گردشبان (gardeshban.ir) : مدتی است شیوع ویروس کرونا در کشور سبب تعطیلی اماکن فرهنگی و هنری ازجمله سینما و تئاتر و تعلیق برگزاری نمایشگاههای هنری در گالریها شده است. در این میان اوایل هفته گذشته مدیرکل امور موزههای کشور از تعطیلی موزههای 15 استانی خبر داده بود که در معرض شیوع کرونا قرار دارند. اما بعد از این اعلام نامهای از سوی وزارت میراث و گردشگری مبنی بر باز بودن و ادامه فعالیت موزهها منتشر شد.
در این راستا طی هفته گذشته شاهد فعالیت برخی از موزهها و بعد از شدت گرفتن شیوع ویروس کرونا بار دیگر شاهد تعطیلی و عدم فعالیت برخی دیگر از موزهها بودیم اما درنهایت نامه رسمی مبنی بر تعطیلی کلی موزهها از سوی وزارت متولی امر منتشر نشد.
محمدرضا کارگر (مدیرکل امور موزههای کشور) با اشاره به آنکه موزههای کشور بازهستند، گفت: تعطیل شدن موزهها مورد موافقت قرار نگرفت و در واقع تصمیمگیری در خصوص این مهم به «ستاد ملی مدیریت و مقابله با بیماری کرونا» سپرده شد. قطعاً وزارت بهداشت بیشترین تاثیرگذاری را در این تصمیمگیریها دارد.
او با اشاره به اینکه در سینما و تئاتر افراد شانه به شانه یکدیگر به تماشای فیلم یا تئاتر مینشینند، گفت: در محوطههای سینما و تئاتر افراد در فاصله بسیار نزدیک با یکدیگر قرار میگیرند که این امر خطر ابتلا به کرونا را بیشتر میکند اما در موزهها افراد میتوانند با فاصله از یکدیگر حرکت کنند. البته بازهم تصمیم برعهده ستاد ملی مدیریت و مقابله با بیماری کرونا گذاشته شده. من به عنوان مدیرکل امور موزههای کشور تخصصی در حوزه پزشکی ندارم و نمیتوانم تصمیماتی که در ستاد کرونا گرفته میشود را تحلیل کنم.
کارگر با اشاره به اینکه شرایط اجتماعی، اقتصادی و امکانات موجود تصمیم گیریهای هر کشور را در خصوص مقابله با کرونا متفاوت میکند، گفت: باتوجه به آن که تمام تصمیمات در خصوص فعالیت یا تعطیلی موزهها و سایر نهادها به ستاد ملی کرونا سپرده شده است نیاز است تا دفاعیات لازم در خصوص موارد مختلف در این ستاد انجام شود. شاید مسئولان این ستاد آمارها یا موضوعاتی را مدنظر قرار میدهند که ما از آن اطلاع نداریم و بر اساس آن تصمیمگیری میکنند.
مدیرکل امور موزههای کشور در خصوص عکسالعمل کشورهای مشابه ایران که شاهد شیوع ویروس کرونا هستند درقبال باز و تعطیل بودن موزههایشان گفت: موزهها در ایتالیا تعطیل هستند و همانطور که در خبرها شاهد هستیم برگزاری نمایشگاه گردشگری ITB برلین نیز لغو شده است.
کارگر در خصوص ضدعفونی کردن موزهها در شرایطی که همچنان فعال هستند، گفت: مواد ضدعفونی در موزهها وجود دارد و ما نیز در حال پیگیری این مهم هستیم تا ساز و کار لازم برای سنجش تب مراجعهکنندگان به موزه ایجاد شود و بتوانیم از این طریق علائم اولیه ویروس کرونا را در مراجعهکنندگان موزهها تشخیص دهیم. هرچند هنوز این امر در هیچیک از موزهها اجرا نمیشود اما در حال پیگیری آن هستیم تا ساز و کار آن فراهم شود. تاکنون هم هیچ گزارشی از مثبت بودن تست کرونا موزهداران و فعالان در موزهها دریافت نکردهایم.
در خصوص بازدید از موزهها در شرایط شیوع ویروس کرونا، تاکنون علیاصغر مونسان (وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) به نوشتن نامهای خطاب به محمدحسن طالبیان (معاون میراث فرهنگی) و ولی تیموری (معاون گردشگری) بسنده کرده است. او در این نامه آورده: بهمنظور مقابله با بیماری کرونا در سطح کشور، الزامی است ضمن رعایت دقیق پروتکلهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای پیشگیری از شیوع این بیماری، به کلیه موزههای کشور اعم از دولتی و خصوصی، مراکز تاریخی و فرهنگی، پایگاههای ملی و جهانی، مراکز گردشگری و سایر زیرمجموعههای ذیربط اعلام شود از پذیرش بازدیدهای گروهی (دانشآموزی، دانشجویی و...) خودداری کنند. بدیهی است تمهیدات لازم برای عوامل و کارکنان مجموعههای یادشده از قبیل ماسک، مواد ضدعفونیکننده و... در نظر گرفته شود و همچنین نسبت به نصب علائم هشداردهنده برای بازدیدکنندگان اقدام شود.
البته در شرایط فعلی برخی از فعالان موزهداری اقدام به ایجاد کمپینی برای حفظ ایمنی سلامت موزهداران و بازدیدکنندهها کردهاند. در این کمپین تحت عنوان «تا اطلاع ثانوی به موزه نروید» عنوان شده است: باتوجه به شیوع ویروس کرونا از آنجا که موزهها محل ارتباط و تماس اقشار مختلف جامعه و گردشگران داخلی و خارجی است به جهت بالا بردن ضریب ایمنی در برابر گسترش این ویروس و ترغیب مخاطبین برای اینکه مدتی کمتر در موزهها حضور داشته باشند از همه موزهها و موزهداران درخواست شده است با شناخت شرایط موزه خود در زمینههای مختلف اقدام کنند.
تهیه دستورالعملهای بهداشتی و نصب آنها در ورودی موزه و منظر دید مخاطبین، تهیه و در دسترس قراردادن مواد بهداشتی و ضدعفونی در فضای عمومی موزه، ضدعفونی کردن متناوب فضای موزه، محدود کردن فضاهای بازدیدی که امکان کنترل و ضدعفونی آنها وجود ندارد و اینکه برخی موزههای مرتبط با ابنیه تاریخی باید به تناسب شرایط خود اقدامات بیشتری انجام دهند، تعطیلی موزههایی که تهویه مناسب ندارند، تشویق مخاطبین به بازدید مجازی با معرفی دسترسیهای مجازی به موزه، برگزاری رویدادهای مجازی خلاقانه در موزه، پخش بازدید زنده با راهنمایی روایی در اینستاگرام، ایجاد برنامههایی با مشارکت استارتاپهای مجازی برای موزهها، برگزاری برنامههای خلاقانهای که مخاطبین از راه دور تعامل کنند، عدم تشکیل صف در ورودی یا خروجی موزهها، بستن فروشگاهها، کافی شاپ، رستوران و دستگاههای فروش مواد غذایی و کتاب، از دسترس خارج کردن تمامی دستگاههای تعاملی که نیاز به تماس مخاطب دارد، تعطیلی مراکز مرمتی موزهها مخصوصاً استفاده از لوپ چشمی، میکروسکوپ که تماس چشمی بدون محافظ دارد، تعطیلی کتابخانه موزهها به علت عدم امکان ضدعفونی کتابها، دعوت مخاطبین به کاهش بازدید در دو هفته آینده ازجمله این راهکارهاست.
مدیرکل امور موزههای کشور درخصوص راهاندازی کمپین «تا اطلاع ثانوی به موزه نروید» و اینکه آیا از این کمپین حمایت میکند یا خیر گفت: شاید عدم تعطیلی موزهها تاکنون یک توجیه خواص برای خود داشته باشد. البته مردم تشخیص میدهند که در شرایط فعلی باید چه کاری انجام دهند. حتا سفرها نیز بر اساس ضرورت انجام میشود. در این میان بازدید و حضور در موزه امری ضروری نیست و هر زمانی که مردم دوست داشته باشند میتوانند از موزهها دیدن کنند. شاید به دلیل وجود چنین ملاحظاتی است که طی روزهای گذشته شاهد کاهش بسیار زیاد تعداد بازدیدکنندگان از موزهها بودیم. این روزها مردم فقط در جاهایی که ضرورت دارد تردد میکنند و موزه یکی از این مراکز نیست. کاهش تعداد بازدیدکنندگان از موزهها امری کاملاً طبیعی است و اگر غیر از این بود باید تعجب میکردیم.