گردشبان (gardeshban.ir) : روستا پاده در دو کیلومتری شرق روستای اسلاماباد و ۴ کیلومتری شمال شرقی شهرستان آرادان واقع شده است. اطوابف و اقوام مختلف با فرهنگهای مختلف در طی سالیان گذشته به این روستا مهاجرت کردهاند و این امر باعث شده در روستا تنوع فرهنگی را شاهد باشیم.
پاده به علت قرارگیری بر سر راه جاده ابرایشم به شهرت رسیده است. نام روستا به این دلیل در بسیاری از سفرنامههای قدیمی از صنیعالدوله دیده میشود. نام روستا نیز داستانها و روایتهای جالبی دارد. برخی اعتقاد دارند نام روستا به علت حاصلخیزی زمینهای آن به «بهرهده» معروف بعد که بر اثر گذر زمان و تغییر گویش به پاده تبدیل شده است.
برخی اما اعتقاد دارند در گذشته روستای پاده دو قسمت بوده است. یک قسمت به نام حصار بالا و قسمت دیگر حصار پایین مشهور بوده است. در قسمت حصار پایین حمام، آسیاب و مسجد قرار داشته و این باعث شده که حصار پایین مرکز جمعیت روستا گردد. بعد از گذشت زمان نام روستا ابتدا به پایین ده و سپس به پاده تغییر کرده است.
جاذبههای روستای پاده
پاده را جزو قدیمیترین روستاهای استان سمنان میدانند. بافت قدیمی روستا بیش از یک قرن قدمت دارد. برایناساس آثار بسیاری در روستا از گذشته باقی مانده است. روستا سه آب انبار به نامهای آب انبار شبخ علی، آب انبار خونی و آب انبار ترابری دارد. علاوه بر این روستای پاده سه حمام و یک خانهگاه قدیمی دارد. برخی از این آثار به ثبت ملی رسیدهاند. اما در میان تمام آثار قلعه روستای پاده از شهرت بسیاری برخوردار است.
قلعه تاریخی پاده
مهم ترین و قدیمیترین اثر تاریخی روستای پاده قلعه این روستا است. این قلعه در محوطه بیش از یک هکتار ساخته شده است. قلعه در مرتفعترین قسمت روستا قرار دارد و احتمالا دلیل این کار محافظت و نظارت کامل به اطراف بوده است.
باستانشناسان قدمت قلعه را به قبل از اسلام تخمین میزنند. با این حال معماری قلعه شامل دو دوره پیش از اسلام و دوره اسلامی میباشد که احتمالا قلعه در دوران بعد بازسازی و مرمت شده است.
قلعه مدور است و بر یک محوطه بزرگ و بلند آبرفتی بنا شده است. دور تا دور قلعه در گذشته خندق بوده که در دهه ۱۳۵۰ خندق اطراف قلعه هموار شده است.
برای ساخت قلعه از گل و خشت و برخی قسمتها از آجر استفاده شده و اطراف قلعه دیوارهای عظیمی وجود دارد. دیوارهای قلعه پاده درسمت شمال آن بسیار بلند میباشند به طوری که گویی این بخش دستنیافتنی هستند. در ورودی قلعه سمت جنوب قلعه قرار دارد که گفته میشود در اصلی از جنس سنگ بوده و به صورت پل بر روی خندق قرار میگرفته است.
بخش زیادی از داخل قلعه تخریب شده است اما معماری قلعه را میتوان تشخیص داد. داخل قلعه دارای راهروهای سرپوشیده است و دور تا دور محوطه اتاقهای با طاق هلالی وجود داشته است و امروزه آثاری از آنها دیده میشود. معماری قلعه نشان میدهد که این قلعه روزگاری قلعه نظامی بوده است که در زمان حمله دشمن به مردم منطقه پناه میداده است.
سخن نهایی
برای بازدید از قلعه پاده باید به مرکز روستا بروید. معماری قلعه شما را به دوره ساسانیان میبرد. این قلعه که در زمان حیات خود در میان راه مهمترین جاده تجاری آن زمان قرار داشته احتمالا با هدف محافظت از مردم منطقه و کاروانها ساخته شده بود. قلعه پاده تا هفتاد سال پیش نیست مورد استفاده اهالی روستا بوده است. در هر حال دیدن این قلعه برای دوستداران تاریخ و هنر ایران توصیه میشود. اگر تجربهای بازدید از این قلعه را داشتهاید با ما در میان بگذارید.