گردشبان (gardeshban.ir) :
امید ابراهیمی، فعال میراث فرهنگی استان کرمان با بیان اینکه مسجد و حمام گل مشکی از بناهای تاریخی کمتر شناختهشده شهر کرمان در شرق شهر کرمان و محله قبه سبز است، گفت: متاسفانه از مدتی پیش گودبرداری وسیع و عمیق در دیوار به دیوار و عرصه این بنای تاریخی انجام شده است، به گونهای که احتمال ریزش این بنا تاریخی متعلق به دوره قاجار وجود دارد.
او با بیان اینکه علاوه بر تغییر نامِ خیابان از «گنبد سبز» یا «قبه سبز» که نامِ نخستین مدرسه در این خیابان را به خود داشت به نام «سادات خوشرو»، ادامه داد: تا جایی که دوستداران میراث فرهنگی میدانند این نام که روی این خیابان باقی مانده بود، آخرین نام تاریخی و اصیل شهر کرمان بود که آن نیز حذف شد.
او به تاسیس شهرداری بافت تاریخی در بافت تاریخی کرمان در ماه گذشته اشاره کرد و گفت: با وجود این ماهیت در منطقه، بعید به نظر میرسید که چنین گودبرداریای آن هم به صورت عمیق و با ارتفاع حدود ۱۰ متر عملیاتی شود، آنهم در شرایطی که دیوار به دیوار این بنای تاریخی یعنی در عرصه اثر است و هرلحظه امکان ریزش بنا وجود دارد.
ابراهیمی با اشاره دخل و تصرفهایی که در بافت تاریخی کرمان در طول چند سال گذشته اتفاق افتادهاند، افزود: متاسفانه این بحث مساله تازهای نیست. کمتر بنا تاریخی در کرمان وجود دارد که مورد بیمهری قرار نگرفته باشد. از شاهکارهای این بیتوجهیها و ساختوسازها در محدوده بناهای تاریخی نیز سیتیسنترهای سهراه شمالِ جنوبی یعنی درست در روبهروی کاروانسرای وکیل و پروژه «ساروج پارس» است.
این فعال میراث فرهنگی با تاکید بر اینکه قطعا هیچ توجیهی برای این بیمهریها به هویت و اصالت شهر کرمان وجود ندارد، بیان کرد: متاسفانه مسوولانِ متولی در این موارد همیشه سکوت کردهاند و هر پروژه تخریبی را آنقدر به تهران میبرند و به کرمان برمیگردانند و به قول خودشان مذاکره میکنند و نظرهای ضد و نقیض میدهند تا بالاخره زمان بگذرد و پروژههای اشتباه افتتاح شوند.
او همچنین اضافه کرد: به نظر میرسد درصد زیادی از بناهای تاریخی کرمان تعیین حریم نشدهاند، چون زمانی که ساختوسازی در کنار هر بنای تاریخی انجام میشود، هم تغییر حریم در بنا انجام میشود و از سوی دیگر عرصه اثر را کوچک و بزرگ میکنند.
بنا هفتصدساله «قبه سبز» نخستین دانشگاه و مدرسه جنوب شرق کشور بوده که به دستور «تُرکان خاتون»، اولین حاکم زن ایران در دوره قراختاییان ساخته شده است. زلزله سال ۱۳۱۵ به این بنای تاریخی آسیب زیادی وارد کرد. از این مکان در منابع تاریخی به نامهایی مانند «مدرسه ترکآباد»، مدرسه «عصمتیه» و مدرسه «قطبیه» نام برده شده است.