گردشبان (gardeshban.ir) : امامزاده عقیل در شهر حسنآباد یاسوکند از توابع بیجار و در ۶۵ کیلومتری شمال بیجار در مسیر جاده بیجار به زنجان قرار دارد که هر ساله پذیرای مهمانان و گردشگران داخلی و خارجی است. بنای امامزاده عقیل یکی از قدیمیترین آثار معماری کردستان در دوره اسلامی است.
بنای امامزاده عقیل در یک محوطه قدیمی وسیع که احتمالاً یک شهر است، قرار گرفته و آثار سفالینههای آن از دوره سلجوقی به جا مانده است.
این بنا مربع شکل و ابعاد فضای داخلی آن ۶×۵/۶ متر است. در هر یک از اضلاع بنا، طاق نما و در گوشهها فیلپاهایی به شکل دایره تعبیه شده است. از مشخصات بارز معماری این بنا آجرکاری با طرحها و نوشتههای مختلف است و عبارت” بسمله” آن خوانده شده است. در داخل ساختمان، تزیینات گچ بری جالب و کتیبههایی به خط کوفی است. کتیبهها حاوی آیات قرآنی و احتمالاً زمان ساخت بنا است. گنبد بنا تخریب شده است.
نوع معماری و تزیینات به کار رفته در بنا، تاریخ احداث آن را به دوره سلجوقیان نسبت داده و تداوم استفاده از آن را در زمان ایلخانیان نشان میدهد.فرم کاربندی آجرها در این قسمت جالب توجّه است، بر روی تزئینات گچی و قرنیسها میتوان خطوطی را یافت که اشکال هندسی را نشان میدهند. آجرهای به کار رفته در این بنا چهارگوش و کوچک به ابعاد ۱۵×۱۰ سانتیمتر میباشند که ضخامتشان به ۵ و به ارتفاع ۷۵ سانتیمتر میرسد و از کف این قسمت با سنگ تراش قرمز رنگ بدنه دیوارها را پوشانده است. در نعل درگاه ورودی به آستانه، از چوب استفاده شده و در اینجا هم یک پلّه عمودی به داخل مقبره دارد.
امامزاده عقیل بیجار
ساختمان امامزاده قابل مقایسه با امامزاده ” باکندی” و بقعه «پیر» در تاکستان است و به ویژه، از نظر نمادهای تزیینی با بقعه پیر در تاکستان شباهت بسیار دارد.
این بنا را میتوان در شمار مهمترین بناهای دوره سلجوقی در ایران به حساب آورد امامزاده عقیل از فرزندان امام موسی کاظم (ع ) است. بر این اساس محمّدعلی کوشا در کتاب سیمای بیجار گروس نسب این امامزاده را با هفت واسطه به امام هفتم منتهی میداند که از قرار ذیل است: امامزاده عقیل بن عبدالله بن احمد بن محمّد بن ابراهیم بن محمّد یمانی بن عبیدالله بن امام موسی کاظم (ع) پدرِ امامزاده عقیل به تصریح ابن طباطبای نسّابه از اعلام قرن پنجم هجری در شهر همدان میزیسته و اینک آرامگاه او در این شهر از زیارتگاههای مشهور است.
او دارای پنج برادر به اسامی، ابواسحاق ابراهیم، ابوالحسین موسی، ابوالحسن علی، ابومحمد قاسم و هاشم است که عموهای امامزاده عقیلاند و در نهاوند صاحب گنبد و بارگاه میباشند.
این اثر در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۳۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است