گردشبان (gardeshban.ir) : «سید مصطفی فاطمی» با اشاره به این که روزگاری یزد به عنوان پایتخت تجاری ایران محسوب میشد، در این رابطه تصریح میکند: روزگاری، یزد منزلگاه و مامن تجار و روابط تجاری کشورهای مختلفی مانند چین و هند در ایران در کنار تجار داخلی بود به طوری که در سراسر ایران، یزد را با تجارتش میشناختند.
وی مهاجرپذیری یزد را یکی از ویژگیهای این شهر جهانی در طول تاریخ عنوان میکند و میگوید: مهاجرت اقوام ایرانی مانند رشتیها، لاریها، شیرازیها، گرجیها، هراتیها و تهرانیها و عجین شدن آنها با یزد در طول تاریخ منجر به رونق تجاری این دیار کویری و وجود خانههای تاریخی این اقوام در یزد شده است.
وی به وجود اماکن دیگری از اقوام ایرانی در یزد مانند کاروانسرای رشتیها، دربند گرجیها، بازار تبریزیها، گاراژ قمیها، کارخانه هراتیها و دیگر موارد اشاره و بیان میکند: علاوه بر قومیتها و اقوام مختلف، ادیان مختلفی مانند زرتشتی، کلیمی و مسلمان نیز در یزد همجوار با هم زندگی و دارای روابط تجاری گستردهای بودند.
وی تساهل، همزیستی و نوع دوستی را از مهمترین ویژگیهای مردمان این دیار کویری میداند و میگوید: روابط تجاری پایدار یزد با سایر کشورها و شهرهای ایران و همچنین ادیان مختلف، نمونههای بارزی از وجود این خصائص در بین مردمان یزد از گذشته تاکنون بوده است.
این مسئول در رابطه با پیوند تنگاتنگ روابط مسالمتآمیز تجاری در بین ادیان و کشورهای مختلف با یزدیها، تصریح میکند: در آن زمان پارسیان(زرتشتیان) از یزد به هند مهاجرت و منجر به مراودات اقتصادی، تجاری و فرهنگی بین کشورهای ایران و هند، ایران و چین و ایران با روسیه میشدند صاردات و واردات به این کشورها را رقم میزدند.
وی یزد را مشهورترین شهر تجاری ایران پس از تبریز در دوران قاجار عنوان و اضافه میکند: در تاریخ این سرزمین تجارت پیشه، شاهد مبادله ارزها و سفتهها و سایر اسناد پرداختنی و حتی پول دیگر کشورها بودیم به طوری که روزگاری، یزد جزو معدود شهرهایی بود که در آن لیر ترکیه و روپیه هند توسط کسبه و تجار پذیرفته میشد.
فاطمی در پایان نیز یاداور میشود: یزد آخرین منزل تجار، قبل از ورود به مناطق کویری بود و از آنجایی که کاروانها مدت زیادی در این دیار اطراق و بعضاً اقامت داشتند، به مرور یزد به پایتخت تجارت در آن زمان تبدیل شده است.