گردشبان (gardeshban.ir) : موقعیت جغرافیایی این شهرستان را میتوان یکی از ممتازترین موقعیتها برای دسترسی به شهرستانهای مختلف برشمرد. این شهر در شرق کشور واستان خراسان رضوی واقع شده است که از شمال به نیشابور و سبزوار، از شرق به تربت حیدریه، ازغرب به شهرستان خلیل آباد و از جنوب به گناباد منتهی میشود.
فاصله این شهر تا مرکز استان و شهر مقدس مشهد 240 کیلومتر بوده که سفر به آن از طریق جاده میسر است. جالب است بدانید شهرستان کاشمر دومین شهر زیارتی خراسان رضوی و چهارمین شهر زیارتی ایران است و ما در این سفرنامه به معرفی اماکن مذهبی و جاذبههای گردشگری آن خواهیم پرداخت.
امام زاده سید مرتضی (ع)
مجموعهای در 5 کیلومتری شمال کاشمر به مزار و بقعه سید مرتضی (ع) برادر امام زاده سید حمزه (ع) و امام رضا (ع) منسوب است. به استناد تواریخ کهن، وی در سده دوم هجری توسط امویان در همین مکان شهید و به خاک سپرده شد. امروز این آستانه مقدسه با زیر بنای تقریبی 1800 متر مربع دارای بنای اصلی شامل یک ایوان ورودی کاشی کاری شده با دو مأذنه در طرفین ایوان و گنبدی فیروزهای رنگ بر فراز آن است بنای فعلی در سال 1399 ه. ق توسط واقف خیر مرحوم مهندس فتحی ساخته شده است. این مکان همه روزه پذیرای خیل زائرین سید مرتضی (ع) است.
خانه تاریخی دانش
این بنا یکی از خانههای قدیمی و تاریخی شهرستان کاشمر است که متعلق به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره بعد از آن است. این اثر در حاشیه میدان امام علی (ع) واقع شده و دور تا دور ساختمان با آجرهای قدیمی مفروش است. وجود آب انبار، حوض خانه، بادگیر و... از مشخصات و ویژگیهای بارز بناست. بنا در دو طبقه ساخته شده که هم اینک نمایندگی میراث فرهنگی در آن واقع شده است.
مدرسه حاج سلطان العلماء
از جمله مدارس علمیه شهر کاشمر بنایی است موسوم به مدرسه حاج سلطان العلما واقع در ابتدای خیابان امام «ره» که در سال 1330 ه-ق ساخته شده، بنای مدرسه دارای صحن مرکزی بوده و از چهار طرف توسط حجرههای دو طبقه و دو ایوان شمالی وجنوبی محصور شده است فضای معماری مدرسه در مجموع با ایجاد 40 اتاق مخصوص اقامت طلاب، مطبخ، ایوان شمالی وجنوبی، بادگیر، مدرس و. به عنوان یکی از مدارس علمیه مطرح کاشمر شناخته میشود.
خانه تاریخی احمد پناه
این بنا یکی از خانههای قدیمی و تاریخی شهرستان کاشمر است. قدمت آن متعلق به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره بعد از آن است. اثر مذکور در ابتدای چهارراه بهبودی ضلع شمال شرقی چهارراه واقع شده است. این اثر دارای دو طبقه است و مصالح به کار رفته در آن آجر و ملاط ماسه و گچ است. تزیینات به کار رفته در آن به صورت کتیبههای آجری در بالای پنجرهها دیده میشود.
یخدان فروتقه
از جمله یادمانهای تاریخی کاشمر یخدانی است به نام فروتقه که در ابتدای راه روستایی به همین نام قرار دارد. این اثر به عنوان عظیمترین یخدان کاشمر در دوره قاجار ساخته شده است و در سالهای اخیر توسط میراث فرهنگی مرمت شده و توسط بخش خصوصی به عنوان سفره خانه سنتی در حال فعالیت است.
کویر گندم بر
کویر معروف به گندم بر در فاصله 40 کیلومتری جنوب شهرستان کاشمر و در نزدیکی روستایی به همین نام قرار دارد.
منطقه نمونه گردشگری تنگل سنگ نسو
این منطقه که در ارتفاعات شمال شهرستان واقع شده از ابتدای مسیر امامزاده سید مرتضی به سمت بخش کوهسرخ شروع شده و تا شهر ریوش ادامه دارد. کوههای سر به فلک کشیده و طبیعت بکر و گونههای مختلف گیاهی و جانوری، درههای سر سبز و پر آب، چشمه سارهای زیبا این منطقه را به عنوان یک قطب کم نظیر گردشگری و تفریحی در جنوب خراسان رضوی در آورده است. این منطقه هر ساله پذیرای خیل عظیمی از گردشگران و مسافرین عزیز میباشد. همچنین این منطقه دارای گیاهان دارویی مانند گون، ریواس، خارشتری، ترنجبین، آویشن، گل زنیا، بو مادران، گل گاوزبان و... میباشد.
منطقه گردشگری ریوش
ریوش شهری در بخش کوهسرخ شهرستان کاشمر استان خراسان رضوی است. این شهر در 30 کیلومتری شمال کاشمر قرار دارد. از ویژگیهای منحصر به فرد ریوش، رودخانهها و باغهای سرسبز است که به همراه درختان سر به فلک کشیده، آب و هوای معتدل ریوش و رودخانههای روانی است که از بخش جنوبی و و غربی ریوش عبور میکنند و مناظر زیبایی را میآفرینند و گردشگران بسیاری را در تمام فصول سال به این ناحیه میکشانند. از مهمترین مراکز تفریحی و دیدنی شهر ریوش میتوان به پارک جنگلی واقع در ارتفاعات شمالی شهر ریوش، بافت قدیم و خانههای پلکانی در جنوب شهر ریوش و آسیابهای قدیمی در منطقه چاهسار ریوش اشاره کرد.
آبشار کریز
آبشار زیبای کریز در شمال غربی روستای کریز واقع شده است که با وجود طبیعت سرسبز و مجاورت با کوه باغدشت مسافران و گردشگران زیادی به آن جا سفر میکنند.
یخچال طبیعی بند قراء
در حدود هفت کیلومتری روستای بندقرا، یخچال طبیعی و بی نظیری است که در تمام فصول سال، پُر از یخ است. تا همین چند سال اخیر که هنوز اهالی روستاهای اطراف همچون بندقراء، توندر و خرو از نعمت برق برخوردار نبودند، یخ مورد نیاز خود را از این یخچال تأمین میکردند.