دریاچهای در سه کیلومتری غرب مریوان وجود دارد که افسانههای بسیاری درباره آن نقل شده که هرکدام از این افسانهها نحوه پیدایش این دریاچه زیبا را به تصویر میکشند.
حاکم و درویش
روایت است که روزی روزگاری در محل کنونی دریاچه، شهری بود که حاکم ستمگری داشت به نام فیله قوس، یک روز درویشی به همراه همسرش سوار بر الاغ از نزدیکی شهر عبور میکرد که ماموران حاکم او را دستگیر و به شهر آوردند، اهالی شهر و ماموران درویش و همسرش را بسیار آزار میدادند و مجبور به انجام کارهای سخت و طاقتفرسا میکردند تا جایی که دُم الاغ، تنها سرمایه درویش از جا کنده میشود و زن باردارش فرزند خود را از دست میدهد. درویش، خسته از ظلم اهالی و ماموران نزد حاکم رفته و خواستار عدالت میشود اما حاکم او را مورد تمسخر قرار می دهد و بیرون میاندازد. درویش آزردهخاطر و دلشکسته بالای کوهی در شرق شهر میرود و به راز و نیاز با خالق میپردازد. او حاکم و ماموران و اهالی را نفرین میکند و میگوید:"سرم را از سجده بر نمیدارم تا شهر را با آب یکسان نکنی و این قوم ظالم را نابود نکنی!" چنین میشود که دریاچه پدید میآید و شهر، اهالی و حاکم ستمگرش ناپدید میگردند. اکنون هم قبر درویش هنوز در پای کوه در حال تماشای این دریاچه است.
زریوار، همان دریاچه رمزآلودی است که به دریاچه دادخواه شهرت دارد
گنج پنهان در زیر دریاچه
به روایت مردم محلی، این دریاچه در حقیقت از گنجی افسانهای محافظت میکند که در کف این دریاچه مدفون شده که تا به امروز کسی موفق به یافتن آن نشدهاست. طبق این روایت، وجه تسمیهی دریاچه نیز از زر میآید که به همین گنج پنهان شده اشاره دارد حتی برخی معتقدند که شهری کامل و دست نخورده در زیر این دریاچه قرار دارد!
هنگام گذر از کنار نی زارهای اطراف دریاچه پرواز دستهجمعی پرندگان بر فراز آسمان زریوار، چنان سمفونی زیبایی را در هوا طنینانداز کرده و سیمای زیبایی به این تالاب زیبا بخشیده که روح آدمی را به وجد میآورد.
دریاچه زریوار در میان کوهها و دشتهای سرسبزی که پیرامون آن را گرفتهاند به مانند نگینی فیروزهای میدرخشد و به یکی از جذابترین و بهترین مکانها برای گشت و گذار و تفریح تبدیل شده که عکاسهای بسیاری برای ثبت عکسهایی از طبیعت به دل این دریاچه پناه میآورند.
دیدن تالاب بر فراز آسمان و پرواز با پاراگلایدر همراه با پرندهها چنان لذتی به وجود آدمی تزریق میکند که مسافران و گردشگران را به پروازی هیجانانگیز بر فراز این تالاب زیبا دعوت میکند.
در اسکله این تالاب زیبا قایقهای زیبایی را میبینیم که پذیرای مسافران و گردشگرانی است که از جای جای کشور به دیدن این تالاب زیبا آمدهاند؛ دیدن انواع گونه گیاهی و انواع پرندهها در سطح تالاب و گوش سپردن به صدای آرام آب گوشهای از زیباییهای این تالاب طبیعی است.
هنگام گذر از این تالاب زیبا به دلیل بستر مناسب دریاچه، ماهیگیری به یکی از تفریحهای جذاب و منبع درآمدی برای اهالی مریوان تبدیل شده است که در هنگام سفر به این دریاچه زیبا میتوانید طعم لذت صید ماهی را نیز تجربه کرد.
بعد از کلی گشتوگذار در این دریاچه زیبا، خوردن غذاهای محلی در کنار این دریاچه زیبا و دیدن طبیعت بکر و منظره انعکاس آسمان آبی در دریاچه و آواز پرندگان و موجهای آرام تالاب آرامش خاصی را به وجود آدمی سرازیر میکند.
این دریاچه بسیار زیبا از چشمههای جوشانی که در کف آن قرار دارد تغذیه میکند و به دلیل شرایط مناسبی که دارد پذیرای گیاهان و حیوانات مختلفی است، تالاب زریبار یکی از منحصر به فردترین دریاچههای آب شیرین جهان به شمار می رود که از شرایط کلی یک تالاب بین المللی برخوردار است.
یخ بستن این دریاچه در فصل سرد سال، از زیباییهای این تالاب بینظیر است که به محلی برای اسکی و اسکیتبازی تبدیل میشود و دوستداران ورزشهای زمستانی را به دل طبیعت خود میکشاند.
این دریاچه در تاریخ بیستم بهمن ۱۳۸۹ با شماره ۱۰۲ در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسیده است.