gardeshban.ir

بازگشت کتیبه باستانی ایرانی به موسسه شرق‌شناسی شیکاگو

کتبیه ایرانی باستانی دو هزار و ۵۰۰ ساله منقش به تصویر حکاکی شده نبرد یک شیر و گاو که به مدت ۸۰ سال در موزه‌ هنرهای زیبا در بوستون نگهداری می‌شد، به مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو بازگردانده شد.
کد خبر: ۱۷۲۱۸
تاریخ انتشار : شنبه ۲۳ شهريور ۱۳۹۸-1398 June 23
گردشبان (gardeshban.ir) :
این اثر باستانی به مناسبت صدمین سالروز تاسیس موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو که همواره از آن به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز مطالعه تمدن خاورمیانه باستان یاد می‌شود، به این مکان بازگردانده شد.

بازگشت کتیبه باستانی ایرانی به موسسه شرق‌شناسی شیکاگو

این اثر باستانی نادر و ارزشمند از تاریخ بیست و هشتم سپتامبر در موسسه شرق‌شناسی برای عموم مردم به نمایش گذاشته خواهد شد.

هدف از حکاکی این و حیوان بر روی تخته سنگ، نمایش قدرت امپراتوری گسترده ایران (هخامنشیان) بود. این تخته‌سنگ عظیم تا سال ۱۹۳۱ در ویرانه‌های تخت جمشید باقی ماند،‌ تا اینکه در جریان کاوش‌های گسترده مؤسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو در این محل کشف شد. در ۸۰ سال گذشته این کتبیه ۴۰۰۰ پوندی به موزه هنرهای زیبا دانشگاه بوستون امانت داده شده بود.

کریستوفر وودز، مدیر موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو بیان کرد :بسیار مفتخریم که به مناسبت گرامیداشت صدمین سالروز آغاز تحقیقات تاثیرگذار موسسه شرق‌شناسی، شاهد بازگشت این کتیبه ارزشمند به شیکاگو هستیم.

قدمت این کتیبه سنگی به قرن چهارم پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد. در آن زمان تخت جمشید به عنوان مرکز تشریفاتی امپراطوری هخامنشیان که بخش اعظمی از خاورمیانه را به سلطه خود درآورده بود،‌ شناخته می‌شد.

«وودز»‌ که به عنوان یکی از محققان برجسته زبان سومری نیز شناخته می‌شود، بیان کرد :«با نگاه کردن به این یادبود، نگرشی از ایدئولوژی امپراطوری هخامنشیان و تصوری که پادشاهان هخامنشی از خود داشتند و تصویری که قصد داشتند به عنوان هویت خود برای دیگران به نمایش بگذارند را می‌توان درک کرد.»‌

«جین ایوانز» معاون مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو (OI) بیان کرد:«تصویر یک شیر و گاو در فرهنگ خاورمیانه باستان ریشه‌ی عمیقی دارد. این دو حیوان قدرتمند برای نمایش قدرت و اقتدار امپراطوری هخامنشیان بر روی این کتیبه سنگی حکاکی شده‌اند.»‌

در بخشی از گزارش منتشر شده در «شیکاگو نیوز» آمده است: امپراطوری هخامنشیان که در ۵۵۰ پیش از میلاد مسیح به قدرت رسید، بزرگ‌ترین امپراطوری جهان شناخته می‌شود که نحوه اداره سرزمین‌های تحت سلطه‌اش الگوی امپراطوری‌های بعدی قرار گرفت. اما این امپراطوری پس از ۲۰۰ سال و پس از حمله ارتش اسکندر مقدونی به پایان رسید.

به گفته «‌پلوتارک» مورخ رومی، ارتش اسکندر مقدونی از ۲۰۰۰۰ قاطر و ۵۰۰۰ شتر برای جمع‌آوری غنائم پرسپولیس استفاده کرد. آن‌چه که باقی ماند، سالن‌ها، ستون‌ها، دروازه‌ها و پلکان‌هایی بود که همگی آن‌ها به دست صنعتگران ماهر هخامنشی حکاکی شده بودند.

بخش اعظمی از بقایای تخت جمشید پس از ۲۰۰۰ سال همچنان پابرجا باقی مانده بودند. در همین دوران بود که موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو با همکاری صدها نیروی انسانی کاوش‌های هشت ساله خود را در این محل آغاز کرد. در جریان‌ این اکتشافات اشیای مختلفی از کاسه و فنجان پادشاهان گرفته تا غنائم جنگی غارت شده از امپراطوری‌های دیگر کشف شد.

در این بین صدها کتیبه میخی که جزئیاتی از نحوه زندگی مردمان تخت جمشید ارائه می‌دادند، نیز کشف شدند. با مطالعه این کتبیه‌های خط میخی، محققان موفق شدند اطلاعات بسیاری در رابطه با نحوه معاملات املاک، مالیات و غیره بدست آوردند.

 با اینکه بسیاری از آثار کشف شده، در تخت جمشید باقی ماندند،‌ یک سرستون سنگی عظیم به شکل گاو به علاوه چندین اثر کوچکتر از سوی مقامات ایران به مسولان موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو اهدا و سپس به شیکاگو منتقل شد.

بازدیدکنندگان می‌توانند از این کتیبه‌ی شیر و گاو در کنار مجسمه سنگی عظیم گاو، چندین سر ستون و  تعدادی دیگر  از آثار تخت جمشید در گالری ایرانی موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو دیدن کنند.

در حالی هیچ تاریخی برای زمان اهدای این سرستون سنگی گاو و چند اثر کوچک‌تر آن به مسئولان شرق‌شناسی شیکاگو اعلام نشده که درست در همان نقطه یعنی تخت‌جمشید، در سال  ۱۳۱۳، الواحی کشف شدند که به مرور به الواح هخامنشی یا شیکاگو شناخته شدند.

در آن سال این الواح با موافقت دولت وقت ایران، در ۵۰ صندوق چوبی شامل حدود دوهزار جعبه‌ی مقوایی و چند پیت نفتی که در تخت جمشید (پارسه، پرسپولیس) آن‌ها را به پارافین آب‌شده آغشته کرده بودند، از طریق بوشهر به آمریکا فرستاده شدند. در همان زمان، قرارداد و موافقت‌نامه‌ای نیز تدوین شد که در آن آمده بود، «ایران لوح‌هایی گلی را برای رمزگشایی و خواندن به امانت به دانشگاه شیکاگو که مشغول کاوش تخت جمشید (پارسه، پرسپولیس) بود، می‌سپارد.» در اواخر سال ۱۹۳۶ یا ۱۹۳۷ میلادی برای حدود دو یا سه ماه، گل‌نوشته‌ها را پارافین‌زدایی کردند تا سال ۱۹۳۷ میلادی، آن‌ها برای مطالعه آماده شدند، به دلیل آگاهی کارشناسان فقط روی دوره‌ی ایلامی، کار به کندی پیش می‌رفت.

مطالعه‌ی گل‌نوشته‌ها در دانشگاه شیکاگو با شروع جنگ جهانی متوقف و پس از پایان جنگ در سال ۱۹۴۵ میلادی دوباره آغاز شد. حدود ۱۵۰ گل نوشته‌ی نوشته شده به همراه تعداد زیادی از قطعاتی که فقط نقش مهر دارند همچنین تعداد زیادی خرده ریز از این الواح بین سال‌های ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۱ به ایران برگشت داده شدند.

در سال ۱۳۸۴ نیز ۳۰۰ گل نوشته و قطعاتی که توسط شادروان ریچاردهَلِک خوانده شده بودند، به ایران برگشت، پس از آن این الواح مصادره شدند. برخی قطعات سفالی برگشت داده شده در سال ۱۳۹۴ که متعلق به محوطه چغامیش بود را نیز جزو این الواح می‌دانند، اما آن آثار جزو الواح تخت جمشید نبودند، بلکه بیشتر قطعات سفالی بودند که براساس قرارداد الجزایر به ایران برگشتند.

اما در طول حدود ۱۰ سال گذشته به واسطه‌ی شکایت‌ها و اتفاق‌هایی که رخ داده، هر بار زمان برگشت این الواح به کشور به تعویق می‌افتد و هنوز زمان دقیق بازگشت الواح هخامنشی با وجود موافقت کامل دانشگاه شیکاگو به این کار مشخص نیست.

به گفته‌ ارفعی، در حال حاضر «تعداد زیادی خرده ریز شماره نشده و تعداد زیادی قطعات شماره‌گذاری شده‌ وجود دارد که در نخستین قدم براساس تعداد جعبه‌ها در آن زمان، که دو هزار و ۳۵۳ جعبه‌ی مقوایی بوده‌اند، آن‌ها باید دسته بندی شوند. در هر جعبه تعداد آن قطعات نوشته شده بود، مثلا در یک جعبه ۲۰ عدد و در جعبه‌ی دیگری پنج قطعه لوح یا گل نوشته قرار داشت که باید هر کدام را به صورت تک تک با دو هزار و ۳۵۳ جعبه مطابقت داد، به نظر می‌رسد چیزی بین ۱۲ تا ۱۴ هزار لوح و موارد دیگر آن‌ها شماره‌گذاری می‌شوند.

بقیه‌ الواح خرده‌ریزهایی هستند که شماره رسمی در دانشگاه شیکاگو به آن‌ها داده نشده است، یعنی شماره‌ای که از نظر علمی بخواهند بعدا روی آن کاری کنند. بنابراین باید آن قطعات نیز جزو خرده‌ریزها حساب شوند و بررسی کرد در چه حدی هستند و آیا می‌توان آنها را به یک کتیبه‌های بزرگتر وصل کرد یا کارشناسان خبره در وصالی آثار تاریخی  قطعات کتیبه‌هایی که جدا شده‌اند را به یکدیگر بچسبانند.»
 




برچسب ها:
گردشبان کتیبه باستانی ایران موسسه شرق شناسی شیکاگو تمدن خاورمیانه باستان دیده بان گردشگری ایران اثر باستانی نادر تخت جمشید
بازدید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی خبرنامه
لینک کپی شد
گزارش خطا
خبرهای مرتبط
پنجره
ارسال نظر
گردشگری به روایت تصویر
نگاه دوم
یادداشت
مناطق آزاد
داغ
پربازدیدها
آخرین اخبار