گردشبان (gardeshban.ir) : اگر دربارهی کارتهای دیپلماتیک شنیده باشید که دارندگان آن از مزیتهای زیاد این نوع کارت و پاسپورت برای ورود بدون محدودیتهای معمول به کشورهای مختلف استفاده میکنند، میدانید که این کارتها فقط برای دیپلماتها یا اشخاص خاص توسط دولتها صادر میشوند و در اکثر کشورها توافقات لازم برای نحوه ورود و خروج این افراد پیش از این حاصل شده است. پس اگر در اینترنت با تبلیغات «صدور پاسپورت دیپلماتیک» مواجه شدید مطمئن باشید که کلاهبرداری است.
اما دربارهی پاسپورت دوم باید گفت که داشتن پاسپورت دوم یا تابعیت دوگانه از نظر قانونی برای اکثر افراد مشکلی ندارد اما در این مورد قانونی هم، کلاهبرداریهای زیادی صورت میگیرد. اگر خواهان اخذ پاسپورت دوم بودید، میتوانید اطلاعات کافی در این زمینه را از مراجع معتبر کسب کنید نه سایت شرکتهای واسطه، چون هرکسی میتواند چیزی شبیه پاسپورت در خانه خود چاپ کند و تصویر و مشخصات شما را روی آن اضافه کند.
سازمان خدمات جهانی (World Service Authority) و پاسپورت جهانی چیست؟
یک نوع جالب از پاسپورت دوم که به نظر میرسد قانونی باشد پاسپورت جهانی است که توسط سازمان خدمات جهانی صادر میشود. برای آشنایی با پاسپورت جهانی ابتدا لازم است نهاد صادر کنندهی آن را بشناسید. این سازمان غیرانتفاعی در سال ۱۹۴۸ توسط گری دیویس (Garry Davis) که بعد از خلبانی هواپیمای جنگنده در جنگ جهانی دوم تصمیم گرفت از شهروندی امریکا خارج شود پایهگذاری شد.
او بر اساس یکی از بندهای اعلامیهی حقوق بشر سازمان ملل که در آن گفته شده «هر کسی حق دارد هر کشوری شامل کشور خودش را ترک کند و به کشوری که میخواهد وارد شود»، پاسپورتی جدید با نام پاسپورت جهانی از طریق سازمان خدمات جهانی که خودش موسس آن بود، صادر کرد تا افرادی که مثل خودش هستند و تابعیت کشور به خصوصی را ندارند، بتوانند به نقاط دیگر دنیا سفر کنند یا در آنجا اقامت داشته باشند. دفتر مرکزی این سازمان در آمریکا است و قبلاً چند شعبهی خارجی هم داشت که بعدها تعطیل شدند.
با این که پاسپورت جهانی غیر قانونی نیست اما در عمل، کاربردی ندارد. در حال حاضر دولتها حاضر نیستند به راحتی هر پاسپورتی را معتبر بشناسند که البته این موضوع، ریشه در رابطهی دولت و شهروندانش دارد. برخی افراد معتقدند که برخلاف تصور، دولت است که صاحب امتیاز شهروندی است نه خود مردم، این موضوع مورد بحث بسیاری از افراد است که دیدگاه آزاد و جهانی دارند.
پاسپورت جهانی از نظر ظاهری شبیه پاسپورت معمول کشورها است و هرکسی با پرداخت هزینههای مربوطه و ارسال مدارک میتواند آن را با اعتبار ۳ تا ۱۰ ساله دریافت کند. هزینه صدور پاسپورت ۳ ساله ۵۵ دلار، ۵ ساله ۷۵ دلار و ۱۰ ساله ۱۰۰ دلار است. اگر به سایت سازمان صادر کننده آن وارد شوید، تصاویر اسنادی را مشاهده میکنید که پذیرش این پاسپورت در کشورهایی مثل اکوادور، تانزانیا، توگو، زامبیا، بورکینافاسو و... را نشان میدهد و اگر به تاریخ این نامهها یا اسناد توجه کنید بیشترشان مربوط به دهها سال قبل است.
چندین بار پذیرش این پاسپورت در کشورهای مختلف ثبت شده اما بسیاری کشورها اعلام کردهاند که آن را قبول ندارند. با این که افرادی با تابعیت روسیه توانستهاند از مرز چند کشور با پاسپورت جهانی عبور کنند اما وزارت خارجهی روسیه اعتبار آن را رد کرده است.
چندین مورد تلاش برای ورود به کشورهای مختلف با این پاسپورت نافرجام مانده و چندین کشور مثل آمریکا هم اعلام کردهاند که این پاسپورت از نظرشان صرفاً یک دفترچه است که در ازای پرداخت پول برای افراد صادر میشود.
بسیاری از افرادی که پاسپورت جهانی را دریافت میکنند به آن نیاز ندارند و فقط به خاطر دیدگاه سیاسی و فلسفی که سازمان خدمات جهانی از آن حمایت میکند این پاسپورت را میگیرند تا نشانهی اعتراضی به سیاست کشورها در قبال شهروندانشان باشد. برای مثال در سفر گری دیویس به کرانهی باختری، برای دو شهردار این منطقه پاسپورت جهانی صادر شد.
از ایده تا خطرات پاسپورت جهانی
با این که ایدهی شهروند جهان بودن بسیار جالب و جذاب است اما اجرای این ایده، کار راحتی نیست که فقط با چاپ یک پاسپورت و فروش آن حاصل شود، چنان که یک بار هم گری دیویس تحت اتهام دادگاه فرانسوی برای کلاهبرداری قرار گرفت و چندین نفر هم که با این پاسپورت میخواستند به صورت غیر قانونی وارد کشورهای دیگر شوند بازداشت شدند.
آنطور که مشخص است سازمان خدمات جهانی، اسناد و مدارک مختلفی را در ازای دریافت پول برای هرکسی صادر میکند و همین موضوع نشان میدهد اعتبار آن چندان قابل اتکا نیست. در هر صورت پاسپورت جهانی حتی برای استفاده به عنوان یک مدرک شناسایی هم توصیه نمیشود، چون امکان دارد مشکلاتی را در پی داشته باشد. جهانگردان و افرادی که نیاز به آزادی و راحتی بیشتر برای عبور از مرزها دارند میتوانند پاسپورت دوم تهیه کنند یا از راههای جایگزین قانونی که مورد پذیرش کشورها است استفاده کنند.