گردشبان (gardeshban.ir) : مدرسه غیاثیه (پامنار) مربوط به دوره سلجوقیان – دوره تیموریان است و در قم، خیابان آذر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۲۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مدرسه غياثيه معروف به پامنار، دارای سردر و منارههای زوجی است كه در نزديک ميدان كهنه شهر قم است.
نام آن به همين شكل در كتابها و اسناد دوره صفوی و قاجاريه به تكرار ديده میشود و اكنون بر اثر گسترش شهر و تعريض خيابان محل فوق در خيابان آذر واقع شده است. بنای مدرسه غیاثیه به نيمه نخستين قرن نهم و سال ۸۳۰ يعنی دوران سلجوقی و تيموری بازمیگردد.
مؤلف گنجينه آثار قم از اين مدرسه به نام مدرسه شرفيه ياد میكند و گويا در اثر سيل ۱۰۴۵ مخروبه شده است. در ايوان كتيبهای سراسری بوده كه فروريخته و هيچ از آن باقی نيست.
مدرسه غیاثیه قم
سقف ايوان نيز قسمتی از آن فرو ريخته و دو مناره بالای سردر به قطر ۲۰/۲ متر و بلندی ۱۳ متر از بالای بام (۲۵ متر از سطح زمين ) با پوشش آجری است كه از پايين تا گلوگاه به نقشه شطرنجی لوزی در ۱۹ رديف با طرحی از كاشي فيروزه ای ميان لوزی ها در كمرگاه و گلوگاه هر دو مناره و در بالا با كتيبه ای از كاشی خشتی آراسته شده است. متن كتيبههای بالای دومناره به ثلث سفيد در زمينه لاجوردی دو آيه از قرآن كريم كه آنچه از روياهای غربی و جنوبی بوده در جنگ جهانی اول هنگام ورود نيروهای خارجی به قم به منظور ارعاب مجاهدين دينی شهر هدف تيراندازی هوايی نيروهای مزبور قرار گرفته و يک سری از آنها فرو ريخته است.
سازه اصلی بنای مدرسه غیاثیه از آجر با تزيينات گچی و تلفيق آجر و كاشی در مناره ها است . سردری به بلندی ۱۲ و دهانه و پهنای هفت در چهار متر به سوی شرق بنا شده و در دو طرف آن بر پايه های خارجی ايوان در هر سمت دو طاق نما (يكی پايين و ديگری بالای آن) برافراشته اند .
مدرسه غیاثیه قم كه داراي مسجدی نيز بود، يكي از بزرگترين مدارس قم محسوب می شد و در زير صحن آن برای رفاه حال طلاب و اهل علم در فصل تابستان سردابی مجلل و وسيع نيز ساخته شده بود . در طی زمان در اطراف اين مدرسه، قيصريه و چهار سوق نوبنيان قم ساخته شد و به اين ترتيب سردر ورودی مدرسه در بازار شرقی قرار گرفت . اين مدرسه از مقصوره مسجد نيز دری به طرف قيصريه داشت و قسمتی از محوطه جنوبی آن نيز جزء خيابان آذر شده بود . مدرسه غياثيه بر اثر سيل در سال ۱۰۴۵ هجری قمری ويران شد و تنها سردر ورودی و مناره های آن به جای ماند .
از آنجا كه در برابر اين مدرسه حمامی وجود داشت كه فردی به نام ” غياث الدين رضوی ” – سركشيک آستانه مقدس رضوی در زمان شاه اسماعيل صفوی – آن را وقف آستانه نموده بود، برخی اين محوطه را به نام واقف آن ناميدند و پس از آن مدرسه به نام غياثيه معروف شد.
آدرس : شهرستان قم – خیابان طالقانی