گردشبان (gardeshban.ir) : حرم حضرت سیدالشهدا امام حسین (علیه السلام) و حرم برادر بزرگوارش، حضرت ابوالفضل (علیه السلام)، مهمترین اماکن زیارتی کربلا هستند که هر سال زائران زیادی را از نقاط مختلف جهان به این شهر میکشانند. در حال حاضر، فاصلهی بین این دو حرم مطهر به شکل یک پیادهروی عریض، سنگفرش و درختکاریشده به طول ۳۷۸ متر توسعه یافته است. این فضا که از در شرقی حرم مطهر سیدالشهدا تا حرم قمر بنیهاشم (علیهما السلام) ادامه دارد، بین الحرمین نامیده میشود. واقعهی عاشورای سال ۶۱ قمری در این محل رخ داد.
تاریخچهی بین الحرمین
در سالهای نهچندان دور، در محلی که امروزه بین الحرمین نامیده میشود، منطقهای مسکونی و تجاری وجود داشت که به دستور صدام حسین، رئیسجمهور مخلوع عراق، و با هدف توسعهی حرمهای مطهر، تخریب و فضای کنونی در سال ۱۹۸۷ میلادی افتتاح شد. در سالهای بعد از آن، این محوطه بارها مورد بازسازی قرار گرفت.
پس از سرنگونی صدام در سال ۲۰۰۴ میلادی برابر با ۱۳۸۳ شمسی، توسعهی بین الحرمین بهعنوان یکی از مهمترین پروژههای بازسازی دو بارگاه مطهر و بهعنوان محلی برای زائران و تسهیل تردد آنها در دستور کار مسئولان دو کشور ایران و عراق قرار گرفت و از آن زمان تاکنون، پروژههای بازسازی و زیباسازی متعددی، از جمله سنگفرشسازی، درختکاری، نصب سیستم روشنایی و آبیاری فضای سبز، راهاندازی سیستم فاضلاب و موارد دیگر، در این محل به اجرا در آمده است. انجام برخی از این پروژهها را مهندسان ایرانی به عهده داشتهاند.
طرح توسعهی بین الحرمین
طرح توسعهی بین الحرمین در مهرماه ۱۳۸۹ با عملیات تخریب برخی ساختمانها و هتلهای موجود در محدودهی طرح آغاز شد. مساحت طرح، حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار متر مربع است که از خیابان «میثم تمار» آغاز میشود و با گذشتن از خیابان «جمهوری» به سمت دیگر بین الحرمین میرسد. به دلیل گرانی ساختمانها و هتلهای موجود در این منطقه، بودجهی بسیار هنگفتی برای خریداری و تخریب آن نیاز است. تاکنون ۷۱ میلیارد دینار عراقی از طرف دولت عراق و مقداری نیز از بودجهی شهرداری کربلا و اعانات حرمین تامین شده است. شرکتی اماراتی انجام این طرح را برعهده دارد و قرار است این طرح تا سال ۲۰۳۵ میلادی تکمیل شود.
اماکن مذهبی در نزدیکی بین الحرمین
بهغیر از بین الحرمین، مرقدها و مقامهای دیگری نیز در اطراف دو حرم مطهر و با فاصلهی کم از آنها وجود دارد که هر کدام، یکی از وقایع دهم محرم سال ۶۱ قمری را یادآوری میکند و زائرانی که برای زیارت حرمهای مطهر به کربلا میروند، از آنها نیز بازدید میکنند. چند مورد از این جاذبههای مذهبی در ادامه معرفی میشود:
تل زینبیه: محلی مشرف به گودال قتلگاه امام حسین (علیه السلام) است که حضرت زینب (علیها السلام)، خواهر بزرگوار ایشان، در واقعهی کربلا از آنجا به میدان جنگ و وقایع آن مینگریست. این محل، در سمت جنوب غربی حرم مطهر، در فاصلهی ۳۵ متری از گودال قتلگاه و روی زمینی که تقریبا پنج متر مرتفعتر از زمین صحن حرم است، قرار دارد. قابل ذکر است که گودال یا گودی قتلگاه محلی است که امام حسین (علیه السلام) در آنجا به شهادت رسید و سر از تن ایشان جدا شد. بهخاطر عمق بیشتر آن نسبتبه سایر زمینهای اطراف، آن را گودال مینامند. این محل اکنون بخشی از حرم است و در جنوب غربی رواق حبیب ابن مظاهر قرار دارد.
مقام کف العباس: در دو کوچه در دو سمت شمال شرقی و جنوب شرقی حرم حضرت عباس (علیهالسلام)، بناهایی وجود دارد که گفته میشود محل بر زمین افتادن دستهای حضرت عباس (علیهالسلام) هستند. آنها به نامهای مقام دست راست (مقام کفالعباس یمنی) و مقام دست چپ (مقام کفالعباس یسری) معروف هستند. عکسی از مقام دست چپ را که در بالا مشاهده میکنید. این بنا در جنوب شرقی بارگاه امام حسین (علیه السلام) و در میان یک بازار سنتی قرار دارد.
خیمهگاه: این ساختمان در گذشته محل برپایی خیمهی امام حسین (علیه السلام) و اهل بیت و اصحاب ایشان در واقعهی کربلا بود. این بنا در جنوب غربی حرم مطهر و در فاصلهی ۲۵۰ متری آن ساخته شده و شامل بخشهای مختلفی ازجمله خیمهگاه حضرت علی اکبر، خیمهگاه حضرت زینب (سلام الله علیها) و خیمهگاه امام سجاد (علیه السلام) است. محل هر کدام از خیمهها با گنبدهایی کوچک و بزرگ از یکدیگر متمایز شدهاند.
دو مقام با فاصلهای کم در محلهی بابالطاق در شمال حرم مطهر امام حسین (علیه السلام) به نام مقام علی اکبر و مقام علی اصغر وجود دارد که محل شهادت پسران ابا عبدالله الحسین (علیه السلام) در واقعهی عاشورا است.
امکانات بین الحرمین
بین الحرمین مجهز به امکانات رفاهی شامل سایبان برای استراحت، پیجر برای اطلاعرسانی به زائران، آبسردکن و کولر گازی، وضوخانه و سایر امکانات کنترلی و امنیتی ازجمله دوربینهای مداربسته و اعلام حریق برای حفظ امنیت و ایمنی زائران است. فضای سبز محوطه و سنگهایی مرمری که برای سنگفرش کف این فضا استفاده شده است، کمک شایانی به حفظ خنکی محیط میکند. برای راحتی زائران، قرار است بین الحرمین در آینده مسقف شود.
شباهت تفکر برانگیز بین الحرمین با صفا و مروه
فاصلهی مرقد مطهر امام حسین با مرقد مطهر حضرت عباس ۳۷۸ متر است؛ این فاصله دقیقا برابر با سعی بین صفا و مروه در شهر مقدس مکه است که حاجیان به هنگام حج باید بپیمایند.
دسترسی به بین الحرمین
با خروج از درب شرقی حرم مطهر امام حسین (علیه السلام) وارد بین الحرمین میشوید؛ بین الحرمین مسیری کوتاه و مشجر است که تنها با ۱۰ دقیقه پیادهروی در آن به درب غربی بارگاه حضرت عباس (علیه السلام) خواهید رسید.