گردشبان (gardeshban.ir) : کشف قطعات گچبرى مزبور نشان مىدهد که در اين محل بنايى بزرگ و جالب از دوران ساسانى وجود داشته است که اگر کاوشهاى علمى بيشترى بر روى تپه صورت گيرد، مىتوان اميدوار بود که نقشهٔ کامل و قسمتى از واحدهاى آن کشف گردند.
تاريخ اين شهر با ورود اولين دسته هاي اقوام آريايي به اين سرزمين رقم خورده است و در سلسله ها و حکومت هاي قبل از اسلام در ايران، صعودها و فرودهاي بسياري بر خود ديده است.
آثار گچ بري جالب مربوط به دوره ساساني که در تپه خندو واقع در شمال خاوري تاکستان به دست آمده است، نشانه آباداني اين منطقه در آن دوران است.
بر اساس شواهد و بررسي هاي باستان شناسي انجام شده در تپه خله کو ايجاد هسته اوليه شهر به ۷۰۰۰ سال پيش باز مي گردد که همين سندعلمي، تاکستان را جزو قديمي ترين شهرهاي ايران و حتي دنيا قرار مي دهد. روي همين اصل بايد تحقيقات علمي – در مورد عمر اين شهرستان – در اين منطقه تکميل تر شود.
اين شهرستان با توجه به اين که قديمي ترين شهر منطقه است، قديمي ترين اثر باستاني اين محدوده، يعني بقعه پير را نيز در خود جاي داده است. هم چنين مسير عبور جاده قديمي، پر رفتوآمد و جهاني ابريشم از اين شهر بوده است. طي حدود ده هزار سال، اين مسيرنقش عظيمي در نقل و انتقال مواد، فرهنگ، آيين، تکنولوژي و ايجاد و توسعه روابط فرهنگي و اقتصادي و نزديکي ملت ها به عهده داشته و همانند رود بزرگي آسيا را به اروپا پيوند داده است.
جاده ابريشم – که افرادي چون کوروش و کراسوس رومي و اسکندر مقدوني بر سر تسلط بر آن جان باختند – به خاطر وجود سنگ ابسيدين و موقعيت استراتژيک مناسب از تاکستان عبور مي کرده است. در زمان هخامنشيان براي يکي از راه هاي ارتباطي ساخته شده توسط داريوش اول چاپارخانه مهمي در تاکستان بنا شد که محل آن روبه روي بقعه پيراست و عده اي وجه تسميه «سيادان» را به خاطر وجود همين چاپارخانه مي دانند. تاکستان در اواخر حکومت شاهان هخامنشي، بعد از مقاومت در برابر سپاه اسکندر و شکست خوردن از او، متحمل خسارات فراواني شد.
تپه خندو آثار بسيار جالبي از تزيينات گچبري دوره ساساني را كه بسيار حايز اهميتاند, در خود جاي داده است که كشف قطعات گچبري مزبور نشان مي دهد كه در اين محل، بنايي بزرگ و جالب از دوران ساساني وجود داشته است.