شهر تاریخی حریره در جزیره کیش+تصاویر

صفحه نخست / عمومی

شهر تاریخی حریره در جزیره کیش+تصاویر

شهر تاریخی حریره مربوط به سده ۵ تا ۱۰ هجری قمری است و در شمال جزیره کیش واقع شده است.

کد خبر: ۲۲۱۸۵

تاریخ انتشار : جمعه ۱۱ بهمن ۱۳۹۸-1398 November 11

این اثر در تاریخ شهریور ۱۳۷۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. شهر باستانی حریره واقع در بخش کیش از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. شهر حریره کیش به احتمال بسیار قوى به دوره ساسانیان و اوایل دوره اسلامى بر مى گردد. این بقایا در وسعتى سه کیلومتر مربعی، نمایانگر این مطلب است که روزگارى شهرى بزرگ و آباد در این منطقه وجود داشته و جمعیت کثیرى را در خود جاى مى داده است.

در شمال جزیره کیش در کنار مجموعه ورزشی المپیک، ویرانه‌هایی دیده می‌شود که یادگاری از این شهر باستانی‌ است. بقایای شهر تاریخی حریره در امتداد ساختمانهای بندرگاه و دفاتر آن، قابل دیدن است. آن چه امروز از این شهر به جای مانده نمای از بین رفته معماری شهر است که به ندرت اتاق‌ها و سقف‌های سالمی بر جای مانده است.

انتخاب این بخش از جزیره برای ایجاد شهر حریره طبیعی‌ترین و معقول‌ترین انتخاب بوده چرا که ساحل صخره‌ای مرتفع آن از سطح دریا تقریبا ۱۰ متر بلندتر است و وجود سه خلیج و دماغه که نقش بندرگاه طبیعی را دارد و همچنین دریای نسبتاً آرام‌تری از دیگر کرانه‌ها و سواحل جزیره خود عامل شکل‌گیری شهر در ساحل شمالی شده است.

در منتهى الیه بخش شمالى شهر حریره، کنار ساحل بلند صخره اى با فاصله کمى از دریا، پستى و بلندى هایی ادامه دارد که بقایاى دیوارها، چاه ها و کانال هاى آب می‌باشد که نظر بیننده را به سوى خود جلب مى کند.

تا امروز عملیات اکتشافی باستان‌شناسی بقایای شهر تاریخی حریره در سه مورد مجزا خانه های اعیانی، بخش های گارگاهی و مجموعه حمام صورت گرفته است.

خانه اعیانی: یکی از نمونه‌های قدیمی مسکن های جمعی در حاشیه خلیج فارس محسوب می‌شود. علاوه بر وسعت خانه، فضاهای مختلف و متنوع آن و کاشی‌های ستاره‌ای شکلی که در این خانه به دست آمده است، همانند کاشی‌هایی است که زینت بخش بناهای مهم ایلخانی ایران همچون تخت سلیمان و سلطانیه است. این کاشی ها که مطمعا عنصر وارداتی به جزیره است نشان می‌دهد که این عمارت به یکی از ثروتمندان کیش تعلق داشته است.

بخش های کارگاهی: این مجموعه درست در کنار دریا ساخته شده و دارای معماری و فضاهای ناشناخته‌ای است. مجموعه کانال‌های افقی و زیرزمینی و چاه‌های متعدد در گوشه و کنار، مجموعه‌ی بسیار جالب و نادری را تشکیل می‌دهد که هنوز عملکرد آن‌ها روشن نیست، اما به نظر می‌رسد که ارتباط مستقیم، با فعالیت‌های صیاد ماهی، مروارید و مرجان داشته و برای دسترسی آسان‌تر به دریا احداث شده است. شاید هم این راهروها و کانال‌ها راه‌های مخفی بوده است که در مواقع حمله اهالی شهری می‌توانسته‌اند به طور اضطراری از آن ها استفاده کنند.

مجموعه حمام: این مجموعه شامل حمامی است با صحن‌های متعدد و حصاری به مساحت حدود ۵۰۰ مترمربع می‌باشد. دو خزینه کوچک و بزرگ در جنوب گرمخانه آخرین بخش ساختمان را تشکیل داده‌اند.

بقاياي شهر حريره در امتداد ساختمانهاي بندرگاه و دفاتر آن ، قابل ديدن است. طبق نظر سازمان ميراث فرهنگي ، شهر حريره هشتصد سال قدمت دارد. گستره پستي و بلندي‌ها و خرابه‌هاي شهر قديمي حريره حدود ۱۲۰ هكتار وسعت دارد و روزگاري شهري بزرگ و آباد در منطقه بوده است. دوران طلايي شهر حريره کيش از سال ۳۶۷ تا ۹۱۲ هجري قمري بوده‌است. آن چه امروز از اين شهر بر جاي مانده حجمي از معماري شهري است. اما كمتر و به ندرت تاق‌ها و پوشش‌ها و سقف‌هاي سالمي بر جاي مانده است جز در پاره‌اي موارد كه پوشش‌هاي تاقي شكل سنگي از گزند تخريب در امان مانده‌اند.

بندر شهر تاريخي حريره، يك شهر يك پارچه و متمركز با معماري برون‌گرا بوده و از معماري دفاعي و درون‌گراي ديگر شهرهاي تاريخي ايران در آن نشاني نيست. انتخاب اين بخش از جزيره براي ايجاد شهر حريره طبيعي‌ترين و معقول‌ترين انتخاب بوده چرا كه ساحل صخره‌اي مرتفع آن از سطح دريا تقريبا ده متر بلندتر است و وجود سه خليج و دماغه كه نقش بندرگاه طبيعي را دارد و همچنين درياي نسبتاً آرام‌تري از ديگر كرانه‌ها و سواحل جزيره خود عامل شكل‌گيري شهر در ساحل شمالي شده است. تاكنون عمليات اكتشافي باستان‌شناسي بقاياي شهر تاريخي حريره در سه مجموعه مجزا انجام شده است.

خانه اعياني: خانه اعياني يادآور خانه‌هاي چندخانوار قديمي در داخل فلات ايران و در شهرهايي چون يزد، اصفهان و كاشان است و يكي از نمونه‌هاي قديمي مسكن جمعي در حاشيه خليج فارس محسوب مي‌شود. علاوه بر وسعت خانه و همچنين فضاهاي مختلف و متنوع آن، كاشي‌هاي ستاره‌اي شكلي كه در اين خانه به دست آمده است، همانند كاشي‌هايي است كه زينت بخش بناهاي مهم ايلخاني ايران همچون تخت سليمان و سلطانيه است. پيدايي اين مقدار كاشي كه يقيناً عنصر وارداتي به جزيره است نشان مي‌دهد كه اين عمارت به يكي از ثروتمندان كيش تعلق داشته است.

بخش كارگاهي و صنعتي: اين مجموعه درست در كنار دريا ساخته شده و داراي معماري و فضاهاي ناشناخته‌اي است. مجموعه كانال‌هاي افقي و زيرزميني و چاه‌هاي متعدد در گوشه و كنار، مجموعه‌ي بسيار جالب و نادري را تشكيل مي‌دهد كه هنوز عملكرد آن‌ها روشن نيست، اما به نظر مي‌رسد كه ارتباط مستقيم، با فعاليت‌هاي صيادي (صيد ماهي، مرواريد و مرجان) داشته و براي دسترسي آسان‌تر به دريا احداث گرديده است. شايد هم بتوان فرض كرد كه اين راهروها و كانال‌ها راه‌هاي مخفي بوده است كه در مواقع هجوم و حمله اهالي شهري مي‌توانسته‌اند به طور اضطراري از آن ها استفاده كنند.

مجموعه حمام: اين مجموعه شامل حمامي است با صحن‌هاي متعدد و حصار آن به مساحت تقريبي ۵۰۰ مترمربع. سربينه و گرمخانه و تون حمام در جنوب بخش ذكر شده قرار گرفته و توسط راهرو سرپوشيده‌اي از آن جدا شده است. دو خزينه كوچك و بزرگ در جنوب گرمخانه آخرين بخش ساختمان را تشكيل داده‌اند.

باستان شناسان معتقدند اين حمام كه شايد در نوع خود از قديمي‌ترين حمام‌هاي ايراني باشد كه طي كاوش‌هاي باستان‌شناسي كشف و شناخته شده است، و دو دوره متمايز و مجزا از هم دارد (دوره ايلخاني – دوره تيموري) با توجه به ظرفيت محدود حمام و با در نظر گرفتن ديوار بيروني سراسري كه تا مجموعه عمارت اعياني كه در جنوب شرقي حمام و به فراز تپه‌اي بلند قرار گرفته امتداد يافته است. به نظر مي‌رسد كه اين بنا حمامي خصوصي بوده و به صاحب مجموعه اعياني تعلق داشته است.

آدرس: شمال جزيره كيش، كنار مجموعه ورزشي المپيك