گردشبان (gardeshban.ir) : این معبد یکی از نمادهای اصلی در معرفی کشور ارمنستان قبل از ورود مسیحیت است و ساخت آن به دوران تیرداد اول برمیگردد و در محدوده استان کوتایک واقع شده است.
این معبد باستانی در فاصله 32 کیلومتری شهر ایروان واقع گردیده است.
معبد گارنی بهعنوان یک معبد برای خورشید مهر ایرانیان باستان ساخته شده است که با ورود مسیحیت به کشور ارمنستان اهمیت خود را از دست داده و بیشتر بهعنوان یک جاذبه توریستی مورد بهرهبرداری قرار میگیرد. این معبد در سال 1679 در جریان یک زلزله فرو ریخت که در سالهای 1969 و 1975 مورد بازسازی قرار گرفت.
بازدیدکنندگان معبد گارنی میتوانند به دیدن دیوارهای سنگی اطراف معبد محل اقامت تابستانی سلطنتی را مجسم کنند و به قدرت آنها پی ببرند. این معبد که در هزاره سوم قبل از میلاد ساخته شده است، این منطقه را به یکی از بزرگترین قدرتهای متالورژی و تجارت در بینالنهرین و آسیای صغیر تبدیل کرده بود.
معبد گارنی در بالای کوه آورارتین ساخته شده است و به سبک یک بنای قدیمی مقدس ساخته شده است. طراحی ساختمان مربوط به زرتشتیان ایران باستان بوده و به همین دلیل آتش درون آن پرستیده میشده است. معبد گارنی یکی از یادآوران گذشته برای ایرانیان محسوب میشود.
یکی دیگر از خصوصیات برجسته معبد گارنی به حمام قدیمی و روحانی موجود در آن برمیگردد. طبق گفته تاریخنویسان سابقه این حمام به یکی از دختران خسروپرویز برمیگردد و حوضچههای آب گرم و سرد متنوعی در آن تعبیه شده است. ساخت حمام به این سبک در 3 هزار سال قبل از میلاد تعجب بازدیدکنندگان برمیانگیزد.
طراحی حمام موجود در معبد گارنی به شکلی است که نکات بهداشتی و نظافت آن کاملاً رعایت میشود. یکی از نکات جالبتوجه در این حمام استفاده از کاشی در کف حمام است. این کاشیها در 15 رنگ مختلف طراحی شدهاند و در ساخت آنها از رنگ طبیعی استفاده شده است.
رافائل هاکوپیان در مورد معبد گارنی عنوان میکند: زمانی که به سمت معبد گارنی حرکت میکنم و تابش خورشید بر روی سنگهای آن را میبینم، درخشش آنها من را محو خود میکند و درک میکنم که جهان چه قدر کامل است.
نکته دیگر در مورد معبد گارنی ارمنستان که در مورد سایر بناهای گردشگری و تاریخی کمتر دیده میشود، شناسنامهدار بودن آن است. درواقع یک کتیبه سنگی در کنار این معبد وجود دارد که به زبان یونانی حکاکی شده است و نشاندهنده فرمان پادشاه وقت برای ساخت معبد است.