gardeshban.ir

ایده اولیه ایجاد «کمیته شورای بین‌المللی موزه‌ها برای موزه‌ها و مجموعه‌های دانشگاهی» در سال ۲۰۰۰ توسط گروهی از محققان موزه‌های دانشگاهی مطرح شد که معتقد بودند موزه‌های دانشگاهی با مسائل مختلفی روبه‌رو هستند، چون بخشی از یک موسسه‌ی آموزش عالی هستند.

این گروه پییشنهاد ایجاد یک کمیته بیبن‌المللی را برای مجموعه‌ها و موزه‌های دانشگاهی به ایکوم مطرح کردند و در نتیجه کمیته جدیدی به نام «کمیته‌ی شورای بین‌المللی موزه‌ها برای موزه‌های و مجموعه‌های دانشگاهی» به صورت رسمی فعالیت خود را در ژوئن ۲۰۰۰ آغاز کرد و به دنبال آن نخستین کنفرانس این کمیته نیز در سال ۲۰۰۱ در شهر بارسلون اسپانیا برگزار شد.

فاطمه احمدی، موزه‌دار و عضو کمیته بین‌المللی موزه‌های دانشگاهی با اعلام خبر ثبت «موزه دانشگاه فردوسی مشهد» در این سایت بین‌المللی، می‌گوید: در سال‌های نخست فعالیت سایت «UMAC» که از سال ۲۰۱۰ کار خود را آغاز کرد، اطلاعات باید از طریق ایمیل به دبیر کمیته ارسال می‌شد تا او نیز اطلاعات را بارگذاری کند و آن حتی قابلیت جاگذاری تصاویر در سایت را نداشت و اطلاعات فقط در سطح یک متن معرفی موزه و جانمائی یک متن حدود ۲۰۰ کلمه‌ای بود، اما به مرور با تکمیل سایت امکان بارگذاری اطلاعات توسط اعضای کمیته به وجود آمد.

او با اشاره به این‌که رئیس موزه دانشگاهی مشهد از حدود چهار سال قبل نخستین قدم برای ثبت موزه خود را در این سایت برداشت، بیان می‌کند: با تکمیل و بارگذاری اطلاعات مورد نیاز در سایت «UMAC» در حدود ۱۰ روز گذشته، پنج‌شنبه ۲۴ مرداد، نام این موزه در سایت موزه‌های دانشگاهی بین‌المللی به ثبت رسید.

وی با تاکید بر وجود تنوع موضوعی ۱۰ موزه‌ی ثبت شده از ایران در این سایت بین‌المللی، ادامه می‌دهد: ثبت موزه‌های «موزه ملی تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران»، «موزه نگارستان دانشگاه تهران»، «موزه مقدم دانشگاه تهران»، «موزه تاریخ طبیعی دانشگاه تربیت معلم مشهد»، «موزه تاریخ طبیعی دانشگاه شیراز»، «موزه نصیر دانشگاه خواجه‌نصیر»، «موزه تاریخ علم دانشگاه اردبیل»، «موزه بهداشت و سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد»، «موزه تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر» و «موزه دانشگاه فردوسی مشهد» خود این تنوع را نشان می‌دهد، موضوعاتی مانند پزشکی، علمی و تکنولوژی و حتی معرفی مشاهیر دانشگاهی می‌تواند موضوعیت و تنوع این موزه‌ها را نشان دهد.


به گفته عضو کمیته‌ی بین‌المللی موزه دانشگاهی در حال حاضر نیز مراحل ثبت پرونده «موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران» در این سایت موزه دانشگاهی دستور کار است تا این موسسه نیز در سطح بین‌المللی معرفی و ثبت شود.

احمدی سه شرط پیوستن و ثبت شدن نامِ موزه‌های دانشگاهی در این سایت را «داشتن مجوز موزه از سوی اداره کل موزه‌ها»، «داشتن سناریو و طرح محتوایی»، «بودن ماهیت فیزیکی موزه و چارت اداری موزه در دل دانشگاه» می‌داند و ادامه می‌دهد: موزه‌هایی که قصد پیوستن به این سایت را دارند، نخست باید مجوز موزه‌ای بودن خود را از اداره کل موزه‌ها بگیرند، همچنین برای بخشِ موزه‌هایی که زیر نظر میراث فرهنگی نیستند، نیز کارشناسی از اداره کل این موزه‌ها را بررسی می‌کنند تا در صورتی که به حد استاندار رسیده باشند و با تغییر مدیریت‌ها کارکرد آن‌ها تغییر نکند، در این سایت ثبت شوند.


سلمان ساکت، رئیس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد نخستین قدم‌هایی که برای ایجاد این موزه برداشته شده را به زمان راه‌اندازی آموزشگاه عالی بهداری در سال ۱۳۱۸، مربوط می‌داند، حتی زمانی‌که در ۱۳۲۸ با انتشار نخستین آگهی پذیرش داوطلب برای رشته‌ی پزشکی، آموزشگاه عالی بهداری جای خود را به دانشکده‌ی پزشکی داد و در دوم آذر همان سال هم به طور رسمی افتتاح شد.

او در توضیح تاریخچه ایجاد موزه دانشگاه فردوسی مشهد – می‌گوید: پس از تاسیس دانشکده ادبیات در سال ۱۳۳۴ و موافقت با راه­اندازی دانشکده‌ی علوم معقول و منقول، شرایط قانونی برای تأسیس دانشگاه فراهم شد و در آبان ۱۳۳۵ وزارت فرهنگ مجوز «دانشگاه مشهد» را با محوریت سه دانشکده‌ی پزشکی، ادبیات و علوم معقول و منقول (الهیات) صادر کرد، این دانشگاه در سال ۱۳۵۳ به «دانشگاه فردوسی» تغییر نام داد و بعد از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ «دانشگاه فردوسی مشهد» خوانده شد.

وی همچنین با بیان این‌که مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد با هدف جمع‌آوری، حفظ و نشر اسناد تاریخی دانشگاه و آثار و اسناد مفاخر و پیشکسوتان در سال ۱۳۸۳ تأسیس شده و بعد از وقفه‌ای طولانی در سال ۱۳۹۲ فعالیت خود را از سر گرفت، ادامه داد: این مرکز قصد دارد تا همه‌ی اسناد و مدارک شامل عکس‌ها، تصاویر، فیلم‌ها، خاطرات، مصاحبه‌ها و هرچیزی که تاریخِ دانشگاه و فعالیت‌های اعضای آن را در بردارد، گردآوری و به عنوان یک میراثِ ماندگار محافظت کند.

ساکت با بیان این‌که در این موزه سیر تحول دانشگاه در یک بستر ۷۰ ساله و به عنوان مهمترین مرکز علمی فرهنگی در شرق کشور، به نمایش درآمده، می‌گوید: برای نمونه قدیمی‌ترین شی موزه یک «میکروسکوپ» متعلق به آموزشگاه عالی بهداری و مربوط به آغاز دهه‌ی ۳۰ است.

رئیس موزه دانشگاه فردوسی مشهد ارتباط دانشگاه با جامعه را یکی از مهمترین اهداف ایجاد این موزه می‌داند و می‌گوید: این موزه می‌تواند به بهترین شکل، ارتباط دانشگاه فردوسی با جامعه خراسانی و زائران و مجاوران امام رضا (ع)‌را فراهم کند.


وی با اشاره به این‌که موزه این دانشگاه با هدف نمایش پیشینه درخشان علمی و فرهنگی و ارایه‌ی دستاورد‌های پژوهشی و فناوری دانشگاه بنا ساخته شده، بیان می‌کند: ساختمان موزه که پس از تغییر کاربری از سال ۱۳۹۵ در اختیار مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه قرار گرفت، در زمینی به مساحت ۵۵۰ متر مربع (۴۵۰ متر مربع فضای نمایشگاهی و ۱۰۰ متر مربع فضای اداری) و در هشت بخش طراحی شده است.

او در توضیح این بخش‌ها می‌گوید: «راهروی ورودی» که در آن سیر تحول کالبدی دانشگاه و زمان تاسیس دانشکده‌های مختلف و تعدادی از نقشه‌های هوایی دانشگاه به نمایش درآمده است، «بخش دیداری – شنیداری» که در این فضا پخش فیلم‌ها و نماهنگ‌های معرفی دانشگاه، مرکز و موزه به نمایش در می‌آید و همچنین امکان برگزاری کارگاه‌های آموزشی در این فضا امکان‌پذیر است.

«گالری یک» که در آن تصاویر روسا دانشگاه، چهره مفاخر و زندگینامه‌ی آن‌ها، عکس‌های یادگاری دانشجویان و استادان در دهه‌های نخست تاسیس دانشگاه، تصاویر و اسناد کنگره‌های مهم دانشگاه، میز کار دومین رئیس دانشگاه، تعدادی از ابزار‌های اداری، کمک آموزشی و وسایل اهدایی خانواده‌های استادان دانشگاه به نمایش درآمده است.

«اتاق مطبوعات» که بخشی از بازتاب رویداد‌ها و اخبار دانشگاه در روزنامه‌ها نشان داده شده که امکان جستجو با کلیدواژه‌های گوناگون در میان آن‌ها فراهم آمده است.

«راهروی گذار» که گالری یک را به گالری دو مرتبط می‌کند و در آن نخست نمونه‌ای از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین کتاب‌ها و نشریات دانشگاه به نمایش درآمده و سپس نقش دانشگاه در انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ و جنگ تحمیلی به روایت تصویر نشان داده شده است.

«گالری دو» که تصاویری از رویداد‌های مهم دانشگاه در دهه‌های اخیر، چهره استادان نمونه‌ی کشوری، نام‌‎آوران دانشگاه و اعضا ماندگار بنیاد دانشگاهی فردوسی، اشیای قدیمی آزمایشگاهی و علمی و دستاورد‌های علمی دانشگاه را نمایش می‌دهد.

«اتاق مرکز» که فعالیت‌های متنوع مرکز و موزه را معرفی می‌کند و «فروشگاه» که اشیا و کالا‌هایی با آرم دانشگاه و اشیا و کالا‌های فرهنگی تولید شده بر مبنای گنجینه‌ی موزه را به فروش گذاشته است.»