gardeshban.ir

به گفته عبدی، «شهر پالمیرا را اشکانیان در زمان حکومت وسیع خود که تا «صحاری شامات» گسترده شده بود، آباد کردند، ولی خیلی زود به دلیل حملات مکرر رومیان، این شهر از خاک ایران جدا شد و به کنترل رومیان درآمد. طی دوره‌های کوتاه در قرن  سوم میلادی پالمیرا تحت حکومت ملکه «زنوبیا» با پشتیبانی ایرانیان امپراتوری کوچکی در سوریه تشکیل داد که تا مصر امتداد یافت. اما رومیان ملکه زنوبیا را دستگیر و اعدام و قلمروی او را به امپراتوری روم منضم کردند. سرانجام شهر باشکوه پالمیرا در سال ۲۷۴ میلادی طی جنگ‌های سلسله ساسانی و امپراتوری روم در حمله «اورلیانوس» امپراتور روم ویران شد. پالمیرا در اوج شکوفایی خود، به عنوان مرکز اقتصادی مهمی در راس شبکه بازرگانی وسیعی عمل می‌کرد که از خاور دور تا اروپا گسترده بود. پالمیریان در زمان اشکانیان و ساسانیان قدرت بازرگانی و نظامی عظیمی یافتند و پیوسته به پشتیبانی یا با یاری رومیان با ایرانیان در جنگ بودند. با این حال و با وجود استیلای رومیان، پالمیریان از این درایت برخوردار بودند که ارتباط با ایران و ایرانیان برایشان مهم است. بنابراین، در دوره‌های معدودی که میان ایران و روم صلح برقرار بود، پالمیری‌ها با اینکه از نظر سیاسی تابع روم بودند، روابط دوستانه فرهنگی و تجاری خود را نیز با ایران حفظ می‌کردند.»

پالمیرا دوست ایران بود؛ یک همسایه تجاری خوب برای شاهنشاهی ایران باستان که بازرگانانش از فرات به خلیج فارس می‌آمدند، با ایرانیان تجارت می‌کردند و از آنجا به هند و حتی شرق آسیا می‌رفتند. هنوز هم مزار برخی از بازرگانان پالمیرایی در جریره خارک سالم مانده که نشانه‌ای است از دوستی دو سرزمین.

کامیار عبدی می‌گوید: پالمیر یا «تدمر» (درخت نخل به زبان آرامی) شهری باستانی در ولایت «حمص» سوریه است که قدمتش به دوره نوسنگی بازمی‌گردد و اولین اشاره به آن در متون تاریخی، هزاره دوم پیش از میلاد در مقام توقف‌گاهی در واحه‌ای در میان بیابان سوریه برای کاروان‌هایی بود که از میان‌رودان عازم سواحل مدیترانه بودند. به گفته این باستان‌شناس، «اوج شکوفایی پالمیرا از حدود ۲۰۰ قبل از میلاد تا ۲۷۰ میلادی بود که این شهر مرکز بازرگانی مهمی در واحه‌ای در صحاری سوریه بین دو قدرت بزرگ شرق و غرب آن زمان، سلسله‌های اشکانی و ساسانی در شرق و امپراتوری روم در غرب بود.»

پالمیرا با پشت سر گذاشتن تاریخ دو هزار ساله پر فراز و نشیبش در قرن بیستم به دست داعش افتاد و بسیاری از آثار تاریخی‌اش آسیب دید و ویران شد؛ با این حال، گفته می‌شود دلیل اینکه تروریست‌ها این شهر را مانند برخی از شهرهای عراق با خاک یک‌سان نکرده‌اند، شایعه‌ی وجود گنجی ۲ تُنی بوده که گویا قرن‌ها در گوشه‌ای از شهر در خاک مدفون مانده است. آمفی‌تئاتر ۱۸۰۰ ساله شهر آفتاب هم یکی از این آثار بود که به دست داعش زخمی شد؛ بهمن سال ۹۵ بود که خبر رسید بخش‌هایی از این اثر تاریخی از جمله نمای بیرونی آن تخریب شده است. همان زمان مامون عبدالکریم (رییس سازمان میراث فرهنگی دولت سوریه) گفت فیلم «هولناک» این ویرانی را دیده است و از آنچه که «سکوت جامعه جهانی» نسبت به تعرض به این مکان مهم برای میراث بشریت نامید، ابراز خشم کرد. مدیرکل وقت یونسکو هم تخریب آثار باستانی تدمر را پاکسازی فرهنگی توسط افراط‌گراها دانسته و محکوم کرد و آن را «جنایت جنگی و یک خسارت عظیم برای مردم سوریه و بشریت» خواند. شورای امنیت سازمان ملل هم در بیانیه‌ای گفته بود «گروه تروریستی داعش سود سرشاری از غارت و قاچاق آثار باستانی سوریه به جیب زده و از درآمد حاصل از آن برای تقویت فرآیند عضوگیری و افزایش توانمندی‌های عملیاتی‌شان و اجرای حمله‌های تروریستی استفاده می‌کنند.»

این آمفی‌تئاتر در قرن دوم میلادی در وسط سن نیم دایره‌ای که محل نشستن تماشاچیان است ساخته شده و به دروازه جنوبی پالمیرا بازمی‌شود؛ بنایی ۸۲ تا ۱۰۴ متری با ردیف ستون‌های اصلی به سمت جنوب غربی که تا خیابان امتداد دارد و قطر جایگاه نیم دایره‌ای تماشاچیان که ساختش ناتمام مانده، ۹۲ متر است.