراث فرهنگی اقدام به استحکام بخشی، مرمت و احیا شده و تدریس علوم دینی و سایر موارد در آن انجام می‌شود. آمادگی داریم برای اخذ مشاور و انجام مطالعات مرمتی در سال جاری اقدام کنیم.