چرا هنگام سفر دچار سرگیجه می‌شویم؟

صفحه نخست / عمومی

چرا هنگام سفر دچار سرگیجه می‌شویم؟

بیماری حرکت (motion sickness) نوعی اختلال رایج در گوش میانی است که بر اثر حرکت‌های متوالی، مانند تکان‌های کشتی بر روی امواج دریا، حرکت ماشین و هواپیما در شرایط هوایی نا‌مساعد، به وجود می‌آید.

کد خبر: ۱۹۴۲۸

تاریخ انتشار : پنجشنبه ۲۳ آبان ۱۳۹۸-1398 August 23

گردشبان (gardeshban.ir) :

در گوش میانی که لابیرنت (labyrinth) نیز نامیده می‌شود، بیماری حرکت بر حس حفظ تعادل و جهت‌یابی فضایی افراد، تاثیر می‌گذارد. حدود ۳۳ درصد افراد حتی در حرکت‌های خفیف‌تر، مثل حرکت قایق روی آب آرام، مستعد دچار شدن به بیماری حرکت هستند و ۶۶ در‌صد افراد تنها در شرایط سخت و تکان‌های شدید دچار این مشکل می‌شوند. بیماری دریا یا دریاگرفتگی نیز نوعی دیگر از همین بیماری حرکت است.

برخی افراد هنگام رانندگی، سوار بر هواپیما یا حتی در شهر‌بازی، دچار تهوع و حتی استفراغ می‌شوند. این شرایط به طور کلی بیماری حرکت نامیده می‌شود. افرادی هم این شرایط را هنگام سفر با کشتی یا قایق تجربه می‌کنند که به آن بیماری دریا یا دریازدگی گفته می‌شود؛ در صورتی که هر دو مورد، از یک اختلال سرچشمه می‌گیرند.

چه عاملی بیماری حرکت را ایجاد می‌کند؟

حرکت از سه راه توسط مغز انسان احساس می‌شود. سیستم عصبی علامت‌هایی را که از گوش میانی، چشم‌ها و بافت‌های عمیق سطح بدن به مغز ارسال می‌کند.

گوش میانی مسئول ارسال سیگنال‌های مربوط به حرکت‌سنجی، شتاب و گرانش است. زمانی که انسان به اختیار خود حرکت می‌کند به عنوان مثال زمانی که راه می‌رود، اطلاعاتی که از طریق این سه راه، ارسال می‌شوند، توسط مغز هماهنگ می‌شوند. اما زمانی که بدن بی‌اختیار حرکت کند، مثل سوار شدن در ماشین، مغز نمی‌تواند این اطلاعات را به درستی هماهنگ کند؛ در نتیجه این ناهماهنگی و تضاد در بین علامت‌های دریافت‌شده، بیماری حرکت را ایجاد می‌کند. البته علت اصلی این بیماری بسیار پیچیده است و علتی که در بالا مطرح شد، تنها یک فرضیه است.

بدون داشتن اندام‌های تشخیص حرکت گوش میانی، این بیماری نیز بروز نخواهد کرد. به نظر می‌رسد که در این پروسه، اطلاعات دریافت شده از سیستم بینایی، نقش کمتری ایفا می‌کنند چرا که افراد نابینا نیز بیماری حرکت را تجربه می‌کنند. در حقیقت این بیماری بر اثر انواع پیچیده‌ی حرکت ایجاد می‌شود.

به عنوان مثال حرکت‌هایی که در دو جهت عمودی و افقی به طور هم‌زمان اتفاق می‌افتند. این اختلال در سیستم عصبی بر سطح انتقال دهنده‌های عصبی مانند هیستامین (Histamine)، استیل کولین (Acetylcholine) و نوراپی نفرین (Norepinephrine) تاثیر می‌گذارد.

انتقال دهنده‌های عصبی، مواد شیمیایی ویژه‌ای هستند که وظیفه‌ی انتقال پیام‌های عصبی را بر عهده دارند.

کار بسیاری از داروهایی که برای این بیماری تجویز می‌شود تنظیم و برقراری تعادل میان سطح این ترکیبات در مغز است.

علائم بیماری حرکت چیست؟

علائم، در واقع همان چیزی است که بیمار احساس می‌کند و برای پزشک تشریح می‌کند در حالی که نشانه، آن چیزی است که دیگران یا پزشک می‌بینند. به عنوان مثال احساس خواب آلودگی جزء علائم و اتساع مردمک، یک نشانه است.

از مهم‌ترین علائم بیماری حرکت می‌توان تهوع، استفراغ و سرگیجه را نام برد. از نشانه‌های دیگر این بیماری، عرق کردن و احساس ناخوشی کلی در بدن است.

علائم خفیف آن سردرد، ناراحتی و خمیازه کشیدن و علائم جدی‌تر و وخیم‌تر آن، تهوع، استفراغ، رنگ پریدگی، عرق کردن، سرازیر شدن آب دهان، تنفس کوتاه، سرگیجه و خواب آلودگی است.

این علائم، زمانی بروز می‌کنند که سیستم عصبی مرکزی علائم متناقض را از ۴ سیستم دیگر یعنی گوش میانی، چشم‌ها، گیرنده‌های فشار پوستی و گیرنده‌های حسی عضلات و مفاصل دریافت می‌کند.

تشخیص بیماری حرکت

بسیاری از موارد این بیماری خفیف هستند و خود به خود درمان می‌شوند. اما در موارد جدی‌تر و زمانی که بیماری شدت پیدا می‌کند، بیمار نیازمند مراقبت‌های ویژه‌ی پزشکی در زمینه‌ی بیماری‌های گوش، تعادل و سیستم عصبی است.

بیشتر افرادی که در گذشته با این مشکل دست به گریبان بوده‌اند، معمولاً از پزشک خود می‌پرسند که چطور می‌توانند از وقوع دوباره‌ی آن جلوگیری کنند.

پزشک نیز درباره‌ی علائم و شرایطی که موجب بروز بیماری شده، به عنوان مثال سفر با هواپیما، کشتی یا ماشین سواری، سوال می‌کند. معمولاً تست‌های آزمایشگاهی برای تشخیص این بیماری ضرورتی ندارند.

روش‌های درمان بیماری

علائم آزار دهنده‌ی این بیماری معمولاً پس ار توقف حرکت، از بین می‌روند. اما گاهی اوقات برخی افراد تا چند روز پس از اتمام سفر از علائم آن رنج می‌‌برند. رایج‌ترین پیشنهاد برای بهبود شرایط این است که به هنگام سفر از پنجره به بیرون نگاه کنید یا به افق خیره شوید. این کار سبب می‌شود تا احساس تعادل به حالت اولیه بر گردد.

هنگام مسافرت در شب یا با کشتی که پنجره وجود ندارد بهترین راه این است که یک چشم خود را ببندید یا در صورت امکان بخوابید. این کار تناقض میان سیگنال‌های بینایی و گوش میانی را برطرف می‌کند.

خوابیدن نیز آثار روانی آن را کاهش می‌دهد چرا که این بیماری با فکر کردن درباره‌ی آن تشدید می‌شود. بیماری حرکت یک روش ساده‌ی دیگر برای تسکین بیماری ماشین گرفتگی، جویدن آدامس است. به طور کلی جویدن می‌تواند آثار تضاد میان سیستم بینایی و تعادل را کاهش دهد.

هوای آزاد و تازه نیز می‌تواند کمی در بهبود این بیماری موثر باشد. البته به نظر می‌رسد که این کار برای اجتناب از بدتر شدن حالت استفراغ و تهوع است. زنجبیل زنجبیل هم در کاهش علائم این بیماری تاثیر بسزایی دارد که هم به شکل قرص وجود دارد و هم می‌توان ساقه‌ی تازه‌ی آن را جوید.

دستاورد‌های جدید در درمان بیماری حرکت

بیماری حرکت دانشمندان در حال تحقیق بر روی روش‌های درمانی با استفاده از انگیزش مغزی هستند به نحوی که شما با خرید یک دستگاه قابل حمل از داروخانه یا مستقیماً از طریق گوشی هوشمندتان می‌توانید از این روش استفاده کنید.

روش‌های پیشگیری از بیماری حرکت

همیشه جایی را برای سوار شدن انتخاب کنید که چشم‌های شما همان حرکتی را ببینند که گوش میانی و مغزتان احساس می‌کنند. در ماشین سواری، صندلی جلو را انتخاب کنید و به منظره‌های دور دست نگاه کنید.

در کشتی روی عرشه بروید و حرکت افق را نظاره کنید. در هواپیما کنار پنجره بنشینید و بیرون را نگاه کنید. اگر مستعد ابتلا به این بیماری هستید، حین مسافرت مطالعه نکنید و صندلی‌های رو به عقب را انتخاب نکنید .

همچنین با فرد دیگری که به این بیماری مبتل است هم‌صحبت نشوید. قبل از شروع سفر و در طی آن از خوردن غذاهای بودار، چرب و پر‌ادویه که ممکن است به آنها حساسیت داشته باشید، اجتناب کنید.

داروهای متعددی نیز وجود دارند که می‌توانید قبل از سفر استفاده کنید. بیماری حرکت اسکوپولامین (Scopolamine) از رایج‌ترین داروهایی است که برای این بیماری تجویز می‌شود. این دارو را باید قبل از شروع بروز علائم مصرف کرد.

اثرات این دارو تا ۳ روز باقی می‌ماند. خشکی دهان، خواب‌آلودگی، تاری دید و گیجی و عدم تعادل از جمله عوارض جانبی این دارو است.

پرومتازین (Promethazine) داروی دیگری است که باید دو ساعت قبل از شروع سفر مصرف کرد و تاثیرات آن شش تاهشت ساعت پس از مصرف ادامه دارد.

عوارض جانبی آن خشکی دهان و خواب‌آلودگی است. بیماری حرکت سیکلیزین (Cyclizine) در صورتی که نیم ساعت قبل از سفر مصرف شود، بیشترین تاثیر را دارد و برای کودکان زیر شش سال توصیه نمی‌شود.

عوارض جانبی آن شبیه اسکوپولامین است. دیمن هیدرینات (Dimenhydrinate) با عوارضی مشابه اسکوپولامین باید هر چهار تا هشت ساعت مصرف شود.

گروهی از متخصصان به تازگیبر روی نوع جدیدی از دیمن‌هیدرینات به شکل آدامس کار می‌کنند.

مکلزین (Meclizine) در صورتی که یک ساعت قبل از سفر مصرف شود، موثر خواهد بود. این دارو برای افراد زیر ۱۲ سال توصیه نمی‌شود و عوارض جانبی آن خواب‌آلودگی و خشکی دهان است.

برچسب ها:

چرا هنگام سفر دچار سرگیجه می‌شویم ماشین هواپیما تهوع گردشبان

بازدید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی خبرنامه

لینک کپی شد

پسندها: 0

گزارش خطا