گردشبان (gardeshban.ir) :
خانه کاظم و قلعه خان دو اثر با معماری سنتی بستکی و دوگنبدان کوخرد با گنبدهای پلکانی یا مُضَرَس بر اثر بلایای طبیعی و عدم رسیدگی مناسب در حال تخریب هستند.
مرداد هر سال در این زمان، بارانهای شدیدی با نام «چل پسینی» در این منطقه می بارد که درختهای ضعیف منطقه را میکند، سیل در شهر راه میافتد و با توجه به بیتوجهی میراث فرهنگی به خانههای تاریخی این شهرستان، هر سال بخشی یا تعدادی از خانههای تاریخی این شهرستان تخریب میشوند. یکی از این خانههای تاریخی که امسال تخریب شد خانه قاجاری «کاظم» بود.
خانه «کاظم» تنها خانه ممتاز از نظر دارا بودن ویژگیهای ثبتی خانه بستکیها در شهر بستک است که در کالبد آن چیزهایی باقی مانده و اگر مرمت شود، آن میتواند یک نماد از این ویژگیها باشد. خانه کاظم به شماره ۱۵۴۰۰ در سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
قلعه خان بستک نیز که امروز به شدت در معرض تخریب قرار گرفته است مربوط به دوره قاجار است و در بستک، ضلع جنوبی میدان دفاع مقدس واقع شده است. این اثر تاریخی ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۱۱۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است اما متاسفانه از سوی میراث فرهنگی مورد توجه قرار نگرفته است.
آرامگاه علمای کوخرد یا دوگنبدان کوخرد نیز از مکانهای زیارتی بخشی به همین نام در شهرستان بستک هرمزگان است که در جنوب جاده بستک به بندر لنگه قرار دارد. این آرامگاه ثبت ملی شده در میان گورستان دهستان کوخرد و در هزار متری غرب آن واقع شده و محلیها به آن «زیارت» میگویند.
دوگنبدان کوخرد آرامگاه سه تن از بزرگان و مشاهیر منطقه یعنی «حاج شیخ عبدالرحمان بزرگ»، «قاضی حاج ملااسماعیل» و «حاج ملا عبدالواحد» است که در سده دوازده هجری قمری به صورت دو بنای گنبدی جداگانه مجاور هم ساخته شده است.
ویژگی خاصی که دوگنبدان کوخرد را به اثری منحصر به فرد در جهان تبدیل کرده نمای بیرونی گنبدهای آن است که به صورت ارچینی ساخته شده است. در این سبک که بسیار شبیه معماری هندو است گنبد به صورت مطبق روی چهاردیواری آرامگاهی بنا میشود.
دوگنبدان کوخرد از این منظر شبیه گنبد دانیال نبی(ع) در شوش است با این تفاوت که گنبدهای کوخرد مطبق لانه زنبوری و گنبد شوش دانیال مطبق پله پلهای است.
عباس نوروزی معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هرمزگان درباره وضعیت این سه بنای تاریخی گفت: سه اثر خانه کاظم، قلعه خان و دوگنبدان کوخرد بر اثر فرسایش ناشی از بارندگی و زلزله در حال تخریب است.
استاندار هرمزگان هفت ماه پیش با سفر به بستک بر حفظ و احیای معماری سنتی و اماکن تاریخی و قدیمی این شهرستان تاکید کرده بود اما همچنان این بناهای تاریخی به حال خود رها شدهاند.
چمدان