غار پبده سکونتگاه ۳۰ هزار ساله انسان است

صفحه نخست / عمومی

غار پبده سکونتگاه ۳۰ هزار ساله انسان است

همزمان با دستیابی به یافته‌های دوره پارینه‌سنگی در شهرستان لالی استان خوزستان، انجام کاوش‌های باستان‌شناسی در غار پبده بسیار دیرهنگام اما ضروری است.

کد خبر: ۱۷۶۰۹

تاریخ انتشار : چهارشنبه ۰۳ مهر ۱۳۹۸-1398 July 03

گردشبان (gardeshban.ir) :

مجتبی گهستونی، خوزستان‌پژوه و فعال میراث‌فرهنگی که مشاهداتش از غار پبده در کتاب «اطلس غارها و کوه‌های ایران» منتشر شده است، انجام کاوش‌های باستان‌شناسی در غار پبده شهرستان لالی که البته بسیار دیر هنگام صورت گرفته است را فرصتی برای دیگر بررسی‌های پارینه‌سنگی در خوزستان دانست.

او با تائید این نکته که خوزستان از منظر مطالعات دوران آغاز شهرنشینی و دوران تاریخی از پیشروترین استان‌های کشور بود، اما درخصوص باستان‌شناسی پارینه سنگی جز معدود بررسی‌های میدانی هیچ کاوش روش‌مندی در آن انجام نپذیرفت، افزود: این بخش پر اهمیت و منحصر به فرد از تاریخ کشور که مشابه آن در کمتر نقطه‌ای از جغرافیای ایران وجود دارد تاکنون به دلایل عدیده‌ای از جمله بی‌توجهی و کم‌کاری مورد بررسی و کاوش جدی قرار نگرفته است.

گهستونی با اشاره به این‌که در شهریور سال ۱۳۸۸ با یک گروه غارنورد به طور کامل غار پبده را در لالی بازدید کرده و بررسی اولیه بر این غار انجام شد، گفت: بارها از زبان محلی‌ها شنیده بودم که غار پبده در کوه «انبارسفید» عمیق است و کسی تاکنون به طور کامل در درون آن نرفته است. اما می‌دانستم که در بیان برخی سخنان اغراق وجود دارد. لذا به گروهی غارنورد پیشنهاد حضور در غار را دادم و در سال ۱۳۸۸ با هماهنگی اداره محیط زیست و اداره میراث فرهنگی به درون غار رفتیم و حدود پنج ساعت در غار بودیم تا لذت کشف زوایای پنهان محل زندگی اولین انسان‌هایی که در فلات ایران می‌زیستند را حس کنیم.

غار پبده سکونتگاه ۳۰ هزار ساله انسان است

این فعال میراث فرهنگی یادآور شد: با توجه به بررسی‌های اولیه پروفسور رومن گریشمن در سال ۱۹۴۹ میلادی که تعلق این غار به عصر پارینه سنگی را به عنوان نخستین زیستگاه انسان‌ها در فلات ایران اعلام کرده بود، انتظار می‌رفت پژوهشکده باستان‌شناسی پیش از این کاوش‌های باستان‌شناسی را برای شناسایی لایه‌های فرهنگی در غار پیده انجام دهد.

گهستونی افزود: بسیار خرسندیم که با پایان نخستین فصل کاوش و شناسایی لایه‌های فرهنگی استقراری انسان در دوره پارینه سنگی، باستان‌شناسان دریافتند که سابقۀ حضور انسان در غار پبده خوزستان حداقل به دورۀ پارینه سنگی جدید و حوالی ۳۰ هزار سال پیش بازمی گردد. چرا که به گفته سرپرست هیات کاوش موقعیت استراتژیک این غار و همچنین خلاء اطلاعاتی دربارۀ دوران پارینه سنگی در خوزستان از زمره مهمترین دلایل شروع فصل نخست کاوش در این محوطه بوده است.

وی گفت: در پی بازدیدهای چندباره از درون غار پبده متوجه وجود سه حفره شدیم که امکان حرکت انسان به صورت ایستاده در آن وجود ندارد. این دالان‌های هوایی مثل سفره‌های زیر زمینی، آب راه هستند. از سویی، تونل‌های وسط غار به حفره‌های کف غار راه دارند. یک تونل در انتها وجود دارد که دورگه دارد که یکی بعد از دو راهرو بسته می‌شود و دیگری راه مار پیچ است که بعد از عبور از حفره‌ای به عرض ۷۰ سانتیمتر به علت ریزش سقف و جمع‌آوری املاح نیمه بسته مانده است.

او گفت: همچنین سنگ چین‌های درون غار، باستانی بودن سکونتگاه عشایر در این منطقه را مشخص می‌کند. در وسط غار نیز حفره‌ای بزرگ در کف وجود دارد که تشکیل حوضچه داده است.

این فعال میراث فرهنگی با اشاره به اندازه‌گیری‌هایی که در سال ۱۳۸۸ در غار پبده انجام شد گفت: ارتفاع دهانه غار تا بستر رودخانه فصلی که از کنار کوه انبار سفید می‌گذرد بالغ بر ۷۰ متر است و یکی از ویژگی‌های غار پبده این است که به دلیل برخورداری از ورودی و خروجی امکان تجمع گازهای متساعد در آن وجود ندارد، طول دهانه ورودی اول غار نیز ۴۰٫۵ متر و ارتفاع آن سه متر است. همچنین دهانه اول از دهانه دوم غار نیز ۶ متر فاصله دارد.

گهستونی همچنین ارتفاع دهانه دوم را یک متر و ۱۰ سانتیمتر و عرض دهانه از سقف آن را سه متر و ۱۰ سانتیمتر عنوان کرد و افزود: از دهانه غار به طول ۹۰ متر که وارد غار شوید، حفره‌ای هوایی وجود دارد که در سمت چپ از سقف غار بیشترین ارتفاع را به طول تقریبی ۲۸ متر به خود اختصاص داده است.

این خوزستان پژوه افزود: در بررسی‌هایی که در شهریور ۸۸ انجام دادیم کمترین عرض غار پبده ۶ متر و بیشترین عرض غار ۷۰ متر و ۱۹ سانتیمتر اندازه‌گیری شد. همچنین کمترین ارتفاع تالار اصلی غار دو متر و بیشترین ارتفاع آن ۲۸ متر است.

به گفته این فعال میراث فرهنگی خوزستان، از دیگر نشانه‌های موجود در غار پبده، وجود یک استراحتگاه حجاری شده به فاصله ۶ متری از دهانه ورودی سمت راست غار و در ارتفاع دو متری با ابعاد سه متر در یک متر است.

وی گفت: در طول غار لایه‌ای نرم وجود داشت که پس از بررسی و اندازه‌گیری متوجه انباشته شدن و فشردگی ۴۰ سانتیمتر کود حیوانی در کف غار شدیم.

گهستونی همچنین از همکاری خود با اداره کل میراث فرهنگی خوزستان برای تهیه پرونده ثبتی غار پیده در سال‌های گذشته خبر داد و یادآور شد: وجود تالار بزرگ و قرار گرفتن در مسیر کوچ عشایر از دیگر ویژگی‌های غار پیده است. همچنین در ۶۰ متری غار از طاق و بدنه غار به پائین به دلیل ریزش آب سفره‌های زیرزمینی، وجود جلبک‌ها نشان از تداوم حرکت آب در این مسیر دارد.

صدای میراث

برچسب ها:

گردشبان غار پبده یافته های پارینه سنگی شهرستان لالی کاوش های باستانی دیده بان گردشگری ایران

بازدید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی خبرنامه

لینک کپی شد

پسندها: 0

گزارش خطا

پنجره