قلعه الموت، پیوند تاریخ و طبیعت/عکس

صفحه نخست / عمومی

قلعه الموت، پیوند تاریخ و طبیعت/عکس

اگر از تهران به سمت قزوین و در آزاد راه تهران-قزوین قبل از میدان ورودی شهر قزوین(میدان مینودر) به سمت راست جاده حرکت کنید به ابتدای جاده‌ای می‌رسید که به یکی از جاهای دیدنی ایران که نام آن با اسماعیلیه پیوند خورده ختم می‌شود. نام این مکان دیدنی قلعه الموت است.

کد خبر: ۲۰۳۹۱

تاریخ انتشار : پنجشنبه ۲۱ آذر ۱۳۹۸-1398 September 21

گردشبان (gardeshban.ir) :

در بسیاری از منابع عنوان شده است که از این قلعه در گذشته به عنوان زندان استفاده می‌شده اما بعدها مشخص شد که افرادی نه از بین مردم عادی بلکه افرادی با جایگاه اجتماعی خاص هم در آن‌جا زندگی می‌کردند.

قلعه الموت ، یک سفر دلچسب و متفاوت

دژ الموت در بین رشته‌کوه‌های البرز قرار گرفته و به همین دلیل حتی در فصل تابستان هم آب و هوایی خنک و معتدل دارد به قدری که حتی گاهی در میانه‌ تابستان هم فراموش می‌شود که در فصلی گرم قرار گرفته‌ایم.

قلعه الموت علاوه بر آب و هوای بی‌نظیر آن جاذبه‌های طبیعی فراوانی همچون دریاچه اوان و قلعه سیلان را دارد که برای طبیعت‌گردان و کوهنوردان هم جذابیت‌های بسیار ایجاد می‌کند. یکی دیگر از دلایل سفر به الموت وجود قلعه اسماعیلیان در این منطقه است.

بنای زیبای قلعه حسن صباح

از مهم‌ترین نکات درباره معماری این قلعه ساخت و طراحی بی نظیر بناها و دیوارهای آن است که یکی از غیرقابل نفوذترین قلعه‌ها در زمان خود بوده است. قلعه حسن صباح که در بین مردم محلی به نام قلعه حسن مشهور بوده از دو قسمت غربی و شرقی تشکیل شده است. قسمت غربی آن به نام جورقلا(قلعه بزرگ) و قسمت شرقی آن با نام جیرقلا(قلعه کوچک) خوانده می‌شود. از بین برج‌های این قلعه تنها برج‌های گوشه شمالی و جنوبی و شرقی پا برجا هستند اما برج گوشه شرقی از بقیه سالم تر است. تنها راه ورود به قلعه هم از طریق ضلع شمال شرقی است. سیستم پیچیده آب‌رسانی یک از عجایب قلعه الموت است که از چشمه کلدر آب را به دژ رسانده و در حوض‌های سنگی ذخیره می‌کند.

الموت فضای دلچسبی برای کمپینگ دارد

شما در سفر خود به قلعه الموت علاوه بر بازدید از این قلعه حیرت انگیز و آشنایی با حکومت‌هایی که در مقاطعی از تاریخ در این قلعه حضور داشته‌اند از دریاچه زیبا و کوهستانی اوان هم می‌توانید دیدن کنید. مسیر دسترسی به این دریاچه به هیچ عنوان دشوار نیست و دشت‌های اطراف آن فضاهای بسیار دلچسبی برای کمپ محسوب می‌شود. کسانی هم که اهل کوهنوردی هستند در اطراف این دریاچه کوه‌های بسیاری وجود دارد که می‌توانند با کوهنوردی وجه ماجراجویانه بیشتری به سفرشان بدهند.

تاریخ قلعه الموت

قلعه الموت، با ظاهر جذاب و حیرت‌انگیز خود و معماری زیبا و دیدنی‌اش، از جمله مهم‌ترین و جالب‌توجه‌ترین قلعه‌های تاریخی ایران است.

تاریخ این قلعه به زمان‌های بسیار دور و به دوره «حسن صباح» باز می‌گردد. به همین دلیل است که بسیاری از افراد محلی، قلعه الموت را با نام «قلعه حسن» نیز می‌شناسند.

حسن صباح، فردی اهل شهر قم بود که از شیعیان ۱۲ امامی نیز به شمار می‌رفت. علی‌ بن محمد، پدر حسن صباح، از عرب‌های کوفه و مردی سرشناس بود.

حسن صباح، در نیشابور درس خوانده بود و نامش در کنار نام بزرگانی چون خواجه نصیرالملک طوسی و حکیم عمر خیام، به عنوان سه یار و همراه برده می‌شود. پس از آنکه حسن صباح به سن جوانی رسید، از قم به ری رفتند. در آن زمان، ری مرکز فعالیت‌های اسماعیلیه بود و با رفتن حسن صباح به آنجا، شخصی به نام امیره ضراب، او را به فرقه اسماعیلیه جذب کرد.

پس از این دوران و طی تحصیل صباح در قاهره، او دوباره به ایران بازگشت و با سفر به جاهای مختلف کشور، از جمله الموت و مستقر شدن در دژ آن، فعالیتش را آغاز کرد.

حسن صباح که حدود ۳۵ سا با نام «دهخدا» در دژ الموت حکمرانی می‌کرد، مردم را به فرقه خود یعنی شاخه اسماعیلیان نزاری فرا می‌خواند.

حسن صباح یکی از اعجوبه‌های زمان خود و فردی خوش فکر و پرهیزکار و نابغه‌ای در امور نظامی بود که قلعه‌هایی غیرقابل نفوذ داشت. صباح مبارزات خودش را علیه حکومت عباسیان و سلجوقیان و دیگر امرای منطقه در قلعه الموت ترتیب داد. او در نبرد با خلفای عباسی و امیران سلجوقی، همیشه پیروز میدان بود و هیچ‌گاه از مبارزه با آن‌ها تسلیم نشد.

قلعه حسن یا الموت، پایان تلخی داشت و در شوال ۶۵۴ هجری قمری، به دستور هلاکو به آتش کشیده شد. پس از تخریب و ویرانی، به عنوان تبعیدگاه و زندان مورد استفاده قرار گرفت تا به دوره صفوی و روزگار شاه طهماسب رسید. از دورا شاه طهماسب صفوی تا سال ۱۰۰۲ هجری، قلعه با پیکره‌ای سالم پابرجا بود اما متاسفانه در پی حفاری‌های زمان قاجار برای یافتن گنج در این منطقه، قسمت‌های زیادی از قلعه ویران شد.

اسرار و عجایب قلعه الموت

الموت، یکی از عجیب‌ترین مکان‌های دیدنی در ایران است که تمدنی کهن دارد. در دل این قلعه شگفت‌انگیز، رمز و رازهایی نهفته است که جذابیت آن را چند برابر می‌کند.

این قلعه بر فراز صخره‌ای بلند قرار گرفته که حدود دو هزار و ۱۶۳ متر از سطح دریا فاصله دارد. بلندی صخره و قرارگیری قلعه در بالاترین نقطه آن، باعث شده تا شگفتی و هیبت فوق‌العاده‌ای پیدا کند.

نام قلعه زیبا و دیدنی الموت، از دو واژه «اله» و «موت» ساخته شده است و معنای آن تعلیم عقاب است.

شاید جالب باشد که بدانید موقعیت قرارگیری دژ به شکلی است که از هر چهار طرف به پرتگاه منتهی می‌شود و تنها راه رسیدن به قلعه، انتهای ضلع شمال شرقی آن است.

بخش شرقی و بخش غربی قلعه حسن با نام‌های جورقلا و پیازقلا به معنی قلعه بالا و قلعه پایین مشهور است‌. اما مهم‌تر از این‌ها، اتاق‌های کنده شده در داخل صخره هستند که گویا محل نگهبانی بوده‌اند.

یکی از عجایب قلعه تاریخی الموت، وجود چاله آبی در اتاق‌های بخش شمال غربی است. اگر آب این چاله را خالی کنید، دوباره پر از آب می‌شود. علت این پدیده به روشنی مشخص نیست اما احتمال می‌رود که چاله به حوض جنوبی وصل است.

اگر به قسمت جنوب غربی دژ بروید، حوضی را می‌بینید که به طول ۸ متر و عرض ۵ متر در داخل یک سنگ کنده شده است‌ و همچنان در دوره‌های پر بارش، از آب پر می‌شود. وجود چنین حوضی در داخل یک سنگ مربوط هزاران سال پیش، شگفت‌آور و حیرت‌انگیز است.

نزدیک به این حوض، درخت تاک بسیار قدیمی، تنومند و بزرگی قرار دارد که همچنان سرسبز و پابرجاست و از معروف‌ترین دیدنی‌های قلعه به شمار می‌رود. مردم محلی الموت اعتقاد دارند که حسن صباح، خودش این درخت تاک را کاشته است.

بخش آبراه‌ها و آبرسانی به مکان‌های مختلف قلعه، بسیار مهندسی شده و سازماندهی شده است. در داخل قلعه، آب انبارهای زیادی تعبیه شده است که به وسیله آب‌راه‌های ایجاد شده در سنگ‌ها، آب را از دور دست به داخل آب‌انبارهای قلعه منتقل می‌کند.

همه این عجایب و زیبایی‌ها به‌طور یک‌جا در قلعه حسن یا الموت جای گرفته است که با یک بار دیدن آن‌ها، دهان‌تان به حیرت باز خواهد شد.

کتاب قلعه الموت

کتاب معروفی که درباره این قلعه دیدنی نگاشته شده، «خداوند الموت» نام دارد. این کتاب جذاب درباره دژ الموت و حسن صباح نوشته شده که نویسنده آن فردی به نام «پل آمیر» است.

این کتاب را ذبیح‌الله منصوری ترجمه کرده و متن کتاب را به خوبی به فارسی برگردانده است. در کتاب قلعه الموت می‌تواند اطلاعات مفید و ارزشمندی را درباره تاریخچه قلعه، اقدامات حسن صباح و شرح مبارزات او و … بخوانید.

قلعه شیرکوه

قبرستان قدیمی نزدیک به قلعه به نام اسبه کله چال، قلعه نویزرشاه، قلعه شیرکوه، آرامگاه سنگی حسن‌آباد، کاروان‌سرای سنگی پیچ بن، دریاچه اوان و مجموعه زیبای غارهای الموت، دیدنی‌هایی هستند که در نزدیکی قلعه قرار دارند. اگر به دژ زیبای الموت سفر می‌کنید، حتما از آثار طبیعی و مصنوعی اطراف آن نیز دیدن کنید.

بهترین زمان سفر به الموت

به طور کلی به دلیل آن‌که قلعه الموت در دامنه البرز قرار گرفته است فصل مناسب سفر به آن فصل بهار و تابستان است؛ زمانی که دشت‌ها و دامنه‌های البرز سرتاسر سبزرنگ خواهند شد؛ با آغاز فصل سرما کم کم دمای این منطقه کاهش پیدا می‌کند و به نظر زمان مناسبی برای رفتن به این ناحیه نخواهد بود.

وسایل مورد نیاز در سفر به الموت

کفش مناسب پیاده‌روی یکی از اصلی‌ترین وسایل مورد نیاز در سفر به این منطقه است. تمام سعی تان بر این باشد که سبک سفر کنید و تنها وسایل شخصی و ضروری را همراه با خود داشته باشید. اگر زمان سفر شما به دژ الموت در نیمه دوم سال است حتما لباس گرم همراه با خود داشته باشد؛ البته پیشنهاد ما به شما این است که یک دست لباس اضافی همراه با خود داشته باشید چون ممکن است زمانی را هم در کنار دریاچه اوان بگذرانید و لباس‌هایتان مرطوب شود و نیاز به تعویض لباس داشته باشید. اگر اهل عکاسی حرفه ای هستید دوربین عکاسی خود را فراموش نکنید تا مناظر بی نظیری را از سفر خود به این منطقه فوق العاده زیبا ثبت کنید.

مسیر دسترسی به قلعه الموت

برای رفتن به قلعه تاریخی الموت ابتدا باید به سمت قزوین رهسپار شوید. معروف‌ترین مسیر برای رسیدن به الموت از پایتخت، انتخاب آزادراه تهران-قزوین است. پس از عبور از این آزاد راه، نرسیده به میدان مینودر می‌توان از طریق جاده‌ای زیبا از سمت قزوین به این منطقه رسید؛ جاده ای زیبا که در ابتدا مسیری سربالایی در کوه‌های البرز قرار دارد و سپس به سوی الموت سرازیر می‌شود. برای رسیدن به الموت از قزوین چیزی در حدود یک ساعت و نیم در راه خواهید بود و به دلیل چشم‌نواز بودن مسیر و داشتن مناظر زیبا خستگی راه را احساس نخواهید کرد.

نکاتی که برای سفر به قلعه الموت باید بدانید

سفر به قلعه زیبا و شگفت‌انگیز الموت، در عین جذابیت و هیجان، با سختی‌هایی همراه است که باید خودتان را برای آن آماده کنید.

از آنجایی که این قلعه بر بالای صخره‌ای بلند قرار دارد، باید برای رسیدن به آن، از راه پلکانی و بسیار طولانی حرکت کنید. بنابراین پیش از حرکت، خودتان را برای این مسیر آماده کنید.

یادتان باشد کفش مناسب پیاده‌روی بپوشید تا پاهایتان اذیت نشود.

به دلیل موقعیت کوهستانی قلعه، هوای منطقه اندکی سرد است. بنابراین به همراه داشتن لباس گرم شما را از سرما حفظ می‌کند.

اگر همراه با کودکان و یا سالمندان ناتوان، به این منطقه سفر می‌کنید، بهتر است آن‌ها را در جایی خوش آب و هوا مستقر کنید و خودتان به بالای قلعه بروید.

در میان مسیر، استراحتگاه‌هایی وجود دارد که در صورت خستگی می‌توانید دقایقی را در آنجا بنشینید.

یادتان باشد، قلعه حسن، جزء میراث ملی ایران و از درخشان‌ترین آثار برجای مانده تاریخی است؛ پس در حفظ و نگهداری آن نهایت وسواس را به خرج دهید و همچون یک گردشگر حرفه‌ای مراقب پاکیزگی محیط اطراف قلعه باشید.

زمانی‌که به بالای قلعه برسید، زیبایی و عظمت دژ و چشم‌انداز اطراف آن، شما را شگفت‌زده خواهد کرد.