گردشبان (gardeshban.ir) : در این مطلب میخواهیم در رابطه با تاثیر مسافرت در عملکرد ورزشکاران در مسابقه و اجرای تکنیک هایشان بحث کنیم و راههای جلوگیری از افت عملکرد ورزشکار را در سفر بیان کنیم
سفرهای ورزشی
کوچکترین غفلت در رعایت نکتههای بهداشتی طی سفرهای ورزشی ممکن است لطمه سنگینی به زحمات چندینساله تیمهای ملی وارد کند. برای مثال اپیدمی بیماری اسهال در کاروان ورزشی باعث از کارافتادگی کامل تیم میشود. اسهال در سفرهای ورزشی شایعترین بیماری است. برای پیشگیری از آن باید از نوشیدن آبهای مشکوک، مصرف سالاد و میوههای پوستنگرفته اجتناب کرد و اگر ورزشکاری دچار بیماری اسهال شد باید مایعات کافی به او داده شود.
هنگام مسافرت تیم ورزشی برای انجام مسابقه باید به عوامل مختلفی توجه شود مانند شرایط آب و هوایی محل مسابقه، ارتفاع محل، آلودگی هوا، مسایل بهداشتی مانند سلامت و کیفیت آب آشامیدنی، سلامت و نوع غذا و توصیههای تغذیهای مربوطه، پیشگیری از بیماریهای مسری منطقهای از طریق واکسیناسیون یا مصرف دارو.
هنگامی که تفاوت آب و هوا بین محل زندگی و مکان مسابقه زیاد است باید عمل سازگار کردن ورزشکار انجام شود برای مثال اگر حداکثر تغییر دمای روزانه بیش از ۱۰ درجه سانتیگراد یا رطوبت هوا بیش از ۲۰٪ باشد باید این سازگاری انجام شود. این موضوع در ایران که اغلب اختلاف دمای گرمترین و سردترین شهر آن ۴۰ ـ ۳۵ درجه سانتیگراد و اختلاف رطوبت از شهرهای کویری تا شهرهای با رطوبت حدود ۱۰۰٪ بسیار زیاد است اهمیت خاصی دارد.
مسافرت طولانی با هواپیما
ناراحتی Jet Lag با افزایش فاصله طولانی مسافرتهای هوایی به وجود میآید. علایم این ناراحتی عبارت است از: خواب مشوش توأم با ناآرامی، خستگی مفرط، از دست دادن تمرکز، تندخویی زیاد در طی روزهای آتی و مشکلاتی در شروع و ادامه خواب در شب.
پروازهای طولانی اغلب خستهکننده هستند. هوای خشک داخل کابین نیز به شدت این خستگی میافزاید: Jet lag به دلیل غیرهمزمان بودن ریتمهای مختلف محیطی و بدن به وجود میآید. این ریتم تحتتأثیر چرخه خواب و فعالیت است و با تغییرات مربوط به عملکردهای فیزیکی و ذهنی همراه است.
هنگامی که ورزشکار با هواپیما مسافرت طولانی میکند در آهنگ طبیعی فیزیولوژیک بدنش اختلال ایجاد میشود. برخی از سیستمهای فیزیولوژیکی بدن به صورت دورههای منظم شبانهروزی به معنی حولوحوش یک روز است که تقریباً ۲۴ ساعت طول میکشد و با چرخش زمین همزمان است). درجه حرارت بدن، ضربات قلب و ترشح برخی هورمونها طبق آهنگ شبانهروزی تنظیم میشوند البته این آهنگ به وسیله برخی از محرکهای خارجی نیز تنظیم میشوند. یکی از تنظیمکنندههای اصلی، روشنایی و تاریکی است. سایر عوامل شامل وعدههای غذا، فعالیت بدنی، ساعت و زمان استراحت و خواب است.
ورزش ، تندرستی
مسافرت بسیار سریع به سوی غرب باعث میشود آهنگ شبانهروزی به تأخیر افتد و با حرکت به سوی شرق جلو میافتد. ظاهراً با پرواز به سوی غرب تطابق بدن با ناحیه زمانی جدید سریعتر از حرکت به سوی شرق حاصل میشود. تغییر آهنگ شبانهروزی ممکن است در عملکرد ورزش اثر نامطلوب داشته باشد.
برخی از علایم فیزیکی در ورزشکاران پس از جابهجایی سریع دیده شده است که این علایم عبارت است از: خستگی زیاد، بیخوابی، اختلالات گوارشی، سردرد، کمتوجهی و اختلال در دید محیطی.
تحقیقات نشان میدهد که پس از مسافرت به مکانی با اختلاف ۶ ساعت در ناحیه جدید، قدرت پویا و استقامت ماهیچهای کاهش مییابد اما پس از گذشت چند روز بار دیگر بهبود مییابد. همچنین این امر در عملکرد ورزشهای گروهی نیز اثر میگذارد. البته باید متذکر شد که احتمال دارد کمخوابی نیز در اجرای ضعیف مهارتهای حرکتی نقش داشته باشد.
روشهای پیشگیری
بهترین روش پیشگیری از این حالت ورود زودهنگام به محل مسابقه است. برای هر ساعت جابهجایی ناحیه زمانی، ۲۴ ساعت حضور پیشهنگام مناسب است.
روش دیگر استفاده از تنظیمگرهای زمانی برای انطباق سریعتر با ساعت جدید است که برای دستیابی به این امر باید به توصیههای زیر توجه کرد:
۱. جابهجایی وعدههای غذا باید مطابق با ناحیه زمانی جدید در روزهای پرواز انجام شود.
۲. قبل از شروع مسافرت باید استراحت کرد و از فعالیتهای ورزشی و جشنهای خستهکننده پرهیز کرد.
۳. هنگام پرواز باید مایعات زیادی نوشید و از نوشابههای گازدار و حاوی کافئین پرهیز کرد.
۴. هنگام سفر باید لباس مناسب و گشاد پوشید و از پوشیدن لباس تنگ خودداری کرد به خصوص برای جلوگیری از ایجاد ورم دست و پا نباید لباس در محل مچ دست و پا تنگ باشد.
۵. در پروازهای طولانی باید از نشستن طولانی اجتناب کرد، گاهی قدمزدن ضروری است.
۶. در بدو ورود به مقصد باید نرمشهای سبکی را انجام داد.
۷. هنگام ورود به مقصد در روز باید از رفتن به رختخواب خودداری کرد و تنها هنگام شب خوابید.
۸. بهتر است از قهوه، چای، کولاها و انواع شکلات استفاده نشود.
۹. هنگام صرف صبحانه و ناهار باید غذا سرشار از پروتئین و هنگام صرف شام سرشار از کربوهیدرات باشند تا باعث تحریک ترشح سروتونین و خواب شوند.