گردشبان (gardeshban.ir) :
الهام قصیدیان، سرپرست هیات باستان شناسی غار پناهگاه صخرهای سُرهه در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز گفت: در راستا پروژه ردیابی مسیر مهاجرت انسان ناندرتال از شمال غرب به سوی جنوب و شرق فصل نخست کاوش در غار- پناه گاه صخره ای سُرهه، در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز با مجوز پژوهشگاه به انجام رسید.
او افزود: مجموعه غار و پناهگاههای صخرهای سرهه با ارتفاع یکهزار و ۹۰۰ متر از سطح دریا در میان یک دره عمیق میان کوهی و در حد فاصل روستاهای سرهه و وامکوه از توابع شهرستان ساوجبلاغ واقع شدهاند.
وی تصریح کرد: کاوش فصل نخست در غار- پناهگاه شماره ۱ این مجموعه منجربه کشف نهشته های باستانی شامل دوران تاریخی و پارینه سنگی همراه با دست افزارهای شاخص صنعت لوالوای پارینه سنگی میانی شد.
او با بیان اینکه نهشتههای ابتدایی در این مکان که همراه با سفالهای دوره های تاریخی بود به صورت متوسط ۵۰ سانتیمتر قطر دارد، افزود: پس از لایه تاریخی، نهشتههایی از جنس واریزههای دیواره غار و فاقد مواد باستانی با عمق ۸۰ سانتی متر پدیدار شد.
این باستان شناس با اشاره به نخستین نهشتههای پارینه سنگی که درست در زیر لایه طبیعی نمودار گشته است، از ویژگیهای لایههای پارینه سنگی را قرارگیری آن در میان دو نهشته طبیعی با واریزه سنگی دانست که آن را از هرگونه مخلوط شدن با دورههای دیگر خصوصا تاریخی مصون داشته است.
قصیدیان گفت: دیگر ویژگی مهم استقراری دوره پارینه سنگی میانی وجود رسوبات سوخته به همراه خاکستر و استخوانهای گیاه خواران سوخته شده است که نشان از برپایی آتش فعالیت های مربوط به تغذیه در این مکان دارد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، به گفته این باستان شناس، جنس دست افزارهای سنگی این پناهگاه همگی از سنگ های محلی شامل سنگ توف با رنگها و کیفیتهای گوناگون است.
او تصریح کرد: بلافاصله پس از پایان کاوش در این مکان فعالیتهای مربوط به مطالعات دستافزارهای سنگی و انجام آزمایشهای سن سنجی مطلق در این مکان آغاز شده است.
سرپرست این هیات باستان شناسی بر اساس مشاهدات ابتدایی مواد فرهنگی، استقرار پارینه سنگی را به زمانی بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار سال تخمین میزند.
سامان حیدریگوران، کاوشگر مجموعه غار و پناه گاه صخره ای باوه یوان در بخش مرکزی استان کرمانشاه و دانش آموخته دانشگاه توبینگن آلمان نیز در ادامه، گفت: وجود مجموعه غار-پناه گاه صخره ای سرهه در ارتفاع یادشده از سطح دریا و قرارگیری آنها در یک منطقه صعبالعبور که دارای تمرکز بالایی از دست افزار سنگی و استخوان است، میتواند به عنوان یک ایستگاه تخصصی شکار تابستانی حیوانات گیاه خوار بخصوصی بوده باشد.
در سال ۱۳۹۶ حمید حریریان باستان شناس کشور هنگام دره نوردی اطراف دره روستا سُرهه از توابع شهرستان ساوجبلاغ یک پناهگاه صخرهای را شناسایی و در بقایای حفاری های غیرمجاز بقایای ابزارهای سنگی مشاهده کرد.
وی مراتب را به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان البرز اطلاع داد و در بازدید میدانی کارشناسان باستان شناس با توجه به ابزارهای به دست آمده مشخص شد پناهگاه مذکور متعلق به دوران پارینه سنگی میانی و جدید است.
در سال ۱۳۹۷ پرونده ثبتی پناهگاه صخرهای سُرهه آماده و در فهرست میراث ملی ثبت شد، سپس طی هماهنگیهای به عمل آمده موزه ناندرتال آلمان در دوسلدورف به عنوان اسپانسر کاوش در این غار اعلام آمادگی کرد و الهام قصیدیان از سوی پژوهشگاه میراث فرهنگی به عنوان سرپرست هیات کاوش باستان شناسی پناهگاه صخرهای سُرهه معرفی و در مهرماه امسال به مدت دو هفته کاوش های باستان شناسی در این محوطه انجام شد.
ابزارهای یافت شده در این محوطه با تکنیک لوالوا که یکی از مهمترین تکنیکهای ساخت ابزار سنگی در دوران پارینه سنگی میانی محسوب میشود ساخته شده است، این نوع تکنیک ابزارسازی از ۱۲۵ تا ۴۵ هزار سال پیش ادامه داشته است، لذا دیرینگی (قدمت) این پناهگاه صخرهای حداقل ۴۵ هزار سال است.
اگر از دادههای به دست آمده از این پناهگاه آزمایشهای سالیابی دقیق انجام شود، ممکن است تاریخگذاری کهنتری نیز باشد. به همین منظور و با توجه به اهمیت موضوع تعدادی از داده ها همچون ذغال وقایع استخوانهای سالم و سوخته شده و خاک اطراف آنها برداشت و در لولههای محافظ قرار داده شد.
پناهگاههای صخرهای سرهه شامل هفت پناهگاه در ۱۹ کیلومتری کرج، در ضلع شرقی روستا توریستی برغان و در ۳ کیلومتری روستا سرهه واقع شده است. این منطقه خوش آب و هوا از توابع شهرستان ساوجبلاغ است.