گردشبان (gardeshban.ir) : خان زنیان شهری کوچک در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شیراز است. این شهر به تازگی نامش را به تقسیمات جغرافیایی وزارت کشور وارد کرده و به عنوان شهر ثبت شده است. این شهر کوچک دارای باغهای زیبایی میباشد که این باغها به طبیعت شهر کمک کرد تا به لحاظ بصری بسیار زیبا دیده میشود.
تاریخچه شهر خان زنیان
شهرت خان زنیان به جنگ انگلیس با ایل قشقایی برمیگردد. ایل قشقایی یکی از بزرگترین ایلهای عشایر ایران میباشد. استان فارس مهمترین ییلاق و قشلاق این ایل بزرگ محسوب میگردد. این جنگ را باید اینطور تعریف کرد که، تیره «یار محمدلو» از طایفه معروف و بزرگ درهشوری در کنار خان زنیان اطراق کرده بودند. نیروهای انگلیسی به طور ناگهانی و بدون هیچ پیشزمینهای به این تیره حمله میکنند و با تمام رشادتهای عشایر، بخش زیادی از احشام آنها به غارت میرود. خبر به کلانتر طایقه دره شوری میرسد و در همان شب ایاز کیخا (کلانتر طایفه دره شوری) دستور حمله به اردوگاه انگلیسیها را میدهد و تعدادی از نیروهای انگلیسی در این حمله زخمی میشوند.
در ادامه اسماعیل خان صولت الدوله (ایلخان قشقایی) نیروهای خود را فراخواند و این اعلان جنگ رسمی با انگلیسیها بود.
در کنار این موارد خان زنیان زمانی که احمد بن موسی شاهچراغ از دست ماموران عباسی فرار کرد، مدتی در این شهر کوچک که آن زمان روستا بود، مخفی ماند.
جاذبههای خان زنیان
خان زنیان که به زبان محلی به آن زنیون میگویند، طبیعت بسیار زیبایی دارد. مردم شیراز اغلب برای تعطیلات آخر هفته به این شهر کوچک میآیند. علاوه بر طبیعت زیبا برخی آثار تاریخی نیز در شهر دیده میشود. کاروانسرای خان زنیان یکی از این جاذبهها میباشد. این کاروانسرا متعلق به دوره قاجار است. برای ساخت کاروانسرا از سنگ و گچ استفاده شده است. سر در ورودی کاروانسرا طاقهای زیبایی دیده میشود که از مهمترین بخشهای باقی مانده از کاروانسرا است.
از بقایای کاروانسرا به نظر میرسد که کاروانسرایی چهار ایوانی بوده که دارای ۴ برج بوده است. نمای بیرونی بنا از بیرون دارای ۸ طاقنما در هر طرف ورودی بوده که احتمالا بنا دارای ۱۶ طاقنما بوده است. در نمای ورودی دورن جزرها یک مالبند وجود دارد که احتمالا محلی برای بستن حیوانات محسوب میشده است.
در کنار این موارد، بافت شهر خان زنیان نیز جالب و دیدنی میباشد. برخی اعتقاد دارند که بافت روستا به دوران ساسانیان برمیگردد. در ساخت خانهها از سنگهایی که از کوههای اطراف جمعآوری میشده، استفاده شده است. البته در خانههای جدید از مصالح صنعتی استفاده میشود. اما در خانههای قدیمی شهر سنگها بدون ملاط روی هم قرار میگرفته و دیوارها کاهگل و سقف نیز با تیرهای چوبی ساخته میشده است.