خانه سیمین و جلال؛موزه ای زیبا و دلنشین در تهران/تصاویر

صفحه نخست / عمومی

خانه سیمین و جلال؛موزه ای زیبا و دلنشین در تهران/تصاویر

سیمین دانشور و جلال آل احمد، دو نامِ آشنای ادبیات ایران هستند. این زوج نویسنده، با تألیفات ارزشمندشان، نقش مهمی در ارتقای فرهنگ و ادبیات معاصر کشورمان داشته‌اند.

کد خبر: ۱۹۵۶۰

تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸-1398 August 27

گردشبان (gardeshban.ir) :

خانه‌ای که سیمین و جلال در آن زندگی می‌کردند، همان جاییست که اغلبِ آثار مشهورشان متولد شده است‌. آثاری تکرار نشدنی، که بخش مهمی از تاریخ ادبیات ایران هستند و برای همیشه در آن به یادگار خواهند ماند. به دلیل اهمیت این خانه را، اندکی پس از درگذشت سیمین، به موزه‌ای برای بازدید علاقه‌مندان تبدیل کردند و در حال حاضر، با نام خانه موزه سیمین و جلال شناخته می‌شود.

اگرچه نام سیمین و جلال به واسطه‌ی نوشته‌هایشان، همواره در ذهن‌ها زنده خواهد ماند، اما این کار می‌تواند ادای دِین و احترامی هرچند کوچک، در قبال فعالیت‌های باارزش این زوج فرهیخته باشد. در این مطلب ابتدا به شرح مختصری از زندگی این دو نویسنده‌ی بزرگ ایرانی می‌پردازیم و سپس دقایقی را، مهمانِ خانه‌ی زیبای آن‌ها می‌شویم تا در مورد زندگی آن‌ها، اطلاعات بیشتری به دست آوریم. با ما همراه باشید.

سیمین دانشور، نخستین بانوی داستان‌نویس ایران

در هشتم اردیبهشت سال ۱۳۰۰، در شهر شیراز و در خانواده‌ای اهل هنر، فرهنگ و ادب، چشم به جهان گشود. پدرش در کنار شغل پزشکی، علاقه و توجهی ویژه به شعر و ادبیات داشت. مادرش نقاشی خوش‌ذوق و مدیر هنرستان دخترانه‌ی شیراز بود. سیمین در سال ۱۳۲۰ در رشته‌ی ادبیات فارسی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. در سال ۱۳۲۷ اولین کتابش به نام «آتش خاموش» را که مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه بود، به چاپ رساند. او در سن ۲۸ سالگی از دانشگاه تهران دکترای ادبیات گرفت. سه سال بعد از اتمامِ دوره‌ی دکتری، موفق به دریافت بورسیه‌ی تحصیلی در رشته‌ی زیباشناسیِ دانشگاه استنفورد شد و برای مدت دو سال به آمریکا رفت. در این دو سال، توسط اساتید برجسته‌ای در زمینه‌های داستان‌نویسی و نمایشنامه‌نویسی تعلیم دید و دو داستان کوتاه را، به زبان انگلیسی در آمریکا منتشر کرد.

پس از بازگشت به ایران، مشغول تدریس در هنرستان هنرهای زیبا شد و پس از چند سال فعالیت در این هنرستان، از سال ۱۳۳۸ کار خود را به عنوان استاد تاریخ هنر و باستان‌شناسی دانشگاه تهران آغاز نمود. در کارنامه‌ی او، آثار داستانی، غیر داستانی، رمان و ترجمه‌های زیادی به چشم می‌خورد که رمان « سووشون » از معروف‌ترینِ آن‌هاست. او پس از سال‌ها تلاش در عرصه‌ی نویسندگی، در اسفند ماهِ سال ۱۳۹۰ در خانه‌ی خود در تهران ( خانه موزه سیمین و جلال ) از دنیا رفت.

جلال آل احمد، نویسنده‌ای که رد پایش در ادبیات ایران بسیار پر رنگ است

جلال آل احمد در آذر ماهِ سال ۱۳۰۲ در تهران به دنیا آمد. او دوران کودکی و نوجوانی خود را در خانواده‌ای مذهبی گذراند. با وجود عدم موافقت پدرش برای ادامه تحصیل، بدون اطلاع او، در کلاس‌های شبانه‌ی شرکت ‌کرد و دوره‌ی دبیرستان را به پایان رساند. سرانجام در سن ۲۰ سالگی، با تصمیم پدر و با هدف تحصیل در علوم حوزوی و دینی، راهی نجف شد اما پس از دو ماه به ایران بازگشت. در سال ۱۳۲۲، به دانشسرای عالی راه یافت و سه سال بعد، تحصیل در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی را به پایان رساند. او تحصیلات خود را تا مقطع دکترا ادامه دارد اما پیش از دفاعِ رساله‌اش، ‌دانشگاه را رها کرد. جلال آل احمد، در سال ۱۳۲۴ با اولین داستان خود به نام «زیارت»، وارد دنیای نویسندگی شد. داستان‌ها و ترجمه‌های ارزشمندی از او به یادگار مانده است. این مرد ادیب در سال ۱۳۴۸ در اسالم گیلان درگذشت.

سیمین و جلال چگونه با هم آشنا شدند؟

آن‌ها در سال ۱۳۲۷ در اتوبوسی که از تهران به سمت شیراز می‌رفت با هم آشنا شدند و علی‌رغم مخالفت‌های شدیدِ خانواده‌ی جلال، به ویژه پدرش، در سال ۱۳۲۹ با هم ازدواج کردند.

خانه‌ موزه سیمین و جلال در کجا قرار دارد؟

این خانه موزه در یکی از محله‌های شمال تهران به نام دزاشیب واقع شده است. پس از رسیدن به این محله، ابتدا باید به خیابان شهید رمضانی برویم و سپس وارد کوچه‌ی رهبری شویم. بعد از طی مسافتی حدوداً ۱۰۰ متری، به کوچه‌ی دیگری به نام پسندیده می‌رسیم. ۴۰ متر جلوتر و در ابتدای بن‌بست ارض (پلاک ۱)، خانه‌ای با نمای آجری دیده می‌شود که تابلویی بر دیوار آن نصب شده است و نام خانه موزه سیمین و جلال، بر روی آن به چشم می‌خورد. حال می‌توانیم از در تیره رنگ و زیبای آن، قدم به این خانه‌ی پر خاطره بگذاریم.

نگاهی به تاریخچه‌ی ساخت خانه

در سال ۱۳۳۰، زمانی که سیمین مشغول تحصیل در آمریکا بود، جلال به فکر ساختنِ خانه در زمینی که پیش از این در شمیران خریده بود، افتاد. پس از در میان گذاشتن این تصمیم با سیمین، ساخت خانه را آغاز کرد. نامه‌هایی که او در سال‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ برای سیمین به آمریکا می‌فرستاد، گواهی بر این موضوع‌اند که جلال آجر به آجر خانه را با دست‌های خود بنا نموده است. او در این نامه‌ها به مشکلات و دردسرهایی که حین تراش دادن سنگ‌ها، وصل کردن پنجره‌ها و … با آن مواجه شده است، اشاره می‌کند.

عشق، عنصر اصلیِ به کار رفته در تار و پود این خانه‌ی با صفاست. جایی که سیمین و جلال زندگی مشترکشان را در آن آغاز کردند. جلال آل احمد در یکی از نامه‌هایش به سیمین می‌نویسد: «سیمین، تو کم خندیده‌ای. این خانه را بنا می‌کنم تا صدای خنده‌های تو از آجرهای آن بلند شود». این زوج، سال‌های زیادی را با هم در این خانه سپری کردند و هر دوی آن‌ها تا پایان عمر خود در اینجا سکونت داشتند. در زمان حیات سیمین دانشور و جلال آل احمد، نویسندگان و شاعران معروف زیادی همچون شاملو به خانه‌ی آن‌ها رفت و آمد داشتند.

پس از وداع سیمین با زندگی، شهرداری تهران در سال ۱۳۹۳ خانه را خریداری نمود و تحت مرمت و بازسازی قرار داد تا آن را به خانه موزه تبدیل کند. در احیای خانه سعی شد که حداقل تغییرات بر روی آن صورت پذیرد و تا حدّ ممکن، مانند زمانی که سیمین و جلال در آن ساکن بودند، باقی بماند. سرانجام در هشتم اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ و همزمان با روز تولد سیمین دانشور، درِ این خانه موزه به روی عموم باز شد.

ویژگی‌های خانه موزه سیمین و جلال

این خانه‌‌ی دو طبقه‌، در زمینی به وسعت ۴۲۰ متر مربع ساخته شده است و ساختمان آن ۲۲۰ متر مربع زیربنا دارد. طبقه‌ی همکف شامل یک اتاق نشیمن، کتابخانه، آشپزخانه، سرویس و … است. اتاق نشیمن دیگری نیز در طبقه‌ی بالای خانه دیده می‌شود. ساختمان، نمای آجری ساده و زیبایی دارد. در حیاط خانه، حوض کوچکی به چشم می‌خورد که با گل‌ها و درختان اطرافش، فضایی دلنشین، صمیمی و دنج ایجاد کرده است.

آثار و اشیاء موجود در خانه موزه سیمین و جلال

با ورود به حیاط خانه، مجسمه‌ای از بانو سیمین دانشور را خواهیم دید که بر روی یک صندلی چوبی قدیمی نشسته است. در داخل خانه نیز مجسمه‌ای از جلال قرار دارد. این مجسمه در یک نیم طبقه‌‌ که جلال آل احمد در آن به نویسندگی می‌پرداخت، واقع شده است. مجسمه‌های مومی که از جلال و سیمین در بخش‌های مختلف قرار داده‌اند، حس حضور آن‌ها را به بازدیدکنندگان القا می‌کند و عطر زندگی به فضای خانه می‌بخشد.

تمامی آثار این دو نویسنده‌ی تأثیرگذار، از ترجمه‌ها گرفته تا تألیفاتشان در خانه موزه وجود دارند.‌ زن زیادی، سه‌تار، مدیر مدرسه، غرب‌زدگی و ترجمه‌ی کتاب مائده‌های زمینی، از مهم‌ترین آثار جلال آل احمد و سووشون، ساربان سرگردان، جزیره‌ی سرگردانی، غروب جلال، اشعاری از سیمین درباره‌ی زن و ترجمه‌ی کتاب‌های داغ ننگ و باغ آلبالو، تعدادی از معروف‌ترین کتاب‌های سیمین دانشور هستند که در خانه موزه سیمین و جلال نگهداری می‌شوند. در کتابخانه‌‌های شخصی این زوج ادبی، کتاب‌هایی که از دیگران هدیه گرفته‌اند یا خودشان به آن‌ها تقدیم کرده‌اند نیز موجود است.

عقدنامه‌ی سیمین و جلال، حلقه‌ی ازدواج آن‌ها و کارت ملی بانو سیمین دانشور از دیگر اشیاء با ارزش موجود در موزه هستند که توسط ویکتوریا، خواهر سیمین به خانه موزه اهدا شده‌اند. وسایل قدیمی خانه و نقاشی‌ها و عکس‌هایی که از سیمین و جلال در گوشه و کنار خانه دیده می‌شود، این حس را ایجاد می‌کنند که صاحبان خانه همچنان در آن حضور دارند و شما برای مهمانی به آنجا رفته‌اید.

روش‌های دسترسی به خانه موزه

امکان دسترسی به خانه موزه با وسیله‌ی نقلیه‌ی شخصی یا هر وسیله‌ی نقلیه‌ی عمومی دیگر وجود دارد. اما اگر با توجه به شلوغی پایتخت، بخواهیم از خطوط مترو استفاده کنیم، می‌توانیم در ایستگاه تجریش پیاده شویم و با یک پیاده روی چند دقیقه‌ای خود را به خانه موزه سیمین و جلال برسانیم.

خانه موزه سیمین و جلال در تمامی روزهای هفته به جز شنبه، از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر باز است.